Saturday, January 30, 2021

Kujtim STOJKU: NË TREGUN E ZI TË FJALËVE

                                                                               

                                                              Tregim

 

Ai qëndroi për disa çaste në këmbë para derës së asaj ndërtese ku hynin dhe dilni njerëz të shumtë. E përqëndroi edhe njëherë vështrimin mbi gërmat e mëdha dhe të ndritshme me ngjyrën e qumshtit, dhe duke dyzuar shkeli mbi pragun e derës duke hyrë brenda. Filloi që të shikonte me vëmendje dhe me hollësi çdo gjë, që nga klientët që flisnin ca me zë të lartë e disa me zë të ulët e deri tek etiketat e reklamave shumëngjyrëshë që binin menjëherë në sy.

Ai nuk deshte që të ishte këtu sepse e urrente këtë vend. Hapsirat e mëdha të dhomave nuk ishin të rregullta dhe me përmasa të njëjta. Disa ishin të ngushta dhe të gjata, disa të tjera të gjëra, kurse disa të tjera mbuloheshin nga perde të cilat hapeshin dhe mbylleshin përmes një litari të mëndafshët ku në të dya anët e tyre qëndronin të varura mbi derë në atë litar ca vjeturina që të binin menjëherë në sy. Shumë nga ato dukeshin se do të rrëzoheshin përtokë nëse dikush do të teshtinte kundër tyre.

Tek disa dukeshin shitësit që ishin duke shikuar jashtë dhe e kishin hequr vëmendjen nga klientët e tyre. Ata ishin gati të jepnin alarmin nëse policia do të vinte përmes këtyre klientëve të shumtë që endeshin nëpër këtë shitore sa në njërën në tjetrën. Të tjerët u ulën në errësirën e këtyre dhomave që më shumë u ngjasonin stallave sesa një qendre moderne biznesi ku tregtohej një mall i çuditshëm, të cilat ishin të përgaditur për të shqyrtuar gjatësinë, gjerësinë dhe erën e nevojës së një klienti eksplorues potencial, ku secili profesionalisht ishte i sigurtë se do të njihte klientin përsëritës, blerësin e trillimit dhe, agjentin e fshehtë.

Heshtja ishte një shpresë shtypëse ashtu siç është gjithmonë në këto tregje. Ky nuk ishte një vend ku fjalët ishin rrëgjuar, por as ata që ishin prishur, dhe ata i mbanin gjallë. Kjo atyre as që u interesonte. Këtu ju mund të gjeni me kujdes folje të ndryshme që jantë vendosur gjithë zbukurim në një kuti dhe shiten. Parafjalët kur fliten mezi që dëgjohen. Emrat e specieve të papërshtatshme me zor mund të gjenden sëbashku në të njëjtin zarf copë e çikë. Sa pak respekt për fjalët po ashtu edhe për klientët.

Sa herë që vija këtu unë betohesha se do t’i përdorja me shumë kujdes fjalët e mençura që kisha mësuar dhe dëgjuar. Për këtë përdorja një rrëfyes magjik që e mbaja gjithmon në xhep. Sa herë gjendesha ngushtë në këtë treg të flamosur e nuk i kuptoja fjalët, nxirrja nga xhepi aparatin e telefonit të celularit të cilin ma kishin bërë dhuratë, dhe shfletoja në të fjalorin e Gjuhës Shqipe. Por fjalët që unë kërkoja në të nga ky treg i zi nuk gjendeshin. Fjalori heshtëte dhe më dukej se rënkonte. Atëherë fillova që të ndjek një rrugë tjetër. Fillova ta vizitoj tregun çdo muaj e çdo mesjavë derisa të shterej në kuotën e shtatë ditëve duke cituar fjalët e harxhuara. Me këtë rrugë që filloi të ndjekë, ai me siguri mund të mbetej pa folur derisa kuota e fjalëve të tij të rivendosej përsëri javën e ardhshme. Por ai donte që t’u tregonte fëmijëve të fqinjëve që të dilnin nga lëndina e tij e çmuar. Ose t’i bënin propozime dashamirse gruas së tij, ose të politizoheshin në punë.  Oh! Ai mund të bënte gjeste dhe veprime gjerësisht jashtë pavarsisht nga rezultatet e dëshiruara. Por fjalët ishin të menjëhershme dhe ranë kështu në skicën e një procesi. Ata për dreq u kufizuan nga disa rregulla që janë tepër të përpikta. Po kush dreqin i shpiku këto rregulla që të lodhnin kokën?

Kështu që ai u lëkund në mendimet e tij dhe u bë dyshues sepse ishte duke i blerë fjalët në tregun e zi, fjalë që me keqardhje duhet ta pohoj se njerëzit kishin hequr nga pjesa e tyre një sasi të caktuar. Këto ishin fjalë jetime nga një vdekje e papritur si p.sh arresti kardiak, por këtu kishim edhe një fenomen tjetër të çuditshëm që sa vinte e bëhej më i rrezikshëm nga ata që e mbanin veten si elita e kombit, inteligjenca e kombit të cilët në mënyrë krejt të dhunshme rrëmbenin me forcë fjalë ku të mundnin duke shkelur çdo rregull gjuhësor, dhe nuk ishin në gjendje që t’i mbronin ato.

Nëse vetëm qeveria apo një entitet i përbashkët menaxhon fjalët e papërdorura, atëherë është e paligjshme që t’i korrigjosh fjalët. Ata mund të shkojnë me tepricë në magazinë, të vendosen në vende të përbashkëta dhe të magazinohen e ta rifurnizojnë publikun individualisht. Por prapa ka gjithmonë hendeqe.

Ai kaloi së pari nëpër ca qoshe të këtyre shitoreve që tregëtonin por nuk e shikoi asnjërën. Qysh herët këto vende ku bëhej një tregëtim i produkteve të tilla kanë qenë nga më të zgjedhurat për turmat e rrëmbyera e të frikësuara për kohëmatësit e parë. Kështu që ai mendonte se duhej që të ndërronte vend dhe ashtu bëri, doli jashtë. Zgjodhi një shitore tjetër që ishte anës së rrugës e cila tregtonte gjëra të paligjshme. Ato ishin plot me vjetërsira, kishte perde që përdoreshin në dhomat e tyre private që të mos shiheshe nga rruga. Duket sikur pronari i saj e kishte përshtatur pjesën më të madhe të strukturës së kësaj rrangulline të tij dhe deshte që të bënte shpejt inventarin e të ishte i lirë para se policia të dukej dhe të fillonte punën e saj në rrugë. Në errësirë vendosi pakot e mbushura për t’i fshehur në mes atyre produkteve që ishn të ligjshme.

Foljet e gotave palstike, emrat e kanaçeve të birrës, dhe pijeve të tjera që tregëtoheshin si produkt më i shtrenjtë dhe më cilësor, e më pas vinin pjatat që ishin mbushur plot me mbiemra dhe ndajfolje në shishet e verës, në kutitë e ilaçeve nëpër farmaci etj.

Natyrisht që askush nuk mund të jetë i sigurtë për fuqinë, madje as për gjininë ose dëndësinë. Një frazë ndajfoljore përzihet me një folje, një prapashtesë është e koklavitur me një emër. Në një qoshe të fjalës “amin” të përemrave bie në bandën e mbiemrave. E pra, ky ishte ushqimi, në të pëlqeftë mirë, po nuk të pëlqeu mbathja andej nga ke erdhur.  

Me një shpejtësi të habitshme ai zgjodhi pesë shishe të vogla për të cilat nuk ishte i sigurtë dhe nuk u besonte etiketave që ishin vendosur sipër tyre ku secila etiketë tregonte se çfarë kishin brenda. E pra, këto ishin fjalët. Ai patjetër që nuk do të rrinte duarkryq duke i parë fjalët që të vuanin kaq shumë, por do t`i rishikonte ato dhe do t’i vendoste në fjali në të mirën më të mundshme.

Ai po imagjinonte se çfarë mund të kishte grumbulluar, kombinime të mundshme, kuptime të fuqishme, kufizimet në sintaksë, kur nga mendimet e shkëputi fërshëllima e bilbilit të policit. Ky fërshëllim standart i policit ishte numëri dy, një thirrje që të tërhiqte vëmendjen por njëkohësisht ishte edhe dyshim. Fryrjet e shkurtra të bilbilit ishin të njëpasnjëshme të cilat kërkonin që të ndaleshin të gjithë, por duke bërë njëkohësisht që po të gjithë të nxitonin. Nëse ai do të kapej pafjalë do të ishte përtej. Ai supozonte se ishte këtu për të marrë fjalët e paligjshme në tregun e zi, jo thjeshtë për t’i kapur në rrugën e gabuar dhe kohën e gabuar. Ai nuk ishte një soditës që shikonte ylberin që goditej nga një yll, por një ardhacak në tregun e zi për të blerë fjalë kontrabandë.

Tashmë policia e kishte pastruar dyqanin e parë, pronari i saj ishte prangosur tek muri i rrugicës dhe po nënshkruante aktin e konstatimit, kurse një klient ishte aq shumë i terrorizuar sa me një kartë në dorën që i dridhej ku ishin shënuar të drejtat e tij ia kishte drejtuar oficerit të policisë dhe, duke iu marrë goja i thoshte se të gjitha të drejtat e tij janë të shkruara pikë për pikë në këtë kartë, dhe nëse një nga këto fjalë të shkruara në një dokument zyrtar që përfaqësoheshin zyrtarisht nga oficerët e policisë ishte gabim, ai betohej në Krisht dhe Muhamet se nuk kishte asnjë faj. Mirëpo në të tilla raste policia i kishte fjalët e shkurtra dhe nuk ta zgjaste shumë. Me këto kriminelë nuk duhej humbur asnjë fjalë. Një furgon i policisë po ngarkonte fjalët që u gjetën në dyqan dhe po ruhej me rreptësinë më të madhe nga roja të armatosura.

Ata do të jenë në të për disa sekonda, kështu që fjalët e tij të reja i hodhi në një tabelë të braktisur, me fjalët e tij pronari kishte mbushur gjysmën e dyqanit të cilin e kishte ndarë për këtë punë qysh më parë dhe filloi grumbullimin e tyre me ato fjalë që as i mendonte se ishin më të ndjeshme e më pas t’i radhiste sipas rregullit. Ai do ta shpenëzonte thesarin e tij për të blerë fjalë në tregun e zi duke qenë përsëri i pagojë, por i lirë nëse do të mundëte të mashtronte oficerët që do të vinin pas këtyre që po iknin.

- Heej, ju atje ndaluni. Ndal po ju them. Më lejoni që ta kontrolloj atë pako që keni në dorë.

Oficeri i policisë ishte vetëm shtatë metra larg tij dhe si një elips u turr drejt tij për ta kapur. Ai u largua me shpejtësi përpara për t’i bllokuar pamjen ku shihte në zbrazëti…              

0 comments:

Post a Comment