Tuesday, May 13, 2025

Prend BUZHALA: Recension i romanit "Shënimet e një endacaku"




6. Personazhi, shembull i mosdorëzimit përpara sfidave të jetës 
 

Një protagonisti paraqitet si një mjek i shkëlqyeshëm dhe i përkushtuar për profesionin e tij. Ai është përshkruar si njeri që shikon punën e tij me seriozitet dhe që ka aftësitë dhe dëshirën për të shëruar pacientët e tij. Megjithatë, ngjarjet që ndodhin më pas, e shfaqin atë në një dritë tjetër, duke sjellë përballje me etikën dhe moralin mjekësor.

Trajtimi i protagonistit për varësinë nga morfina dhe sëmundjen e pazbuluar, paraqet një kontrast mes aftësive të tij profesionale dhe pamundësisë për ta  trajtuar veten. Kjo përplasje tërheq vëmendjen te sfidat komplekse dhe vështirësitë e trajtimit të sëmundjeve të rënda dhe varësisë nga drogat.

Përpjekjet e protagonistit për ta mbajtur besimin profesional dhe t'i trajtojë pacientët në mënyrë etike, përballen me situata të ndryshme dhe dilema etike. Trajtimi i pacientëve të droguar, përdorimi i drogës për trajtimin e dhimbjeve, dhe marrëdhënia e rritur mes protagonistit dhe një tjetri personazh shoqëron shqetësimet dhe detyrimet etike.

Shfaqet një incident i dyshimtë në lidhje me një krim, ku personazhi kryesor duket të jetë  i përfshirë në një histori me pasojat që prekin jetën e tij dhe të tjerëve.

Pamjet e rrëfimit përshkruajnë një ambient të mbyllur dhe të errët, një dhomë e vogël në fund të shkallëve në spital. Kjo dhomë është e destinuar për të vendosur kufomat e pacientëve të vdekur. Rrjedha tekstuale përshkruan një situatë tensioni dhe ankthi, ku personazhi kryesor po përjeton një gjendje të pazakontë, duke pasur ndjesinë se është i vdekur. Ndërkohë, ai shkruan një letër, duke folur për vdekjen e tij të ndodhur në këtë dhomë të morgut. Ka elemente të mistershme dhe të frikshme në rrëfimin e tij, si edhe ndjesi të thella të izolimit dhe humbjes së vetvetes. Kjo situatë e errët dhe e mbyllur paraqitet në një mënyrë që ngacmon fantazinë dhe emocionet e lexuesit.

Në rrjedhën e tekstit, personazhi kryesor ndjehet në një gjendje të përballjes dhe të paaftësisë për të kontrolluar situatën. Kjo përballje e brendshme dhe ankthi i personazhit shtohen për shkak të ndryshimeve të papritura në ambientin që e rrethon dhe ndjenjës së rrezikut të mungesës së kontrollit mbi fatin e tij.

Personazhi kryesor e ka jetën e tij të  mbushur me momente të vështira, me beteja të pamëshirshme dhe me përballje të padukshme me të keqen sociale dhe politike. Në këtë rrugë të gjatë dhe të mundimshme, ai përballon një sërë sfidash, duke përfshirë mungesën e strehës, luftën për të mbijetuar, dhe kërcënimet nga pushteti dhe padrejtësia. Përkundër të gjitha vështirësive, personazhi vazhdon të mbetet i fortë dhe i vendosur në qëllimet e tij. Ai përballon sfidat me guxim dhe përkushtim, duke treguar një rezistencë të jashtëzakonshme ndaj fatkeqësive të jetës. Është protagonist që bëhet një simbol i forcës dhe rezistencës njerëzore, duke na dhënë një shembull të madh për të mos u dorëzuar përpara sfidave të jetës. Porse krejt në fund sugjerohet targjika e tij: “Si nëpër mjegull dëgjohet sirena e ambulancës.” 

Shfaqet edhe një personazh me inicial, si B. i cili shfaq një nivel të lartë të kureshtjes dhe gëzimit për të gjurmuar dhe kuptuar botën që e rrethon në një mënyrë të veçantë. Ai eksperimenton me mjete të ndryshme për të shijuar mënyrat e ndryshme të vëzhgimit dhe kuptimit të botës. B, synon të vëzhgojë diçka në fshehtësi nga banja e shtëpisë së tij. Ai vendos një pasqyrë nën gardhin e shtëpisë për të mundur të shikojë në banjë. Megjithatë, situata kthehet në drejtim tjetër, kur B përballet me një zë të panjohur që e kërcënon. Personazhi ndjehet i kapur dhe i pa kontrolluar, duke zgjuar tensionin për lexim; ai përjeton një ndërhyrje nga një grua, e cila e kërcënon atë dhe e shtyn të bëjë gjëra të papërshtatshme nën presionin e kërcënimeve. Përballë dëshirës së tij për të shmangur situatën e papërshtatshme, B përballet me presion të vazhdueshëm dhe emocione të forta si turp, neveri dhe ankth. Duke përshkruar detaje të ngjarjeve, rrëfimi shpalos tensionin dhe pasigurinë që personazhi përjeton në përballje me kërcënimet dhe sfidat e papritura. Ai përpiqet të mbajë drejtimin dhe të ruajë dinjitetin e tij, por ndjehet i kapur dhe i pafuqishëm për të vepruar në mënyrë të përshtatshme.

Në kapitullin e fundit përshkruhet një finale e mahnitshme dhe misterioze. Personazhi kryesor, i cili është lakuriq dhe i mbushur me emocione të përziera, përballet me një sërë ngjarjesh që e shtyjnë drejt një vendimi të rëndësishëm. Për shkak të zhvillimeve të papritura, personazhi fillon të reflektojë mbi jetën dhe zgjedhjet e tij. Ai has një valixhe të humbur, që në fakt përfaqëson një labirint të fshehur në të cilin ai humbet veten. Ndërkohë, ambienti ku ndodhet fillon të ndryshojë në një rrugë të mahnitshme dhe të papërballueshme. Të gjitha këto ngjarje e detyrojnë personazhin të mendojë për rrugën e tij dhe për atë që dëshiron të përfaqësojë në jetë. Pikërisht në këtë moment të shkëputjes së tij nga realiteti, personazhi përballet me një valë të re të refleksioneve dhe vëzhgimeve, që e shtyjnë drejt një përmbledhjeje të mendimeve dhe vendimeve të tij. Kjo përmbledhje e detyron atë të kuptojë se, përkundër çdo vështirësie dhe ndryshimi në jetë, nuk ka asnjë arsye për pendim. Kapitulli mbyllet me një atmosferë të ndryshme nga fillimi, me një valë të papritur të qetësisë dhe pranisë së vetëdijes. Personazhi braktis valixhen dhe lëviz në një udhëkryq ku realiteti përplaset me fantazinë dhe ku vendimet e tij do të vendosin për fatin e tij të ardhshëm. Paraqitet një rrugëtim i pasigurt dhe i pazakontë i personazhit, i cili përfundon në një moment reflektimi dhe marrjeje vendimesh, duke e lënë lexuesin të shijojë thellësinë e ngjarjeve e përjetimeve dhe të mendojë për mesazhet dhe konceptet që trajtohen nëpërmjet të gjitha ngjarjeve dhe përvojave të personazhit kryesor.

Humbja e valixhes, e cila përfaqëson një labirint të fshehur, tregon se personazhi është humbur dhe i përplasur në një rrugë që nuk e ka parashikuar. Ndryshimi i ambientit, duke u shndërruar në një rrugë të mahnitshme dhe të papërballueshme, shton ndjesinë e humbjes dhe moskontrollit për personazhin.

Ai detyrohet të përballë realitetin e tij aktual dhe të mendojë për rrugën që ka ndjekur deri më tani, si dhe për atë që dëshiron të përfaqësojë në të ardhmen. Kjo përvojë e papritur e shton tensionin dhe thellon analizën e personazhit për veten dhe për jetën në përgjithësi.

Ja një fragment: 

 

"Kur e takova atë në një ditë vere ai ishte futur brenda valixhes, mu duk si një njeri që ishte zvogëluar dhe kishte marrë një formë katrore tamam si ajo e valixhes të cilën nuk e lëshonte asnjëherë nga dora. Kjo ishte prova e parë për mua që ballafaqohesha me të. Çdo kujtesë shkakton një ndjenjë mbytëse dhe unë dua ta copëtoj atë me duart e mia, edhe pse është vapë e tmerrshme unë përsëri do të duroja. Ai u bë i padurueshëm, u afrua tek dera dhe e hapi, e priste të freskohej nga një kondicioner që punonte në hyrjen tjetër përballë nga dera që ishte e hapur. Por ai kishte djersitur shumë në këto temperatura të larta, ndërsa djersa duke mos pasur kohë që të thahej kishte thithur të gjitha pluhurat që vinin nga rruga që ishin kthyer në një shtresë të madhe të papastërtisë. Këto janë kushtet ideale ku mund të ushqehen myku dhe bakteret që ju as që i imagjinoni. Gjëndrat e djersës mbyten në një shtresë të fëlliqur balte, mbusheni me frymë dhe nxirrni gjuhën jashtë. Si molusqet mbi rërë kur vjen dallga e detit, kruarjet e lëkurës janë të padurueshme nga çdo dhimbje e brendshme. Personazhi ynë i trilluar F, e percepton si një histori torturuese të fatkeqësisë së tij, kur një njeri lyhet me zift, ose valltari i lyer me bojë ari u çmend, kaq e pat. Virgjëria e frutave prej të cilave u është qëruar lëkura, F i ndjek si personifikim i pastërtisë. Unë gjithnjë kam pasur dëshirë që së bashku me F -në t`ua hiqnim ju lëkurat sikur ia heqim lëkurën një kokrre fiku."

 

Ky fragment përshkruan një atmosferë të mbytëse dhe një ndjenjë të thellë të izolimit dhe humbjes së identitetit. Krijohet një imazh simbolik i personazhit që është i ngjashëm me një valixhe, i cili është i ngurtësuar dhe i braktisur në një ambient të ndotur. Valixhja përmbledh ndjenjën e peshës dhe ngurtësisë së vetë personazhit. Sfidat që personazhi përballon, si djersitja e tepërt dhe humbja e identitetit, e përshkruar në një mënyrë poetike, shtohen në thellësinë emocionale të përjetimeve. Nëpërmjet imazheve të djersës, peshkut të madh, dhe dialogut me oktapodin, krijohet një atmosferë e ngjashme me një ëndërr ose një aluzioni të thellë. Në të njëjtën kohë, tema e luftës për të përballuar sfidat dhe për të gjetur një rrugëdalje përmes gjendjes së vështirë, tregon për forcën dhe vullnetin e personazhit për të përballuar fatkeqësitë e jetës së tij. Kjo histori shfaq ndjenjën e vuajtjes së brendshme dhe një lloj sinqeriteti emocional që e bën të ndjeni dhimbje për personazhin dhe situatën e tij.

Kjo përmbledhje e mendimeve dhe vendimeve të tij e çon personazhin në një nivel të lartë të vetëdijes, duke e lejuar atë të pranojë dhe të përqafojë rrugën e tij të jetës me një qëndrim të qetë dhe të vendosur. 


Vijon

 

0 comments:

Post a Comment