Tuesday, October 31, 2017

Zija Çela:QENGJI I GRIGJËS


Më ishte bërë zakon që, herë pas here, vizatoja me laps çfarë më vinte ndër mend. Ndoshta prej shpejtësisë, përveç naivitetit, këto vizatime kishin edhe ca dytësi figurative. Njëherë bëra një luledielli. E ndjeva se thekët po më dilnin tepër të gjatë, por meqë nuk përdorja fshirëse, i përkula rreth tuberit duke i zbritur poshtë. Kur pyeta babain se çfarë ishte, ai u përgjigj:
- Është një oktapod përbindësh.
Mua sesi më erdhi! Njëherë tjetër, pasi vizatova një sorkadhe dhe e pyeta çfarë shihte në letër, ai tha se po shihte një dhi shytë. Pastaj, si me shaka, shtoi ca fjalë të tjera. Ndonëse ishin pa të keq, mua më bënë të skuqesha.
Kishin kaluar vite kur nga dritarja, një mëngjes, pashë në oborr një qengj të njomë, një këlysh qeni, një gjarpër riosh, një patok të vogël, një kotele të zezë, një lepurush dhe një këndes të parritur. Dola menjëherë që t’i vija qengjit në ndihmë, sepse çalonte disi nga njëra këmbë. Por teksa i kundroja me radhë, nuk po arrija të kthjellohesha nga habia. Po këta si u ndodhën në shtëpinë time?!
Gjatë ditës dëgjova të flitej për një helikopter që, pas mesit të natës, kishte bërë ulje të detyruar në një fermë diku pranë. Nuk e përcaktonin dot nëse kishte qenë ushtarak, i shërbimit shëndetësor, ndonjë helikopter i agjencisë qiradhënëse apo karakatina e shkollës private të fluturimit. Më pas piloti u kishte telefonuar mekanikëve të gatishmërisë. Kështu hamendësonin disa. Ndërsa të tjerë thoshin se ulja nuk kishte qenë e detyruar, por ishte përdorur si alibi. Qëllimi kishte qenë për të marrë një ngarkesë kanabis, e cila ishte vonuar, sepse xhipi që po e sillte përmes një rruge të braktisur, kishte hasur një shembje dherash. Kur erdhi çasti për t’u ngritur, drita kishte zbardhur dhe në fermë sapo niste lëvizja. Mirëpo, në nxitim e sipër, piloti pirat as që kishte parë çfarë kishte pranë dhe shtjellat e helikës kishin flakur në ajër gjallesat më të lehta, mes tyre edhe pjesën e shortit tim. Por në media nuk pati ndonjë lajm të bujshëm, prandaj e vura në dyshim këtë version.
Pastaj vura në dyshim edhe mundësinë për t’ia kthyer grigjën të zotit, përderisa nuk dija ndonjë adresë. Nëse përpiqesha për ta gjetur, duke pyetur tymtazi se kujt i kishte humbur një qengj, kishte gjasa që njeriu më i parë të më thoshte: “Mua!”
I fillova përkujdesjet menjëherë, i vendosur që t’i mbaja mysafirët për aq kohë, sa mundesha. Qengjit i jepja qumësht me biberon; lepurushit lakra e karrota të ziera; këndesit e patokut grurë kokërrvogël; këlyshit e koteles mëlçi të grira; ndërsa gjarprin e ushqeja me vezë e shurup mjalti.
Eh, çfarë kënaqësie që po më falnin! Dhe sa shpejt e morën veten. Madje, prej lezetit të muhabetit, unë mësova gjuhën e tyre, ata timen. Ndërsa mes vedi merreshin vesh për bukuri. Këlyshi luante me lepurin, gjarpri me patokun, qengji gazmonte njëherësh me këndesin dhe kotelen e zezë. Kësaj foshnjarakes lozanjare, ngaqë ishte e zhdërvjellët, qysh në fillim i dhashë emrin ritmik Uma-uma.
Por dalëngadalë rashë në hall, se po më afrohej koha për t’u kthyer ku punoja. Fabrika ndodhej përtej detit. Dhe unë atje kisha zonjën mëmë, gruan e tre fëmijët. Po shfrytëzoja pushimet vjetore për të legalizuar në hipotekë një shtëpi, që sapo kishim ndërtuar në tokën tonë, në rrethinat e Tiranës. Si t’ia bëj, si t’ia bëj? - pyesja veten për ndonjë zgjidhje. Por zgjidhje tjetër nuk gjeta, veçse ta denoncoja rastin në polici, sado që me vonesë. M’u mbush mendja që denoncimin të mos e bëja në rajonin që përfshinte vetëm zonën, por në Drejtorinë e Tiranës që përfshinte tërë rajonet e kryeqytetit.
Edhe pse zemërthyer, një ditë e parkova makinën në “Myslim Shyri”, në kreun që sapo del nga unaza. Nuk e zgjodha më kot atë rrugë tregtare, prej ku edhe Drejtoria ndodhej afër. Sigurisht, gjallesat nuk do t’i çoja atje. Se po t’i çoja në polici, ku do t’i strehonin, do t’i mbyllnin përkohësisht në qeli?!
Isha duke i nxjerrë nga makina, kur m’u afrua një i njohuri im, që punonte në Profarma. Si të ma lexonte në ballë dëshirën e dhurimit, vuri gishtin ku donte. Këtë gjarprin ma jep mua, tha, ne e kemi simbol në industrinë farmaceutike. Unë nuk jam i llojit helmues, ia priti rrëshqanori për ta shfaqur kundërshtimin. Pastaj, gjithë mahnitje prej lëvizjes sime (po ia dorëzoja kërkuesit me shportën ku e kisha vënë), gjarpri m’u kthye mua, ndonëse pa shpresë aspak:
- Të kam menduar gjithsesi, por kurrë më dinak se unë!
Aty erdhi edhe një gjahtar që, duke e njohur nga forma e veshëve, tha se këlyshi ishte zagar. Po gabohesh, i bëri të ditur vocërraku, unë e kam humbur instiktin e langoit. Dhe merret me mend përse. Pasi zura me lepurin miqësi, nuk i ndjek dot vëllezërit e tij. Por pastaj, përballë heshtjes sime, qeni m’u kthye mua:
- Më mirë të më thoje herët ik, sesa të shtireshe kinse besnik!
Teksa po shkonim më tej, s’e pati të gjatë as patoku. E mori një studio, ku shiteshin video dhe jepeshin filma me qira. Unë i fola në emër kërkuesit dhe patoku përfitoi, sepse ashtu i foli atij: Zoti Denis, kaq i kënaqur isha në atë mjedis, sa s’do ta këmbeja me Uolt Disnei-n. Por kur m’u desh ta shtyja pakëz me bërryl, se nuk po i bindej tjetrit, patoku m’u kthye mua:
- Nuk të mjafton që më hodhe në udhë, por tregohesh dhe fodull!
Pak më sipër u takova me njeriun, që i kisha telefonuar të mbrëmshmen. Ishte një punonjës i Parkut Zoologjik. Sapo zgjati duart drejt foshnjarakes, kotelja e zezë e pyeti me ngashërim: A nuk më thua pak, për çfarë u dashkam në atë park?! Kushdo e sheh se nuk jam puma, unë jam Uma-uma!
Pastaj, me lotë ndër sy, macja m’u kthye mua:
- Ato përkëdheljet që më jepje në shtëpi, paskan qenë hipokrizi!
U desh vetëm një copë rrugë për t’u ndarë edhe me këndesin. E mori vesh se koleksionisti që do ta merrte, mblidhte gjithfarë kohëmatësish, që nga sahatët e rërës, ato me kurdisje dhe aparate me bateri. Mosdashjen e vet ia shfaqi gati me tërbim: Po ç’djallin pate që, për dramën time, zgjodhe orën turbulluese pesëmbëdhjetë e dy minuta!
Pastaj këndesi m’u kthye mua:
- Imzot, e dini përse më vjen më keq? Se nuk e paralajmërova me tri kikiriki këtë tradhti!
Sa thellë më prekën këto fjalë. Por do të më sëmbonin edhe më fort ato të lepurushit. Ishim ndalur para vitrinës së një butiku, ku shiteshin veshje firmato. Në të gjitha bluzat me jakë, që kishin ngjyra të ndryshme, dukej figura e një lepuri me veshët e shtyrë nga prapa. Pronarja e butikut na vërejti dhe doli menjëherë. Me kokën nga vitrina, lepurushi im e pyeti për të ngjashmin e tij: I gjallë është apo i balsamosur?
Për të mos e trembur, tjetra nuk foli. Veçse e ngriti para gjoksit dhe nisi t’ia lëmonte kurrizin e tulatur. Pikërisht atëherë lepuri m’u kthye mua:
- E di se edhe guximi e ka një cak, por kurrë s’të kisha pandehur kaq frikacak!
Kështu, m’u bë krejt e qartë se asnjëra nga gjallesat e grigjës nuk e kishte dashur ndarjen. Por ç’të bëja tani me qengjin? Ai ecte në trotuar dy-tre hapa para meje. Herë-herë ndalonte një grimë dhe ne vështronim njëri-tjetrin, unë i menduar, ai me një rrëzëllim melankolik në bebëza. Po sikur t’ia mbathnim në çast? Po sikur ta çoja drejt e në ndonjë fermë blegtorale, ku midis të ngjashmëve të vet do të gjente shoqërim e lodrim?
Në këto mëdyshje isha, kur ai e nxitoi hapin. Një njeri i veshur me të bardha (i zbardhonte deri kapuçi i kokës), kishte dalë para derës së shitores. Me sa duket na pikasi, sepse me të filluar ta ndillte, qengji u sul me vrap drejt tij. S’mund të them ndryshe, po pohoj se ndjeva njëfarë ngushëllimi e lehtësimi. Tekefundit, po i dhurohej një njeriu që tregtonte bulmet dhe, për vetë natyrën e punës, do të dinte si ta ushqente e si të sillej me atë njomëzakun. Por kur arrita te pragu, ata të dy ishin zhdukur në një kthinë të brendshme. Disi i trembur, u tërhoqa pakëz për të lexuar tabelën e shitores. Aty shkruhej: Mish i freskët.
“Po përse, o qengj i pafajshëm”, klitha i dërrmuar, “po përse nuk ankohesh kurrë, por shkon gjithmonë vetë te kasapi?!”
“Jo aq vetë”, tha dikush. “Edhe me ndihmën tënde, sepse ti e solle deri këtu.”
Kush ishte ky dikushi? Unë isha. Po flisja me zë pasi kisha hapur sytë, por ende nuk isha shkëputur nga ëndrra e çuditshme që kisha parë. Ora ishte: 03:02 e natës.
Udhëtova me traget drejt portit të Ankonës. Pasi hëngra darkë, nga restoranti kalova në sallën e madhe. Me një shishe ujë mineral në tryezë, m’u shkrep të vizatoja. Dhe ç’bëra? Atë që më erdhi në mendje, një helikopter. Për t’u dukur se ishte në qiell, shtova përreth ca vija valëzuese, si të ishin fjolla resh. Bashkudhëtari, me të cilin do të flija në kabinë, aty më gjeti. Ia tregova vizatimin, duke e pyetur se çfarë shihte.
- Shoh një peshkaqen me helikë në kurriz, - tha ai.
E ktheva letrën nga ana tjetër, sepse sërish m’u kujtua diçka. E çfarë m’u ndërmend? Ajo lulja e dikurshme. Sipas mënyrës sime, e hodha me laps shpejt e shpejt. Kësaj here nuk ia përkula thekët, ia lashë të shkurtër, si një kurorë e dhëmbëzuar. Por në rrethin e tuberit bëra ndërhyrje, shtova një palë sy, siluetën e një hunde dhe dy buzë të hapura bollshëm.
- E çfarë është? - pyeta bashkudhëtarin.
Ai heshti disa çaste me supet përpjetë, a thua se po habitej rresht e rresht prej meje. Pastaj m’u përgjigj:
- Është një diell kalamajsh. Shpesh, ata e vizatojnë diellin si një babaxhan që qesh.
Në paqe të përjetshme iu prehtë shpirti babait tim! I kisha mbushur të tridhjetat atëherë, kur më pati thënë me shaka se isha tip me fëmijëri të zgjatur. Mosha ime tani? Pesëdhjetë e tre vjeç e kusur. Veçse e pranoj, dhe për këtë falënderoj Zotin, deri më sot as ndonjë oktapod përbindësh, as ndonjë peshkaqen gllabërues nuk kam parë në ëndërr. Të paktën nuk kam prova, si me qengjin.

Ramiz Kuqi: LIDHJA E FJALËVE BËN FORCËN


Pasi kishte bërë tregun e ditës, me dy najllona të mbushur përgjysmë, A. u ndal për të pritur autobusin. Kishte pak njerëz atë mëngjes tetori.Dikush mbante një çantë në shpinë, dikush kotej në stacion, si i përgjumur. Mjegulla ishte lëshuar si tym fabrike nëpër udhë.Secili udhëtar shikonte me kurreshtje numrin e autobusit për të ikur në punë ose për t’u kthyer në shtëpi, pas përfundimit të orarit të punës.Mund të dëgjoje, po pate ndonjë zë veshi vetëm ndonjë mesazh që derdhej nëpër telefona. Asgjë s’pipëtinte.
Kur u ndal autobusi, A. hipi ngadalë, u ul në karrigën e parë për të parë më mirë stacionin ku do të zbriste. Ballë tij ishte ulur një grua rreth të pesëdhjetave, e cila mbante në dorë në qen të vogël, sa një macë, lidhur për qafe me një litar të hollë. Kur autobusi bënte ndonjë kthesë nëpër atë zonë gati kodrinoro-malore, ajo zgjohej si e trembur nga kotja. Dukej se ishte e lodhur . Ku di unë.- tha më vete A. nga vinte dhe sa orë kishte bërë rrugë.Para këmbëve mbante një çante të mesme, të rrasur deng.
Zbriti në stacionin e fundit, afër shtëpisë së tij. Pastaj kapërceu përmes udhës së lagjes. Në tarracë e pa Tonin plak, i cili që disa vite jetonte i vetmuar. E përshëndeti me dorë. Ndjeu dhimbje. Një herë, ai e kishte ftuar në shtëpinë e tij, një katëshe. I kishte ofruar kafe, birrë dhe cigare për të tymosur. Po A. nuk e kishte ndezur dhe ai kishte mbetur pa tekst.-Nuk tymos ti duhan?
Jo,- i kishte thënë A. Askush, përveç gruas, nuk e tymos. Ajo del në ballkon, merr një lëng molle, shikon përtej kodrave dhe mediton. Shpesh e kishte takuar duke medituar, e humbur si zogun mes pyllit të dendur.-Hë moj,ç’je humbur këtë mbrëmje, kur jashtë strehët pikonin shi e era të mbërthente nga të dy anët?
-Ashtu, i tha ajo, me mollza të skuqura nga të ftohtit. Si nënë. E dini ju meshkujt çka është kur zogjtë e lindur të shpërndahen nëpër botë? – E keni ju ndjenjën e të qenit nënë?
- Po si jo moj grua ,-i tha A. Mendon ti se unë nuk meditoj?
-Nuk e di, - i tha ajo. Unë rri e kujtoj. Fëmijërinë time, nënën, babanë që na donte shumë.Po tash, pas shumë vitesh, zemra më është ndarë në tri pjesë.Sikur ta ktheja kohën pas!
- Secili ka brenga. Po zogjtë tashmë i kanë zogjtë e vet. Ecin pas tyre, vrapojnë, qeshin, ndjejnë dhimbje e mall për ta, meditohen kur qajnë, gëzohen kur qeshin. E tillë është jeta.-Do vish brenda se dukesh se je mërdhirë.
- Edhe pak. Isha duke e vështruar tymnajën që zbrazet nga fabrika, atje larg, bri malit.-Ka thirr djali?
- E thira unë tash. Sa ishte duke u futur në shtëpi. Më tha se kanë udhëtuar mirë. Nuk e zgjata më shumë. Rrugë të gjatë kanë bërë. Janë lodhur.-Ika unë,-iu drejtua shoqes. Kam lënë një takim për kafe me Farkatarin.Bile i kam shkruar para një ore. I kam thënë ndoshta mos ka harruar të lëviz akrepat e orës. Kur hapi telefonin, lexoi këtë mesazh “ Jam në ordinancë.Po përgatis raportet mjekësore për pacientët. Mund të vini ju?”
- Për fat të keq. Jemi pa vetura sot. Në rrugë bën ftohtë. Erë dimri ka kjo erë sot. Madje duhet pritur shumë. Qarkullimi i autobusëve sot është pak më i rrallë.
- Do të vij unë atëherë. Po deshta ta përkujtoj A. se skleroza është shumë larg nga unë. Unë shkruaj dhe mbaj mend. Më pritni atje nga ora 14.3o minuta.
- Në mbrëmje fëmijët llastohen më shumë,- i tha A. së shoqes. U bie gjumi mbi sy e vaji mbi buzë.
-Po, po. Ndërkohë, Meli iu hedh në përqafim gjzyshes, pastaj Dioni. Edhe Lenti, si rrallë ndonjë herë, mori vrap , zuri në thua por nuk nxori zë nga goja. Melina u shkrej në vaj disa çaste. Ishte kënaqur me Vanesën në vikend .
-Çfarë e paska gjetur sonte Lentin?-e shikoi si me habi A.
-Ka hyrë në muajin e parë të vitit të pestë. Janë shenja të mira për ndryshim.
-Mos e merr nëpër gojë,- i tha A.
-Mos vallë kemi qenë edhe ne engjëj në këtë moshë? Vallë ke harruar? Po të ishin nënat tona sot, do ta hapnin ditarin e jetës, me kujtesë, kuptohet.
-Ndoshta kemi harruar,- i tha A.- Jam vonuar . Kujdes fëmijët !
-Po, po-. ti je nësuar të gjesh arsye. Po ne, nënat?
- Ke të drejtë, - i tha A. Po edhe na bëjmë kujdes. I marrim përdore, i shëtisim.- Të duket kjo pak?
- E di.
A. u vesh shpejt e shpejt. Në lokalin ku ata takoheshin gjithmonë vikendeve,ishte tollovi e madhe. Fëmijë, të rinj, pleq. S’kishe ku ta hidhje gjilpërën. Ai qëndroi një copë kohë në këmbë dhe, kur një çift me një fëmijë u ngritën nga skaji, atje në fund ku mezi vërehej se kishte njeri, ai nxitoi me hapa të shpejtë, hoqi pallton dhe zuri katër karriga, për tre miqtë që duhej të vinin së shpejti. Sa ktheu kokën nga dritarja, në mes të asaj turme njerëzish ,dalloi dy miqtë e tij, Tenin dhe Ramën. Teni mbante një çantë në dorë dhe ecte pas dy vogëlusheve flokëgjata ,të cilat sa ishin kthyer nga mësimi i gjuhës shqipe dhe po prisnin të mbaronte takimi ynë për të udhëtuar me Tenin, drejt periferisë së qytetit ku ato banonin.
-Ka ardhur Farkatari?- pyeti Teni.
- Sa nuk është futur në lokal.
-Për besë, unë kam lënë shumë punë anash sot. Po erdha për të marrë pjesë në këtë takim krijuesish. Për fjalën poetike. Po shpresoj se Farkatari, si gjithmonë meditativ dhe njeri i formuar, do të vijë me kohë. Pa e përfunduar bisedën, Farkatari ia behu, i buzëqeshur dhe optimist si gjithmonë.
-Jeni mirë burra?
- Falimendit që erdhe me kohë!,- ia kteu Teni.
-Unë nuk di të vonohen , Ten.
-E hapin temën ? Shkurt, sa të jetë e mundur.
-Unë kam sjellë disa letra më vete. Mendoj se takimi duhet të mbahet të dielën që vjen. Përgatitemi më mirë. Që të mos na dështoj asgjë. Kësaj radhe do të jemi shumë më të vendosur. Do të grishim krijuesit , gjithandej. Së pari, t’i ndajmë punët. Dhe, të veprojmë. Antologjinë do ta përgatisim ngadalë, me përgjegjësi. Për hapat tjerë, do vendosim në ecje.-Pajtohesh A.?- tha Teni.
-Gjithsesi.Është në të mirën e Lidhjes. Lidhja e njerëzve në Lidhje bën forcën e fjalës. Në ikje, ata ia shtrënguan dorën njëri-tjetrit dhe u ndanë miqësisht.
Ishte një mbrëmje shumë e ftohtë. Po zemra e tyre dukej se ishte ngrohur nga fjalët e bukura e të ngrohta njerëzore.
Oslo, më 30.10.2017

Lulzim Breznica: VALLE DEMONËSH


Përditë,e sodis nga fundi i shtratit të Azisë,
Demonë të pamposhtur ka i hedhin vallet
Sizifi pi duhan nën teh të varfërisë,
Nuk ka gjuhë të flas po zemra i kallet!
Valle e çmendur! Ku as ati s'njeh të birin
Tradhëtari ia blen emrin heroit me pare,
Kohë e dergjur!Kush-kujt t'i fut bririn,
E shëmtuar!Valle demonësh me tipare!
Ku e vërteta është groposur thellë nën tokë,
E nata e frikshme i ka ndaluar klithjet,
Si të çajë rrugë,Sizifi?! Ku të vë kokë!
Në kulmin e dhembshurisë edhe guri thyhet.
Oh,bini daulle nga lëkura e kohës së dergjur,
Se ëndrrat e shekujve i ktheve në përralla,
Vazhdo,valle Demonësh!Ti litar i pakëputur!
Shtrënguar në fyt mes qeniesh të gjalla.

Dhimitri Kokaveshi: TROKITJE.

E humba ditën 
dhe dritën?...
Freskive mbi një errësirë
më hidhte
kthetrat?... Mbi penelin tim
dëgjoj!...
Shiun që troket plot
zemërim.
Pasion shkarkimesh
prisja
si një mohim moral
rënia…e tij
e lirë!... Si një biletë
pa çmim
më udhëtonte imazhi i tij?...
Një tendenc
e vazduesme në pak
entusiazëm
më afron!... Tërbimi i tij
një bashkveprim
pa dituri përzierjeve
prej lartësive
më troket... me aq tërbim
soditjeve
dhe unë?... Si një mbishkrim
të vetëm
më arnonte!... Shpirtin.

ZYBA HYSA, : MË FAL…


(Tregim)
"Njeriu është i robëruar kur ndjehet i robëruar, por të ndjehesh i robëruar, duhet të njohësh lirinë, liria vdiq që pas vdejes së Skënderbeut, se kur erdhi në Krujë ai tha: "Lirinë nuk ua solla unë, por e gjeta mes jush..." pra në atë kohë shqiptarët, e pse përherë nën sundim të njëpasnjëshëm, ishin të lirë, se s'ishin të varfër, ishin të lirë, se lirinë kishin trashëguar nga shekujt, ishin të lirë për të folur dhe shkruar gjuhën e tyre, të lirë për të punuar dhe jetuar në tokën e të parëve, ishin të lirë, se prona trashëgohej, ishin të lirë se lëviznin të lirë, ishin të lirë, pa u quajtën ILIRË!" - Kështu mendonte Ardita, kek priste orën e kthimit të dashurit nga puna, për të folur në skype.
Dy vjet të dashuruar dhe dalja e Lotarisë Amerikane, qe edhe gëzim, edhe trishtim, se nga një anë u hapi një dritare nga ku mund të shikonin botën, por nga ana tjetër, si do mundnin të ishin bashkë gjysëm globi larg? Tashmë edhe gjumin s'e bënin njëherësh, as lindjen e perëndimin e diellit s'i shihnin njëherësh... por ajo që i bashkonte ishte dashuria, e cila, e sheh udhën me sytë e saj...
Thonë: "Jeni të lirë", por për çfarë lirie flitet, kur ne jemi pa krahë të realizojmë ëndrrat tona? Na thonë: "Do shkojmë n’Europë"... për cilën Europë bëhet fjalë kur vetë Europa mbyll dyert? Na thonë: "Amerika është aleati ynë"... Për çfarë aleati bëhet fjalë kur do vetëm krahët, pa pyetur që kemi edhe shpirt? Hej, Zot!" - Psherëtiu ajo si për tu dhënë fund mendimeve, që s'u gjente fund, se ngjarjet e fundit ishin aqsa tronditëse, po aq shpresëdhënëse, se një ditë do të bashkoheshin.
- Të ka dalë një fat, bija ime, - u drejtua e ëma një ditë, tek po hanin mëngjes.
- Ç'fat?
- Djali i Demirit, komshiut tonë që punon në Amerikë, i kishte thënë tyt eti për Ty...
- Ai është i martuar, apo është ndarë nga gruaja?
- Një shoku i tij nga Korca, që punon bashkë me të atje, kërkon nuse nga Shqipëria. Meqë ti nuk ke pranuar asnjë djalë këtu, mbase dëshiron të shkosh në Amerikë...
- Amerikë!?
- Po, në Amerikë!
Sapo dëgjoi emrin "Amerikë" zemra i rrahu me forcë dhe u mbyt nga emocionet.
- Më duket se vërtet të erdhi fati...
- Ta mendoj një herë...
Kur njeriu s'ka rrugë tjetër, do niset edhe buzë greminës për të provuar shansin e fundit...
Mersini këto dy vjet kishte punuar, por ende s'ishte stabilizuar e aq më shumë të mendoje se kishte grumbulluar para, ndaj ajo jashtë dëshirës, mendoi me dëshirë për ta parë si mundësi për të shkuar në Amerikë dhe për t’u bashkuar me të dashurin.
Pas dy ditësh përsëri komshiu e kishte pyetur të atin dhe ai pa futur ndërmjetëse të shoqen, i drejtohet:
- Mos e sulmo fatin me gurë, mendo se ai ka shumë para dhe mbrenda javës të nxjerr vizën dhe shkon në Amerikë.
- Dakord baba, do të shkoj në Amerikë, por nëse unë nuk puqem me të, s'do të martohem...
- Tni ka shumë mundësi për tu njohur...
- Jo, baba, unë nuk dua të flas pa u takuar... njohjet me internet asnjëherë nuk janë reale, ka shumë falsitet. Një shoqja ime...
Kështu ndodhi dhe pasi djali mori të dhënat e sigurta dhe foton, me të shpejtë shpenzoi rreth 30 mijë dollarë dhe tani priste me ditën që nusja të fluturonte drejt Amerikës, ndërsa vajza të dashurit i tregoi të vërtetën se si do bëhej duke I dhënë adresën e "burrit" të saj. Por Çikago nga Neë York ishin larg, ndaj ai në kohën që vajza do fluturonte nga Shqipëria për Amerikë, ai do nisej nga New York për në Çikago.
Kjo befasi e kishte ngazëllyer aqsa s'ka fjalë të tregohet, por në të njëjtën kohë ishte po aq e shqetësuar për fatin që e priste sapo të zbriste në Cikago.
"Pse qënka e thënë për ne shqiptarët, që për të mbijetuar, a për të realizuar dëshirat të kthehemi patjetër në ata që s'jemi, po kur shteti nuk siguron mbijetesën, jemi të detyruar të vjedhim, vrasim, gënjejmë, mashtrojmë, gjëra që kurrë s'do t'i bënim po të kishim një shtet që përgjigjet për shtetasit e vet, siç bëjnë shtetet e tjera të botës, o Zot, po si do gënjej dikë për të shkuar tek i dashuri? Jo vetëm e gënjej, por në një farë mënyre e vjedh... Kur pamundësia shpall pushtetin, duhet të kërkojmë një mundësi jashtë mundësive tona e kjo është një mundësi që kurrë s'e kam menduar më parë, mbase Zoti vjen në ndihmë… por si do i shlyej paratë që do të shpenzojë? Mbase do gjej punë dhe do mund të kthej borxhin... Hej Zot! Pse jemi ngatërruar kaq keq!? “
U dëgjua sinjali dhe ajo hapi skypen.
Qëndruan pak çaste përballë njëri - tjerit dhe më në fund ai e theu heshtjen.
- Po sikur të mos kem mundësi të marr?
- Vetëm vdekja më ndan nga ti!
- E zëmë që s'kam asnjë mundësi...
- Mundësinë e gjej unë, vetëm eja dhe më merr, ruaje adresën dhe mos harro orën... Më shumë s'di çfarë të them, kur të shkoj atje do di si të manovroj...
- Zoti na ndihmoftë!
- Amin!
Dhe sinjali i skypes lajmëroi largimin e tij.
Ajo kishte parë një film, që për hir të varfërisë, i dashuri e kishte lejuar të tradhëtonte me 1000 dollarë të dashurën, por ç'fat do të kishte kjo, nëse s'do ishte e zonja të gjente një mundësi për tu larguar? A do të ishte kaq e fortë dashuria ta kapërcente këtë lojë të rrezikshme, ishte e ndershme kjo që po bënte dhe si do ta përballonte këtë?
Njeriu s'është i aftë të parashikojë të nesërmen e jo më një të nesërme në një kontinent të huaj, por shpresa është ajo që na merr për dore, si i verbëri, pa ditur se ku do na dërgojë, njeriu guxon edhe pa menduar, kur s'ka mundësi tjetër.
Pse qenkemi kaq të mallkuar, edhe unë edhe ai kemi mbaruar universitetin dhe master e s'patëm fatin të gjenim asnjë punë, tani gjithë ajo shkollë duhet si të gjejmë mundësi për të lënë atdheun e për të shkuar larg, më shumë se larg... gjithë këto pamundësi vetëm se jemi shqiptarë? Duhet të jesh grek, italjan, gjerman, angles, amerikan... dhe kjo të bën të jesh njeri, çfarë jemi ne? Pse? Pse kështu? Kujt t’i drejtohem, Zotit, apo djallit? Kështu siç po veproj unë jam drejtuar djallit, vetëm djalli të drejton nga pandershmëria... ku është Zoti? Pse na braktisi ne shqiptarët? Mbase ne pranuam braktisjen e tij, atëherë kur na thanë "braktise!" ne jemi bërë si robotët, komandohemi me butona që nga largësia e pse qeverinë e kemi në Tiranë, fati i shqiptarit ka qënë përherë në duar të antishqiptarëve. Asnjë qeveri nuk u shqetësuar për fatin e popullit, ato hipin e zbresin sipas shkopit të dirigjentit dhe pasuritë thithen nga kuçedra polare e dreqi e di se nga shkojnë, di këtë që një grusht shqiptarë në një vend kaq të pasur të mbeten të varfër...
Hej Zot, edhe romët që janë pa vatan mbështeten më shumë se ne, ata i kanë dyert të hapura... pse, pse ne kështu… hej Zot!
Duke mos gjetur përgjigje, marrim arratinë për të prekur pak liri, po, gëzohet liria duke shkelur tjetrin? Hej Zot! Si do të bëj? Po sikur ta kthej "martesën", si do të jetoj pa dashurinë? Jo, do të shkoj! Mbase Zoti do më japë mundësi të shlyej borxhin? “ – kështu mendonte duke gjykuar veten e duke mos e dënuar atë.
Pregatitjet ishin me plot shqetësime; prindërit ku e ku të blinin diçka për vajzën dhe vajza si e si do të realizonte ëndrrën e saj për t'u bashkuar me të dashurin, për të cilin, as me mamanë s'kishte folur.
Përherë një sekret rëndon shumëfish kur nuk e ndan me njeri, ndaj dhe vajza ndjehej tepër e rënduar, se përveç saj, asnjë nuk e dinte dashurinë e saj e për këtë kishte edhe pasiguri…
Dhe, erdhi dita e fluturimit, ndarja me prindërit u duk si ndarje e përjetëshme, ajo dinte se po nisej për Amerikë, por se si do vazhdonte jeta e saj, as që e dinte e pse mendimet e saj luftonin njëri - tjetrin.
Zuri vend dhe mbylli sytë para se të nisej avioni. Sado që përpiqet njeriu të shmangë emocionet, prapë se prapë ato gjejnë udhë e futen e na pushtojnë, ndaj ajo nuk i përmbajti lotët. Pse qante, apo më mirë të themi kë të qante më parë? Kur mblidhen shumë gjëra njëherësh, loti s’pret komandë, as s'ke mundësi që ta frenosh… qau, as vetë se dinte sesa qau, por të paktën me këto shqetësime pa i menduar, loti është në një farë mënyre paqe e shpirtit e për çudi, kur u dha sinjali se do zbrisnin në tokën Amerikane, mblodhi veten dhe u duk vetja esëll. Kur shkon drejt të panjohurës, është e kotë të bësh plane më parë, asgjë nuk ndodh siç e planifikojmë, por mbrenda planifikimit sigurojmë qetësinë tonë, se çdo gjë do të kalojë mirë.
Duke zbritur nga shkallët avionit pushtoi me sy ambjentin për rreth, si për të dalluar atë. Eci mes turmës dhe në dalje nga aeroporti dalloi djalin që mbante në dorë të shkruar emrin e tij "DASHAMIRI". Shkoi drejt tij me hap të këputur, por me shpresë të ndezur, ishte vërtet djalë i pashëm, por ç'rëndësi kishte kjo? I pari mendim që i shkrepi qe se pse gjithë ky djalë pranon të martohet me mblesëri, si mund të kalosh jetën me një njeri që të sjellin tjerët?
Me këto mendime ishte afruar fare pranë, por ai shikonte sa andej këtej dhe nuk e vuri re praninë e saj, ndaj ajo i foli.
- Dashamir...
- Erdhe?
- Po, erdha...
- Si shkoi udhëtimi?
- Mirë...
Ecën deri tek makina me pyetje nga më të ndryshmet dhe me përgjigjet e saj të shkurtëra, shpesh me "Po" ose "Jo" si në kuicet televizivë, por ajo që është e rëndësishme, ajo e kaloi provimin e parë, se djali dukej i ngazëllyer nga paraqitja e vajzës.
E çuditëshme! Si vallë bashkohen dy njerës kështu si me postë? Mos vallë njerzit janë disa qënëje bashkë, mbase edhe shtazore, edhe njerzore, po, edhe kafshët kanë një farë rregulli në bashkëveprimin e tyre në çift, si vallë kaq spontanisht të ndodhin këto bashkime? Mbase njeriu kur s'e njeh dashurinë, u dorzohet instikteve, mbase dashuria është përtej çdo lloj marrëdhënieje, ashtu si vetë jeta edhe dashuria është mister, po këto gjëra që janë kaq të dukëshme dhe të prekshme, si vallë ndodhin? Zot i madh, kur bëre njerinë, pse i le edhe instiktet, mbase instiktet e tërheqin po mistershëm drejt shtazërisë, se kur njeriu udhëhiqet nga instiktet, pse i duhet mendimi, aq më shumë shpirti… ndjenjat…? Nëse njeriu abuzon tek vetja, them abuzon, se duhet të krijojë mundësi mendimit dhe ndjenjës për të njohur veten dhe dëshirat e tij, se krijimi i familjes s'është thjesht qëllim ripërtëritjes së shoqërisë njerzore, por të kosolidojë shoqërinë njerzore me virtyte njerzore.
Në do të shikosh kapacitetin intelektual të njeriut, vështro me vemendje se si e komcepton marrdhëniet në çift, si e trajton veten për të bashkëvepruar në çift.
Ankthi se si do arratisej, se linte të kënaqej me bukuritë e Amerikës, biles kjo bukuri e shqetësonte edhe më shumë. I dukej sikur të gjitha rrugët drejt ësndrrës sa më shumë udhëtonin drejt shtëpisë së "burrit" i mbylleshin.
Arritën, ajo s'ishte më ajo, si një kufomë e gjallë zbriti dhe qëndroi si statujë para shtëpisë, ndërsa djali priste ndonjë reagim kënaqësie prej saj, se shtëpia ishte vërtet e bukur.
- Nuk ndjeheni mirë?
- E lodhur... më zuri edhe makina...
- Si ka mundësi, makina është me ajër të kondicionuar...
- ..........
- Eja të futemi mbrenda dhe të pushojmë, - tha dhe i futi krahun e ngjitën shkallët.
Ajo ecte si i verbëri pas shoqëruesit, por për në çdo hap që hedh ka frikë.
- Ja, kjo do jetë dhoma jonë...
- ............
- Nuk të pëlqen? E ndryshojmë si të duash ti...
- Jo, shumë e bukur... Po sonte dua të mbledh veten... jam shumë e lodhur...
- Si të dëshironi, unë jam i lumtur që erdhe... do kemi kohë të rrimë bashkë.
As hëngri, as piu, vetëm bëri dush dhe u shtri, por gjumi gjithë natën s'e mori, vonë erdhi edhe djali u shtri pranë saj dhe e puthi lehtë mbi ballë, ajo ndjeu një të rrënqethur në trup, që s'po kuptonte në ishte ndjenjë mirënjohjeje, apo neverije, por gjithsesi ajo nuk lëvizi fare, ashtu siç rrinte të jepte përshtypjen se ishte në gjumë të thellë.
E nesërmja erdhi shpejt, djali përsëri e puthi në ballë dhe iku në punë, ndërsa ajo filloi të shtynte orët sa më shpejt të ish e mundur për të ikur nga shtëpia. Orët kalonin dhe ankthi sa vinte po i merrte frymën. Donte të ikte sa më parë nga ku ishte futur. Ajo që e qetësonte se sapo të sistemohej në punë, do të kthente borxhet këtij djali që e dërgoi në Amerikë dhe e bashkoi me dashurinë e saj…
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
Dashamiri u kthye nga puna me dëshirën për ta puthur, për ta përqafuar... por mbi tavolinë gjeti vetëm një copë letër, ku shkruhej:
"Më fal që të përdora për të takuar të dashurin tim... nuk kisha rrugë tjetër. Koha do e tregojë... unë do t'i kthej të gjitha paratë...
Më fal!"
MË FAL…
(Tregim)
"Njeriu është i robëruar kur ndjehet i robëruar, por të ndjehesh i robëruar, duhet të njohësh lirinë, liria vdiq që pas vdejes së Skënderbeut, se kur erdhi në Krujë ai tha: "Lirinë nuk ua solla unë, por e gjeta mes jush..." pra në atë kohë shqiptarët, e pse përherë nën sundim të njëpasnjëshëm, ishin të lirë, se s'ishin të varfër, ishin të lirë, se lirinë kishin trashëguar nga shekujt, ishin të lirë për të folur dhe shkruar gjuhën e tyre, të lirë për të punuar dhe jetuar në tokën e të parëve, ishin të lirë, se prona trashëgohej, ishin të lirë se lëviznin të lirë, ishin të lirë, pa u quajtën ILIRË!" - Kështu mendonte Ardita, kek priste orën e kthimit të dashurit nga puna, për të folur në skype.
Dy vjet të dashuruar dhe dalja e Lotarisë Amerikane, qe edhe gëzim, edhe trishtim, se nga një anë u hapi një dritare nga ku mund të shikonin botën, por nga ana tjetër, si do mundnin të ishin bashkë gjysëm globi larg? Tashmë edhe gjumin s'e bënin njëherësh, as lindjen e perëndimin e diellit s'i shihnin njëherësh... por ajo që i bashkonte ishte dashuria, e cila, e sheh udhën me sytë e saj...
Thonë: "Jeni të lirë", por për çfarë lirie flitet, kur ne jemi pa krahë të realizojmë ëndrrat tona? Na thonë: "Do shkojmë n’Europë"... për cilën Europë bëhet fjalë kur vetë Europa mbyll dyert? Na thonë: "Amerika është aleati ynë"... Për çfarë aleati bëhet fjalë kur do vetëm krahët, pa pyetur që kemi edhe shpirt? Hej, Zot!" - Psherëtiu ajo si për tu dhënë fund mendimeve, që s'u gjente fund, se ngjarjet e fundit ishin aqsa tronditëse, po aq shpresëdhënëse, se një ditë do të bashkoheshin.
- Të ka dalë një fat, bija ime, - u drejtua e ëma një ditë, tek po hanin mëngjes.
- Ç'fat?
- Djali i Demirit, komshiut tonë që punon në Amerikë, i kishte thënë tyt eti për Ty...
- Ai është i martuar, apo është ndarë nga gruaja?
- Një shoku i tij nga Korca, që punon bashkë me të atje, kërkon nuse nga Shqipëria. Meqë ti nuk ke pranuar asnjë djalë këtu, mbase dëshiron të shkosh në Amerikë...
- Amerikë!?
- Po, në Amerikë!
Sapo dëgjoi emrin "Amerikë" zemra i rrahu me forcë dhe u mbyt nga emocionet.
- Më duket se vërtet të erdhi fati...
- Ta mendoj një herë...
Kur njeriu s'ka rrugë tjetër, do niset edhe buzë greminës për të provuar shansin e fundit...
Mersini këto dy vjet kishte punuar, por ende s'ishte stabilizuar e aq më shumë të mendoje se kishte grumbulluar para, ndaj ajo jashtë dëshirës, mendoi me dëshirë për ta parë si mundësi për të shkuar në Amerikë dhe për t’u bashkuar me të dashurin.
Pas dy ditësh përsëri komshiu e kishte pyetur të atin dhe ai pa futur ndërmjetëse të shoqen, i drejtohet:
- Mos e sulmo fatin me gurë, mendo se ai ka shumë para dhe mbrenda javës të nxjerr vizën dhe shkon në Amerikë.
- Dakord baba, do të shkoj në Amerikë, por nëse unë nuk puqem me të, s'do të martohem...
- Tni ka shumë mundësi për tu njohur...
- Jo, baba, unë nuk dua të flas pa u takuar... njohjet me internet asnjëherë nuk janë reale, ka shumë falsitet. Një shoqja ime...
Kështu ndodhi dhe pasi djali mori të dhënat e sigurta dhe foton, me të shpejtë shpenzoi rreth 30 mijë dollarë dhe tani priste me ditën që nusja të fluturonte drejt Amerikës, ndërsa vajza të dashurit i tregoi të vërtetën se si do bëhej duke I dhënë adresën e "burrit" të saj. Por Çikago nga Neë York ishin larg, ndaj ai në kohën që vajza do fluturonte nga Shqipëria për Amerikë, ai do nisej nga New York për në Çikago.
Kjo befasi e kishte ngazëllyer aqsa s'ka fjalë të tregohet, por në të njëjtën kohë ishte po aq e shqetësuar për fatin që e priste sapo të zbriste në Cikago.
"Pse qënka e thënë për ne shqiptarët, që për të mbijetuar, a për të realizuar dëshirat të kthehemi patjetër në ata që s'jemi, po kur shteti nuk siguron mbijetesën, jemi të detyruar të vjedhim, vrasim, gënjejmë, mashtrojmë, gjëra që kurrë s'do t'i bënim po të kishim një shtet që përgjigjet për shtetasit e vet, siç bëjnë shtetet e tjera të botës, o Zot, po si do gënjej dikë për të shkuar tek i dashuri? Jo vetëm e gënjej, por në një farë mënyre e vjedh... Kur pamundësia shpall pushtetin, duhet të kërkojmë një mundësi jashtë mundësive tona e kjo është një mundësi që kurrë s'e kam menduar më parë, mbase Zoti vjen në ndihmë… por si do i shlyej paratë që do të shpenzojë? Mbase do gjej punë dhe do mund të kthej borxhin... Hej Zot! Pse jemi ngatërruar kaq keq!? “
U dëgjua sinjali dhe ajo hapi skypen.
Qëndruan pak çaste përballë njëri - tjerit dhe më në fund ai e theu heshtjen.
- Po sikur të mos kem mundësi të marr?
- Vetëm vdekja më ndan nga ti!
- E zëmë që s'kam asnjë mundësi...
- Mundësinë e gjej unë, vetëm eja dhe më merr, ruaje adresën dhe mos harro orën... Më shumë s'di çfarë të them, kur të shkoj atje do di si të manovroj...
- Zoti na ndihmoftë!
- Amin!
Dhe sinjali i skypes lajmëroi largimin e tij.
Ajo kishte parë një film, që për hir të varfërisë, i dashuri e kishte lejuar të tradhëtonte me 1000 dollarë të dashurën, por ç'fat do të kishte kjo, nëse s'do ishte e zonja të gjente një mundësi për tu larguar? A do të ishte kaq e fortë dashuria ta kapërcente këtë lojë të rrezikshme, ishte e ndershme kjo që po bënte dhe si do ta përballonte këtë?
Njeriu s'është i aftë të parashikojë të nesërmen e jo më një të nesërme në një kontinent të huaj, por shpresa është ajo që na merr për dore, si i verbëri, pa ditur se ku do na dërgojë, njeriu guxon edhe pa menduar, kur s'ka mundësi tjetër.
Pse qenkemi kaq të mallkuar, edhe unë edhe ai kemi mbaruar universitetin dhe master e s'patëm fatin të gjenim asnjë punë, tani gjithë ajo shkollë duhet si të gjejmë mundësi për të lënë atdheun e për të shkuar larg, më shumë se larg... gjithë këto pamundësi vetëm se jemi shqiptarë? Duhet të jesh grek, italjan, gjerman, angles, amerikan... dhe kjo të bën të jesh njeri, çfarë jemi ne? Pse? Pse kështu? Kujt t’i drejtohem, Zotit, apo djallit? Kështu siç po veproj unë jam drejtuar djallit, vetëm djalli të drejton nga pandershmëria... ku është Zoti? Pse na braktisi ne shqiptarët? Mbase ne pranuam braktisjen e tij, atëherë kur na thanë "braktise!" ne jemi bërë si robotët, komandohemi me butona që nga largësia e pse qeverinë e kemi në Tiranë, fati i shqiptarit ka qënë përherë në duar të antishqiptarëve. Asnjë qeveri nuk u shqetësuar për fatin e popullit, ato hipin e zbresin sipas shkopit të dirigjentit dhe pasuritë thithen nga kuçedra polare e dreqi e di se nga shkojnë, di këtë që një grusht shqiptarë në një vend kaq të pasur të mbeten të varfër...
Hej Zot, edhe romët që janë pa vatan mbështeten më shumë se ne, ata i kanë dyert të hapura... pse, pse ne kështu… hej Zot!
Duke mos gjetur përgjigje, marrim arratinë për të prekur pak liri, po, gëzohet liria duke shkelur tjetrin? Hej Zot! Si do të bëj? Po sikur ta kthej "martesën", si do të jetoj pa dashurinë? Jo, do të shkoj! Mbase Zoti do më japë mundësi të shlyej borxhin? “ – kështu mendonte duke gjykuar veten e duke mos e dënuar atë.
Pregatitjet ishin me plot shqetësime; prindërit ku e ku të blinin diçka për vajzën dhe vajza si e si do të realizonte ëndrrën e saj për t'u bashkuar me të dashurin, për të cilin, as me mamanë s'kishte folur.
Përherë një sekret rëndon shumëfish kur nuk e ndan me njeri, ndaj dhe vajza ndjehej tepër e rënduar, se përveç saj, asnjë nuk e dinte dashurinë e saj e për këtë kishte edhe pasiguri…
Dhe, erdhi dita e fluturimit, ndarja me prindërit u duk si ndarje e përjetëshme, ajo dinte se po nisej për Amerikë, por se si do vazhdonte jeta e saj, as që e dinte e pse mendimet e saj luftonin njëri - tjetrin.
Zuri vend dhe mbylli sytë para se të nisej avioni. Sado që përpiqet njeriu të shmangë emocionet, prapë se prapë ato gjejnë udhë e futen e na pushtojnë, ndaj ajo nuk i përmbajti lotët. Pse qante, apo më mirë të themi kë të qante më parë? Kur mblidhen shumë gjëra njëherësh, loti s’pret komandë, as s'ke mundësi që ta frenosh… qau, as vetë se dinte sesa qau, por të paktën me këto shqetësime pa i menduar, loti është në një farë mënyre paqe e shpirtit e për çudi, kur u dha sinjali se do zbrisnin në tokën Amerikane, mblodhi veten dhe u duk vetja esëll. Kur shkon drejt të panjohurës, është e kotë të bësh plane më parë, asgjë nuk ndodh siç e planifikojmë, por mbrenda planifikimit sigurojmë qetësinë tonë, se çdo gjë do të kalojë mirë.
Duke zbritur nga shkallët avionit pushtoi me sy ambjentin për rreth, si për të dalluar atë. Eci mes turmës dhe në dalje nga aeroporti dalloi djalin që mbante në dorë të shkruar emrin e tij "DASHAMIRI". Shkoi drejt tij me hap të këputur, por me shpresë të ndezur, ishte vërtet djalë i pashëm, por ç'rëndësi kishte kjo? I pari mendim që i shkrepi qe se pse gjithë ky djalë pranon të martohet me mblesëri, si mund të kalosh jetën me një njeri që të sjellin tjerët?
Me këto mendime ishte afruar fare pranë, por ai shikonte sa andej këtej dhe nuk e vuri re praninë e saj, ndaj ajo i foli.
- Dashamir...
- Erdhe?
- Po, erdha...
- Si shkoi udhëtimi?
- Mirë...
Ecën deri tek makina me pyetje nga më të ndryshmet dhe me përgjigjet e saj të shkurtëra, shpesh me "Po" ose "Jo" si në kuicet televizivë, por ajo që është e rëndësishme, ajo e kaloi provimin e parë, se djali dukej i ngazëllyer nga paraqitja e vajzës.
E çuditëshme! Si vallë bashkohen dy njerës kështu si me postë? Mos vallë njerzit janë disa qënëje bashkë, mbase edhe shtazore, edhe njerzore, po, edhe kafshët kanë një farë rregulli në bashkëveprimin e tyre në çift, si vallë kaq spontanisht të ndodhin këto bashkime? Mbase njeriu kur s'e njeh dashurinë, u dorzohet instikteve, mbase dashuria është përtej çdo lloj marrëdhënieje, ashtu si vetë jeta edhe dashuria është mister, po këto gjëra që janë kaq të dukëshme dhe të prekshme, si vallë ndodhin? Zot i madh, kur bëre njerinë, pse i le edhe instiktet, mbase instiktet e tërheqin po mistershëm drejt shtazërisë, se kur njeriu udhëhiqet nga instiktet, pse i duhet mendimi, aq më shumë shpirti… ndjenjat…? Nëse njeriu abuzon tek vetja, them abuzon, se duhet të krijojë mundësi mendimit dhe ndjenjës për të njohur veten dhe dëshirat e tij, se krijimi i familjes s'është thjesht qëllim ripërtëritjes së shoqërisë njerzore, por të kosolidojë shoqërinë njerzore me virtyte njerzore.
Në do të shikosh kapacitetin intelektual të njeriut, vështro me vemendje se si e komcepton marrdhëniet në çift, si e trajton veten për të bashkëvepruar në çift.
Ankthi se si do arratisej, se linte të kënaqej me bukuritë e Amerikës, biles kjo bukuri e shqetësonte edhe më shumë. I dukej sikur të gjitha rrugët drejt ësndrrës sa më shumë udhëtonin drejt shtëpisë së "burrit" i mbylleshin.
Arritën, ajo s'ishte më ajo, si një kufomë e gjallë zbriti dhe qëndroi si statujë para shtëpisë, ndërsa djali priste ndonjë reagim kënaqësie prej saj, se shtëpia ishte vërtet e bukur.
- Nuk ndjeheni mirë?
- E lodhur... më zuri edhe makina...
- Si ka mundësi, makina është me ajër të kondicionuar...
- ..........
- Eja të futemi mbrenda dhe të pushojmë, - tha dhe i futi krahun e ngjitën shkallët.
Ajo ecte si i verbëri pas shoqëruesit, por për në çdo hap që hedh ka frikë.
- Ja, kjo do jetë dhoma jonë...
- ............
- Nuk të pëlqen? E ndryshojmë si të duash ti...
- Jo, shumë e bukur... Po sonte dua të mbledh veten... jam shumë e lodhur...
- Si të dëshironi, unë jam i lumtur që erdhe... do kemi kohë të rrimë bashkë.
As hëngri, as piu, vetëm bëri dush dhe u shtri, por gjumi gjithë natën s'e mori, vonë erdhi edhe djali u shtri pranë saj dhe e puthi lehtë mbi ballë, ajo ndjeu një të rrënqethur në trup, që s'po kuptonte në ishte ndjenjë mirënjohjeje, apo neverije, por gjithsesi ajo nuk lëvizi fare, ashtu siç rrinte të jepte përshtypjen se ishte në gjumë të thellë.
E nesërmja erdhi shpejt, djali përsëri e puthi në ballë dhe iku në punë, ndërsa ajo filloi të shtynte orët sa më shpejt të ish e mundur për të ikur nga shtëpia. Orët kalonin dhe ankthi sa vinte po i merrte frymën. Donte të ikte sa më parë nga ku ishte futur. Ajo që e qetësonte se sapo të sistemohej në punë, do të kthente borxhet këtij djali që e dërgoi në Amerikë dhe e bashkoi me dashurinë e saj…
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
Dashamiri u kthye nga puna me dëshirën për ta puthur, për ta përqafuar... por mbi tavolinë gjeti vetëm një copë letër, ku shkruhej:
"Më fal që të përdora për të takuar të dashurin tim... nuk kisha rrugë tjetër. Koha do e tregojë... unë do t'i kthej të gjitha paratë...
Më fal!"

Nehat Jahiu: KU DO NA SHPIE KJO RRUGË?!...


A thua vallë ku do na shpie kjo rrugë në të cilën jemi nisur?!... A thua do na mallkojnë gjenaratat e reja që do vijnë pas nesh brez pas brezi?!... A thua na ka mbetur politika që të merremi ne te të gjithë që nga fëmijët e deri te më të moshuarit?!... A thua kështu do i mësojmë edhe gjeneratat e reja që të ia nxjerrim sytë njëri tjetrit për karrige dhe për interese personale?!... Pse nuk bëjmë vepra konkrete kombëtare dhe shoqërore, por shesim gogla për dushk në emër të patriotizmit?!... Pse të gjithë u etiketuam mes vete si tradhëtarë?!... Pse nuk festojmë për arritjet tona në sukseset e arritura të një personi që ka arritur suksese në shkencë, kulturë, sport etj. A thua u tha një fjali nga kandidatët që ishin në gara për kryetarë komunash dhe liderët shqiptarë të partive politike për hapje bibliotekash dhe furnizimin e tyre me libra?!... A thua u bisedua për artin dhe kulturën shqiptare në përgjithësi?!... A thua për përfshirjen e të rejave dhe të rinjve në sport?!... A thua u tha një fjali që të angazhohemi për mësim cilësor nëpër shkolla që nga ai fillor dhe deri tek ai univerzitar?!... A thua u tha diç për arat tona që kanë mbetur djerrina?!.. .A thua u tha për plagët tona që të rejat dhe të rinjtë tanë që për çdo ditë po e lëshojnë atdheun për të kapur botën në sy për një kafshatë buke?!... A thua u tha shumëçka që duhet thenë dhe është shumë me vlerë për ne e sidomos për gjeneratat e reja?!... A thua duhet të flasim gjatë çdo cikli zgjedhor gjithëçka duke premtuar e asgjë duke mos realizuar?!... A thua deri kur do e shajmë njëri tjetrin me fjalët më të fëlliqur që nuk i takon shqiptarit?!... A thua duhet të merret çdokush me politikë?!... Kur do vijë koha të vlerësohet vlera dhe jo antivlera në çdo aspekt?!... Deri kur do të vazhdojmë ti çvlerësojmë heronjtë e vërtetë dhe mos të shpallim heronj pa vepra dhe teknefesa që mashtrojnë popullin me pallavra nëpër tubime. Unë besoj se u teprua motra dhe vëllezër, Duhet të kthehemi e të bëjmë vepra konkrete. Ti vlerësojmë njerëzit që kanë bërë dhe bëjnë vepra konkrete në të gjitha lëmitë që nga bujku e deri tek intelektuali. Ka edhe shumë e shumëçka për të thënë, por në këtë rast do e përfundoj me kaq këtë shkrim të shkurtër.

Sunday, October 29, 2017

Edmund Spenser : Sonet Për Skënderbeun

Pse mburret kot e Lashta kaq fort 
Me monumentet e moçëm burrash trima, 
Heronj që përmes veprave pa mort 
Mahnitën botën, dhe në prrallë e rima 
Çdo foshnjë i nxën? Njerzim’ i admiron 
Statujat e tyre, kolose të larta 
E beret triumfore q’i përshkon 
E bukura me madhështit’ e narta. 

Ja Një, që koha von’e nxor në dritë, 
Ndër të mëdhenjtë krah më të madhit shkon: 
I madh në zë, pushtet e në vetitë, 
Triumfe të vërtetë meriton. 
Kamzhik për turqit, për armiqtë rrufe – 
Ky libër flet për Ty, o Skënderbe!

Prend BUZHALA: NGA DASHURIA DHE VLERAT E DERI TE PREMTIMI HYJNOR PËR SHKATËRRIMIN E BOTËS


(Kundrime), 29
A duhet të përhapim e krijojmë dashuri e vlera, lumturi e solidarësi në këtë botë apo shkatërrime?
1.
Ndonjë Libër i Shenjtë pohon:
kjo botë është e rrejshme,
nuk do të kesh kënaqësi në këtë botë,
e pse të vrapojmë pas gjërave (luksoze të kësaj bote), mbasi Perëndia ka premtuar se do ta shkatërrojë!
Qetësia e lumturia gjenden në botën tjetër, ku nuk ka pronarë.
2.
Le të shtrojmë pyetje (në formë retorike-poetike):
A nuk qenka njeriu qenie mrekullisht e krijuar?
Dhe a nuk i është dhënë edhe njeriut mundësia të krijojë familje, të ndërtojë shoqëri të drejtë,
a nuk i është dhënë e drejta (natyrale) të krijojë art, kulturë, të zhvillojë arsim e dije,
a nuk i është dhënë e drejta të ngrejë qytete, të ndërtoj rrugë shtëpi, të prodhojë aeroplanë e trena në dobi të njeriut, të prodhojë gjithçka tjetër në dobi të njeriu,
a nuk e ka kureshtjen, si një të drejtë të qenies së tij, që të zbulojë e rizbulojë mikrobotën e makrobotën, universin dhe vetveten,
a nuk e gëzon këtë të drejtë që me krejt çka prodhon e bën (mjekësinë, arsimin, ekonominë, teknologjinë), t'i ketë në dobi të vetes dhe shoqërisë njerëzore,
a nuk ka të drejtë të arrijë maja sa më të larta të njohurisë, artit, mirësisë, solidarësisë, mirëqenies familjare e shoqërore?
3.
Dhe, për shkak se brenda shoqërisë njerëzore ka shumë lakmitarë, gllabërues, shtypës e kriminelë,
a do të thotë kjo që Njeriu u dashka të heqë dorë nga kjo botë e jo t'i heqë qafet këta lakmitarë, gllabërues, shtypës e kriminelë,
a do të thotë kjo që Njeriu u dashka të heqë dorë nga vlerat që krijon në këtë botë, dhe ato duhet shkatërruar, sepse Perëndia ka premtuar shkatërrimin e saj,
a do të thotë kjo që, te kjo "botë e rrejshme", t'i shkatërrojmë krejt lumturitë familjare, të vriten krejt fëmijët e botës, të digjen qytetet, malet, makineritë, veprat e artit e të kulturës dher gjithçka ka prodhuar mendja e dora e njeriut,
a thua, për shka të këtij "premtimi hyjnor" për shkatërrimin e botës, a mos ia kanë mësyrë ta realizojnë këtë premtim dy palë: kriminelët, pasanikët lakmitarë, grabitqarët dhe shtypësit, nga njëra anë, dhe vrasësit e fëmijëve, grave, pleqve, shkatërruesit terrorsitë me bomba që duan të shkojnë sa më shpejt në parajsë, nga ana tjetër?!
4.
Më në fund, ata që predikojnë se kjo botë është kënaqësi mashtruese, përse vetë nuk heqin dorë nga makinat, paratë, pishinat, ushqimet e pasura, fluturimet me aeroplan, bisedat në telefon, blerjet e gjërave ushqimore e joushqimore nëpër markete, nga veshjet e kushtueshme, nga biznesi (i lindjeve dhe vdekjeve) a nga lloji tjetër i biznesit në emër të Perëndisë, apo nga kënaqësitë tjera të kësaj bote?
Nuk heqin dorë në emër të nevojave të jetës e të kënaqësive të kësaj jete, apo duan ta përqafojnë "botën mashtruese"!?
5.
Njeriu ndien kënaqësi për secilën vepër të veten, të zbuluar e të rizbuluar,
Ndien kënaqësi edhe kur ndien, prek a kupton dimensione të tjera të qenies jofizike, të qenies kuantike apo eternale,
ndien kënaqësi kur zbulon te vetvetja (ende e pazbuluar) mikrobotën deri në infinit, apo universin 9rreth vetes), deri në infinit...
Por njeriu që synon Infinitin, është Qenie e Kufizuar (me lindjen e Vdekjen e tij).
Prandaj, mos ta akuzojmë Njeriun për papërsosmërinë e tij, sepse shkas është kufizueshmëria e tij, kalimtarja në jetë.
Kjo Qenie është ajo që i bashkon rreth një tryeze Botën, Njeriun dhe Hyjninë.
Kjo botë qenka një Gjakim i Bukur për t'iu rikthyer Jetës Përtej Jetës.
E pra, të gjitha nuk i arrin: kaq kalimtare kjo jetë!

Saturday, October 28, 2017

Ramiz Kuqi: LOTËT E ALIUT


Rruga ishte me ngrica edhe pse ende nuk kishte rënë borë.A. ishte zgjuar herët. Mori çelësat e veturës, fshiu xhamat , ngadalë e me kujdes dhe për disa minuta e la veturën të ndezur. Ngasësit e veturave rrëshqisnin mbi asfalt pa u nxituar, lëviznin me komoditet.Bryma kishte zbritur skajeve të malit dhe , dikund- dikund ishin lëshuar nëpër gjethe drunjsh, krahnez . Kjo pamje A. ia rikujtoi malet e atdheut , stinët e egra me borë , kur ai ishte fëmijë dhe bëntë udhë të gjatë, duke kapërcyer kodra, kroje, udhë të ngushta dhiare për të arritur me kohë në banga të shkollës.Dhe e përfytyroi veten para mësues Dritë. Se ajo bënte dritë kur hynte në klasë. Dritë me fjalë dhe buzëqeshje.Po ja që kishin ikur ato ëndrra të bukura. Kishin mbetur vetëm si një kujtim i ruajtur thellë e me xhelozi, si paja në arkën e nusërisë. Kohë të shkuara !
-Ende rri i kërrusur mbi shkronja ? Ende zgjuar, zog nate?
-Ika për gjumë,- i tha A. Nesër do ik herët për punë. Pasi të kthehem nga shkolla, do të ngjitem maleve për ta soditur këtë ditë, për të marrë ajër të pastër. A mund të jetojë njeriu pa ajër e mall?
- Hëm, nuk e di i shkroi mikja poete.Mbase edhe unë po lexoj romanin e Daniel Stell “ Vetëm një herë në jetë”. Jam dikund në kapitullin 3, në faqen 28. Më ka rrëmbyer kjo romansiere. Edhe me ngjarje edhe me stilin e saj konciz.
-Më vjen mirë që je zhytur në lexim. Natën e mirë !
Pas pak A. i shkroi një letër mikut të tij krijues. Por përgjigjen ende nuk e mori. E kishte një parandjenjë se ai do të hidhërohej. Po , ja ashtu i erdhi atë mbrëmje , diku nga ora dhjetë e natës. Donte të bënte ndryshime në shtypshkronjë. Të lëvizte nga vendi puna krijuese, e cila kishte mbetur për kaq vite, si anija në det, me spirancë të lëshuar. Asnjë erë nuk e lëvizte. Gjithçka kishte nisur të ndryshkej. Si dritaret e anijes, timoni i lagur nga erërat, lagështia. Letrat e paluara për një antologji. Takime letrare, mospajtime, polemika, ikje nëpër zgafella të vetmissë. Akuza të ndesjella. Bile më shumë nga xhuxhmaxhuxhët. E hidhnin gurin, e fshehtin dorën. Po nuk skuqeshin në fytyrë. As ajo Lulushja me vithe të gjëra ! –Po përse edhe njerëzit e artit të ngulin këmbë ? Pse nuk ia shtrijnë dorën njëri-tjetrit? .Përse?????? Po besonte de gjithçka do të nis nga fillimi.
Po përgjigjen atë mbrëmje nuk e gjeti. Ra bëllunmb në shtrat, si të kishte bërë udhë të gjatë me dhjetëra kilometra. U rrotullua disa herë, e shtrëngoi jorganin për trupi, po trupi ndiente një të mërdhirë të çuditshme edhe pse dhoma ku ai bënte gjumë çdo natë, ishte e ngrohtë. Iu kujtua Aliu, miku i mikut të tij. Kishte ikur për Pollog më shumë se tri javë. Kur e takoi, para se të merrte udhë për vendlindje i kishte thënë A.: “ Pas vdekjes së nënës, nuk kam më shpirt të nisem për në shtëpi . Më duket se e shoh çdo natë, flas me të, ia dëgjoj zërin e hajthëm.I ndjej hapat e saj nëpër shkallë.
Ndjeva dhimbje , kur ai nxori nga xhepi një pallomë të butë dhe fshiu lotët. Ishin lot malli për nënën.-“Ajo ishte një mbretëreshë,- miku A. E fjalës, sojnike, burrëreshë. Fjala e saj kishte peshë. Ne u rritëm në varfëri të skajshme. Por ajo kurrë nuk u dha. Në mëngjes na shtronte bukë misri me kosë, sepse mbanin disa krerë bagëti. Kur vinin miqtë, ajo buzëqeshte si lulet në shpërthim. Gatuante pite me spinaq .”
-Jeta i ka të gjitha këto Ali. Shko e çmallu !
-Të hënën , në orën nëntë e kam aeroplanin. Më ka marrë malli edhe për gurët e sokakut. Ah ky kurbet , ah ! Na e mori jetën, ëndrrat na i bëri copë e grimë. Na lidhi si kuajt peng , me litar. E këtu lindën nipa e mbesa. Ku di unë çfarë do të na sjell jeta nëpër breza. Ndoshta të humbur, tretur, martuar e ç’martuar. Do të mbetën këtu, në këto anë me kodra e male, pyje të dendura , përplot plepa e gjethe nëpër udhë. Nata do të na përpijë, .miu A. Si një qen që na ndjek pas, vjen me shputa të lehta, pa lehur..po na grimcon me ato dhëmbë të padukshëm, si hije.
- Do të ikim një ditë. Atje në Jug do të ndërtojmë jetën. Te trungu.
-Zor është miku A. Nuk do të na vjnë fëmijët. Jo, jo! Kjo më dhemb. Është plagë e hapur. Plagë, miku A .!
Ata u ndanë atë pasdite, pasi pinë nga një kafe. A. i uroi udhë të mbarë.-Kur të kthehesh, më thirr !
Disa herë A. ishte dëgjuar me Aliun. E kishte dëgjuar edhe zërin e tij në telefon. Një zë i përvajshëm. Fliste e nuk mund të përmbahej .” Po më ha shtëpia, A. Oborri i gjelbëruar. Dal e ulem në ballkon ku rrija në nënën Hyrije. Më sillte ndonjë arrë, mollë, më piqte gështenja. E unë fluturoja nga gëzimi. Po sot ? Gjithçka ka rënë në heshtje. Më duket se ajo është fshehur dikund, mes atyre dhomave ku ka jetuar e vetmuar shumë vite. Letrat m’i refuyoi shteti. E merrja në çdo tre muaj. Ndjehesha më i fortë, kur vinte në mërgim.
-Jeta është si këmbanë, miku Ali. Zëri i saj përhapet nëpër lugina e pastaj heshtja bie mbi udhë. Duhet të jesh i fortë. Ne jemi si lulja e bimëve. Hapim syth, na pjek dielli, na rrah era, shiu dhe, dikur zverdhemi. Ikim nga kjo botë !
-Po, po. Ashtu është. Më djeg kur prek çdo pëllëmbë toke aty nga ecte ime amë. Më duket se shtëpia ka mbetur pa zë, pa aromë jete janë edhe lulet , të cilat ajo i donte sikur t’i kishte fëmijë. Verës, gjatë kohës së pushimeve, oborri gjallërohej nga zërat e fëmijëve. E ajo vraponte si të ishte flutur, nga gëzimi. Zemra i bëhej mal. Shpesh na thoshte, kur binte muzgu e dëgjohej ndonjë këmbanë lope në udhë “ Kënaquni sa i keni fëmijët e vegjël nëpër oborr. Janë si zogjtë e pulës. Kur t’u rritën krahët, fluturojnë mbi mure, ara, fusha e marrin udhë nëpër botë. Fjalët e saj i kam të inçizuara në kokë. “- Do të khehem të shtunën. Të shpresoj të të gjej mirë me shëndet . Do të të sjell një grusht gështenja!
Nga mesi i ditës A. mori një lajm të bukur nga miku krijues Teni. Ja se çfarë i kishte shkruar, lirshëm, pa thonjza :” Miku im i fjalës. Kërkoj ndjesë që mbrëmë nuk pata kohë të ju shkruaj. Kërkesën tuaj e lexova pikë për pike me kujdesin më të madh. Unë gjitmonë kam qenë dhe jam mik i librit e i fjalës së vargjeve.
Ti fare mirë e di si u themelua Shtypshkronja shqip në mërgim. I njeh mirë teket e njerëzve plangprishës. Puna jonë i ngjante si murimit të kalasë. Ditën njerëzit kishin fjalë të buta , ndërsa kur ndaheshin , një nga një bënin kurthe për ta mbyllur atë Shtypshronjë. Po ajo mbijetoi, pa bërë zhurmë. Dhe , ja , më në fund po rinis diçka.Do të bëjmë themele të forta, mik. Unë jam me ju dhe me botën e krijuesve , pa e plagosur fjalën “.
Pasi e lexoi deri në fund, i trembur se mos kishte marrë ndonjë refuzim, ai i shkroi mikut të tij, Farkatarit:” Takimin do ta mbajmë në Shtypshkronjë. E kemi caktuar ditën e diel, në orën 14”.
Oslo, më 27.10.2017

Sadbere Gagica Spahija: NJË UDHËTIM ME ËNDRRA

Ishte muaji korrik e vapa të digjte. Uji dikund dikund ishte shterrë. Njerëzit kishin nisur të frikësoheshin. Në të tilla raste, thoshin disa plaka që shitnin punët e dorës në një treg të vogël, mund të priten termete apo ndonjë zonë vullkanike.. Laura , pasi mbushi një shishe me ujë, mori udhën drejt shtëpisë së saj, e cila gjendej skaj një mali. Natën, kur dilte në oborr, bënte freskët. Edhe dielli në mëngjes binte vonë në oborr.
Pas tri ditësh Laura , me një çantë në dorë, u nis drejt stacionit të autobusit, I cili nisej në orën nëntë të natës për në Cyrih. U ul në karrigën pranë xhamit dhe e lodhur nga punët e ditës, i mbështolli këmbët me një batanije të hollë dhe u mbështet anash për të pushuar.Pranë saj ishte ulur Lena, një mike që udhëtonte bashkë me te.
-Përse dukesh kaq e trazuar? E pyeti Lena.
- Ishte natë. Ndjeva se nëpër shkallë po lëvizte dikush. U ngrita nga shtrati për të parë.
As hije, as zhurmë. Poçat elektrike tundeshin , sa majtas aq dhjathtas.Isha vetëm atë natë në shtëpi. Më kaploi një frikë e padukshme. E binda veten në ato çaste se ishte tërmet. Zemra më rrahte si tiktaket e orës.
-Çfarë bëre ti në ato çaste?
-Asgjë. Bërtita deri në qiell. Po zë nuk kisha sa duhet.Pastaj palova librat e rëna nga vitrina dhe rashë për të fjetur. Po i ndjeva sërish hapa nëpër dhomë. Isha në ëndërr apo vërtet ishin hapa ato? Tërë natën nuk i fika dritat. Një lëvizje e vogël e perdeve më tmerronte. Mbulova kokën me jorgan..ashtu e djersitur , më kishte kapluar një gjumë I rëndë, deri në mëngjesin e vonë.
-Eh , moj Lenë.Ishte mars e bora sa kishte nisur të shkrihej. Ishte ndalur ajo fërfëllizë bore që m’i mbushte dritaret me bore. Nata kishte nisur të shkurtohej e dita të zgjatej më shumë. Unë e im shoq po ktheheshim nga mali..Rruga gjarpëronte mes pyllit të dendur.Lumi shtegtonte si një përrockë pa shpirt, sepse bora ende nuk ishte shkrirë.E ai dinte here pas here të vërshonte, kur binin shira me rrëmbim. Kur u afruam te Ura e dy motrave,për të cilat ende deri më sot askush nuk di të thotë se si ka mbetur kjo legjendë,, në anën e djathtë të lumit po kapërcente një hije burri me flokë të gjata e me mjekërr të parruar sikur të kishte qëndruar me muaj të tërë në shpellë.
Tërë rrëfimi u bë në autobus., midis Laurës dhe Lenës. Njerëzit i dëgjonin shpesh fjalët e shkëputura dhe nuk ishin në gjendje të kuptonin fillin e ngjarjes.
Dy udhëtarë pas qeshën me zë.:” Mos na thuan të ikim nga autobusi “.
Autobusi qante nëpër një udhë lakore, me shumë kthesa. Laura kishte mbështjellë edhe kokën deri në gjoks me një një pëlhurë të hollë dhe po ëndërronte ikjen nga ato bjeshkë ku fantazma e kishte ndjekur që nga dita kur ishte bërë nuse atje. Kur nisi të bjerë shi, ajo me Lenën, bri njëra –tjetrës, hapen sytë dhe panë se gati kishin arritur në stacionin e fundit. Qyteti dukej si një zjarr në flake, nga dritat e neonit.

Arqile Gjata: AI, “Nata” DHE “VETËVRASJA E VAJZAVE”...


Rrëfimet e një vajze
…Mu kujtua Era!
Shpesh herë takohem me atë vajzë.
Si e pagojë kërkonte të thoshte një fjalë...Por nuk e thoshte dot!
E shushatur, në çdo qoshe e rrugë të qytetit, vajtonë fatin e lakuriqësisë tragjike. Me duart e njoma thyen epshet e “Natë”-s, gdhihet e pagjumë.
Ajo ende nuk e di se çfar ka ndodhur përgjatë kësaj kohe që nuk jemi takuar...
Nëpërmjet kësaj vajze, me emrin Era, po ju dërgoj mikeshave dhe shoqeve të mija një letër me kujtimet e ditës së festës, që s’e kisha festuar ndonjëherë...
Mendoj të tregoj kujtimet e mia mes peripecive dhe lëngimeve të përditëshme. Në kujtesën time janë ende të errta, por me kurrajo do hedh dritë mbi të vërtetën...”VETËVRASJA E VAJZAVE”!
Nuk dua tju jap spjegime ngjarjeve të tmerrshme, veç ti kujtoj e ti marrë me vete në varr.
***
Kishte ditë dhe muaj, që dy djem të hidhëruar deri në hakmarrje e vëzhgonin atë...”Nata”(nofka me të cilin njihesh në rrethet e krimit).
Ata dy djem, të betuar, prej më se një viti e gjurmonin, por kurësesi nuk po mundeshin ta gjenin se ku strehohej ai njeri me nofkën “Nata”!
Më së fundi ranë në gjurmët e tija...
Shtëpia e tij ndodhej në një rrugë dytësore, të heshtur. Në atë udhë banojnë familje vëndase, që kanë ndërtuar goxha shtëpi të mira me kopshte të rrethuara me kangjella..Shtëpia ku banonte “Nata” ishte e marr me qera, shtëpi me pak obor dhe portë të jashtëme hekuri.
Atë natë dimri as hënë nuk kishte, pak më tej vezullonte një ndriçim i lehtë, në atë rrugicë asgjë spipëtinte.
Shtypën zilen që ishte e dallueshme dhe pritën deri sa dikush iu përgjigj!
Dy djemtë u shtirën si miq me një kod që kishin mundur ta mësonin. Kështu mundën ta bindnin të dilte tek porta e jashtëme.
“Buzagas” e përshëndetën dhe iu lutën, që për pak çaste të dëgjonte hallin që kishin...
Sapo “Nata”hapi portën e hekurtë, njëri prej djemëve i dha dorën... rrufeshëm e kapi prej gryke, “Nata” filloj të gulçonte, sakaq fytyra iu rrudh, iu zbeh. Ai bëri çmos për ti përballuar, ishte si skifter! Vetëm pak çaste u deshën, tjetri u hakmuarr... po, me 17 thika.
Në çdo ngulje thike citohej një emër, një jetë, një fatkeqësi, një krim! Një “vetëvrasje”!
***
-“Nata” u shty gjatë në kohë..aq sa nuk besonim se do kishte mortje për të.
Ai, nëpër natë, në errësirë, në kopshtin përmbi liqen digjte trupat e zhveshur të vajzave, kufoma nga tregu i zi... Shpirti i tij i pangopur me bizhuteri rënkimesh.
“Nata”...me shi lotësh rrëzonte gjethet e vjetra, për të shkulur gjethe të reja dhe si egërsirë sillej rrugëve, lokaleve, hoteleve e skutave të errta.
Tek ajo ”Natë” gjëndeshin vijat e gjakosura të shpirtit tonë dhe helmi i pijeve të pabesa veshur me këmishën e paturpsisë. Unë, çdo natë ndihesha shumë afër vdekjes...
“Nata”pjellë e mallkuar...ndjeja drithërima frike nga hapja e krahëve për të kafshuar bukurinë e shpirtit tonë. Shpesh më detyronte ti bija në gjunjë, ulja kokën deri përdhe, i lutesha deri sa ndjeja goditjen e tij brinjëve të mija...
Për të treguar ligësit e “Natë”-s, më duhet të rrëfej dhe fatin e disa shoqeve të mia, të cilave nuk u dihet as varri! Dua të rrëfej “Vetvrasjen” tonë!
Deri dje, kur “Nata” trimëronte, në çdo ditë kur muzgu mbulonte gjithëçka, ne, të detyruara dilnim rrugicave, apo lokaleve të natës. Jeta jonë ishte një pluhurë e padukur dhe pleksur si marimangë.
Dhe Eralda nga qyteti i lasht i jugut, shoqja jonë, ndihej e burgosur e trëmbur nga frika se dikush e ndiqte nga pas në çdo lëvizje që bënte...tragjikisht përfundoj në rotat e një makine...
I shkrova Erës:
-Ngjarjet zën fill para 15 vjetëve.
Albina ishte ende fëmijë, kur unë e takova për herë të parë.
“Nata” e kishte joshur për një jetë të bukur...
Shumë shpejt ajo, si një lule e brishtë nuk i rezistoj dot përbindëshit. Një mëngjes dimri u gjend e pajetë në një rrugë në periferi të qytetit.
Më kujtohet Eralda, një vajzë e trishtuar nga një fshat buzë Semanit. Çdo mëngjes e gjeja me lot në sy. Edhe ajo vuante të njejtin dënim!
Në këto çaste që po kallzoj , mund ta gjeni duke lypur rrugëve të qytetit X, në gjendje gjumi si pasoj e drogës.
Çdo ditë më del në ëndërr Sanija, vajza më e bukur ndër shoqet tona! E shkathët dhe shumë kurrajoze. Më thyhet zemra kur e kujtoj atë, të vetvrarë nga “Nata” e mallkuar. Mbi trupin dhe frymën e “Natë”-s rëndonin faje të rënda, që gjer pak ditë më parë, askush s’e kishte thënë me zë të lartë!
“Nata” na i dogji ato, që gjyshrit tanë i kishin relike të paçmuara të jetës së tyre. Në i bëm dëm vetes...në shumë pak ditë, ne mbollëm shumë çudira...
Për tu “ngrohur” dogjëm libra, lotë, fejesa e mblesërira, por më shumë vramë dashurinë..., vramë jeten!
Jam e lagur, e ngrirë nga “Nata”... me shpirt të thatë, si trung peme e përzhëlitur, që nuk lulëzon, m’u rrudh fytyra nga heshtja!
Ajo heshtja, ma thau baban, ma zbardhi nënën. Ia flliqi sytë vëllait! I zhubrosi ëndërrat tona...
Ditë e natë flija dhe zgjohesha me frikën e “Natë”-s. Tani, që u shkarkova nga ajo barrë e rëndë e asaj “Nate’, dua të shijoj një freski të lehtë!
Ashtu, si shoqet e tjera, ndjej një detyrim:
-“Ta falim veten”!
Ta rrethojmë me kurora tela me gjëmba atë kohë vetëvrasëse, ta grisim atë ferr dhe me gjethet e agrumeve të shkruajmë:
-“Është festa jonë!”
-Ju o motrat e mija, ejani ta hapim shaminë e shpirtit tonë!
Ta diegim atë album fotografik të pështirë!
Të mos mbetemi të vetme në mes të pabesisë me ndjenja të varura nëpër litarë!

zyba Hysa: FALSITET...


Diku shkruhet "Poetja brilante"
Diku tjetër "Esenini Elbasanit"
Dikush tjetër, Kafka Vlonjate!
E ku di Unë, dreqit e shejtanit!
Shekspiri ka kohë rri n'sofër,
Me lugë floririt... ha veç letra!
Kokë boshuar... asnjë kokërr,
Me grusht i thonë: "Tungjatëjeta"!
Dekorata s'ka gjokse t'i mbajë,
Kryetarët marrin plot honorare,
Një drekë "shoqërisht" të hanë,
Në është femër, e thjeshtë fare!
Të gjithë shkrimtarët e botës,
I kanë ringjallur në Shqipëri,
Emrin e vet i lidhën rrotës,
M’thuaj shkrimtar, cili je ti?
Në s'ke emër, do kesh nj'shkronjë,
Shkronjë pas shkronje formon emër!
Emrin s'formohet, sa libra boton,
As duke pozuar… në je femër!
Vendosa të jem larg staneve,
Jo sot, por ka vite më parë,
Stanet krekosje e kryetarëve,
Me shijen e tyre, bëhesh shkrimtar?
Shkrimtarë të stisur, të krijuar,
Me plot lavde e plot dekorata,
Shkrimtarë mendje qorrolluar,
Medalion u mbeti lëvdata!

Friday, October 27, 2017

Zyba Hysa: SA PAK...


Sa pak, kam kërkuar ndihmë nga Ti, o Zot,
Mbase… prandaj s'më ke ndihmuar aspak!
S'kam kërkuar as pasuri... as ta kem short,
Vetëm një herë ta shikoj e t'i hidhem n'krah!
Ashtu siç u derdh Ai, si ujëvarë natë Majin,
Mbushi me zjarr, trup e shpirt… vlim zihem!
Ç'faj kam… q'kacafytem ethshëm me zjarrin,
Brenda zjarrit digjem... e prej hirit ringrihem!
Aqsa herë digjem si një eshkë… çliroj aromë,
Brenda timit shpirt dhe kuatet e tij kanë shpirt!
Universi, kand e kand ka marrë aromën tonë!
Prej aromës ngopem… çelin, prapë ndiesitë!
Ç'faj kam Unë, o Zot… nëse kam faj dënomë!
N'shtatë ferre jam gati të eci zbathur mbi zjarr,
Se zjarri mbrenda shpirtit tim, ferret i kalon,
Vetëm jep besën, po dola… t'i hidhem n'krah!
Sa pak kam kërkuar ndihmë nga Ti, o Zot,
Mbase… prandaj s'më ke ndihmuar aspak!
S'kam kërkuar as pasuri... as ta kem short,
Vetëm një herë ta shikoj e t'i hidhem n'krah!

Thursday, October 26, 2017

Xhavit Gasa: NUK TË BESOJ

T'kujtohet kur nga gëzimi t'qeshnin sytë,
kur t'pranuan në radhët e partisë ate dite,
u betove deri në vdekje do jeshë besnik.
Të kujtohet partinë krahasoje me diellin,
mbaje në gojë në çdo fjalim para popullit,
kur e quaje i vetmi diell ndriçues të globit.
A mban mend kur një dite krejt papritur,
dole në tribunë e thirre poshtë partia,
poshtë dielli gënjeshtar kriminel rroftë liria
Mua më kujtohen te gjitha shume mire,
prandaj sot nuk të besoj dot asnjë fjalë,
kur flet ti për lirinë që vetë dje e ke vrarë

Bajrush Bunjaku: IDILIKË E VDEKUR

E shikoj këte lisë të krusurë nga stuhitë
Dhe gjethetë tani më iu janë pakësua
Dhe lëvozhga plasaritur si vija pas shiut
Dhe si rrudhatë faqeve e ballitë në mua.
E mbaj mend këtë lis sa i lartë që ishte
Skaj një rrënje të tij buronëte një krua
Dhe një kurorë t`mrekullueshme kishte
Nën hijen e tijë uleshim me pushua.
Në njërën anë ogiq dhe dele mrizonin
Unë i binja fyellitë e baresha këndonte
Mbi degë të lisit dhe bilbilët cicëronin
Zëri i saj i bukur gjithë luginave jehonte.
Dhe ujqërit nga larg ulurinin ndojherë
Qentë bëninë roje e lehninë herë-herë
Në kupa druri qumsht të freskët pinimë
Aroma të luleve nga çdo anë vininë.
E tani ke ky lisë dhe kroi është shterruarë
Deletë janë braktisur e barinjtë kan vdekë
Lugina e kodrina me thera janë mbuluar
Gjelbërimi është tretë e mali pa lisa mbetë .
S`dëgjohet më fyell bariu e t`lehur qenësh
As këngë bareshe as blegrima dhenësh
Zhytur në kujtime sytë më bushën lot
Ajo idilikë dhe rini ikurë s`kthehen më dot.

Zija Çela: ENGJËJT


Alarmi u dha njëherësh edhe në Mamac, edhe në Barabi. Të gatshëm si çdo ditë, gjahtarët rrëmbyen çiftet dhe vrapuan drejt fushës për të qëlluar, por atje ndaluan të stepur. Armët u ngrinë në dorë: sipër nuk po shihnin as laraska, as mëllenja, as pëllumba të butë. Përmbi kokat e tyre fluturonin engjëj. Po, engjëj të njëmendtë, të njomë e të bukur, me flatrat e brishta që u ndrisnin në diellin mëngjesor. Veçse në harenë e pastër, për çudinë e gjahtarëve, ata nxirrnin ca zëtha që të kujtonin të qeshurën e njeriut.
Por nga vinin? Dhe si ishin shfaqur aq papritur në qiellin e zbrazët të Fushës së Kungujve?
Pikërisht në këtë fushë, prej kohësh shumë të moçme, thuhej se Zoti kishte ujdisur njerëzit e parë, që do të popullonin njëmbëdhjetë vendbanimet rreth e rrotull. Providenca e kishte marrë vendimin: secili do të mbetej kurdoherë më pak se një qytet, por gjithnjë më tepër se një fshat, ndërsa vetëm katër prej tyre do të njiheshin në të gjithë krahinën si Katër Fuqitë e Mëdha. Ç’është e vërteta, pasi të kalonin qindra vjet, asnjë nga pasardhësit nuk do të dyshonte se të gjithë stërgjyshërit e tyre ishin krijuar në të njëjtën fushë dhe të njëjtën ditë. Madje, për nga radha, ata pranonin se të parët kishin qenë banorët e Malashtit. Por renditja ngjallte sherr të madh për fundin. Mbas Skuterrës, që shqiptohej edhe Skëterrë, mbas Likenit e Dardhaliut, banorëve të Pashkasheshit, të Bardhgolemit, të Gjinucit dhe të tjerë, cilët kishin qenë vrima e fundit e kavallit? Troç, kruajtja e kazanit?
Sipas gojëdhënës për zanafillën, që në ato vise besohet edhe sot e gjithë ditën, Zoti i kishte shtrirë krijesat e veta në fushë varg e varg, krejt cullakë dhe me kapakun e kokës të hapur. Një kazan i lartë, plot me tru, mbartej andej-këtej midis rreshtave. Të caktuarit me punë mbushnin nga një garuzhdë me brumin peltor dhe, mbasi ia vendosnin secilit në kokë, ia mbyllnin kafkën si të ishte ndonjë kuti. Megjithëse puna kishte nisur në të zbardhur, tërë paraditen vazhdoi pa ndërprerje.
Aty nga dreka, i çuan fjalë Zotit se tashmë ishin krijuar nëntë palë njerëzish për nëntë vendbanime, por ende jo për ata që do të jetonin në dy vendbanimet më të afërta, ballë për ballë me njëri-tjetrin. Erdhi përgjigjja që trutë e mbetura në kazan të përziheshin me kunguj. Edhe pse u habitën disi, të caktuarit me punë e zbatuan porosinë. Por pa kaluar ora, u vunë përsëri në zor: ata njoftuan se kazani po zbrazej, sepse edhe trutë e përziera me kunguj po mbaroheshin. Atëherë Zoti urdhëroi që të tjerëve t’ua mbushnin kokën vetëm me kunguj. E bash në këtë pikë haste sharra në gozhdë: Cilët ishin trukungujt, banorët e Barabisë apo të Mamacit?
Që nga ajo kohë, tërë rrafshinës me shkurre e zaje i mbeti emri Fusha e Kungujve. Dy vendbanimet përkundruall kurrë s’i pushuan mëritë dhe akuzat e ndërsjellta, derisa një ditë mamacianët ndërprenë çdo lidhje me ata të Barabisë apo të Barbarisë, siç ua shtrembëronin emrin me kast. Se ç’bëhej përtej, në anën tjetër të fushës, në Mamac as që donin t’ia dinin. Ndryshe nga barabiasit, që i njihnin mirë llojet e kungujve, i mbillnin në kopshte dhe i hanin me neps, mamacianët as që e vinin kungullin në gojë, duke dashur të dëshmonin kështu pastërtinë e origjinës së tyre. Dhe me këtë rast shfrenin: “Përderisa kundërshtarët tanë e përlajnë kungullin si buajt, madje edhe farat i pjekin në tepsi, do të thotë se trukungujt janë ata!” Megjithatë, ky argument nuk mjaftonte për t’i qetësuar përfundimisht. Prandaj, kur një mamaciani i afrohej vdekja dhe të tjerët i luteshin që të shprehte dëshirën e fundit, ai shpesh kërkonte ta kthenin me fytyrë nga Barabia. Dhe duke vështruar andej, ankohej plot brengë: “Ah, si po largohem nga kjo botë, pa e marrë vesh mirë se kush janë trukungujt! Prej pengut të thellë, as dheu s’ka për të më tretur.”
S’do mend, pengu i të vdekurve e rriste më tepër padurimin dhe zemëratën e të gjallëve. Erdhi një ditë që, mbasi tokën e kishin ndarë me kufij (asnjë barabiasi nuk i lejohej të shkelte në Mamac, kurse çdo mamacian shpallej tradhtar po të shkonte në Barabi), vendosën që ta ndanin në mes edhe qiellin.
Dhe siç thanë, ashtu bënë. Por u doli punë me shpendët. E ku dinin krahët e pupacit se ç’ishte inati i Mamacit?! Nga ta merrte vesh kumria se ku e kishte sinorin Barabia?! Sidoqoftë, betejat me shpendët i nisën të parët mamacianët. Gjahtarët vigjëlonin nëpër fushë dhe çdo fluturak që vinte nga ana tjetër, e prisnin me çiften ngrehur. Bllokadës së tyre ajrore iu përgjigjën edhe barabiasit. Në këtë gjah, ku vriteshin grifsha, laraska, harabela, gushkuqë e kryeartëza, s’u përjashtuan as dallëndyshet. Sa më shumë rritej kërdia kundër shpendëve, aq më tepër po shfaqeshin shenjat e një sëmundjeje të habitshme te njerëzit. Ishte një epidemi e padëgjuar më parë, një lëngatë që zinte vetëm foshnjat dhe shoqërohej me zjarrmi, por sidomos me dhimbje e përskuqje në pjesën e brinjëve. Mjekët e Mamacit u dërguan telegrame mjekëve të Barabisë. Morën përgjigje se, edhe matanë, vocërrakët kishin të njëjtat shenja lëngate. Por megjithëse lajmi ishte ogurzi, burrat nuk i ulën armët.
Pak nga pak, qielli përmbi fushë po shkretohej. Nuk mbetën më puplorë, përveçse pëllumbave të butë. Kur nisën ta kalonin kufirin edhe ata, gjahtarët ishin bërë aq të pashpirtë, sa nuk ua kursenin saçmat, por i kositnin në ajër. Të kapur në befasi, thua se i mahniste pabesia e njeriut, pëllumbat mblidhnin krahët në çast dhe, krejt të përgjakur, plandoseshin drejt tokës si shtëllunga flake. Ndërkaq edhe ethet përparonin dhe zjarrmia, që vinte duke u rritur me ngulm, e ndezi përskuqjen e foshnjave.
Alarmi u dha njëherësh edhe në Mamac, edhe në Barabi. Të gatshëm si çdo ditë, gjahtarët rrëmbyen çiftet dhe vrapuan drejt fushës për të qëlluar, por atje ndaluan të stepur. Armët u ngrinë në dorë: sipër nuk po shihnin as laraska, as kumri. Nuk ishin as pëllumba të butë, sepse gjithë shpezëria, e llahtarisur nga mungesa e mëshirës, kishte marrë përgjithmonë arratinë. Përmbi kokat e tyre fluturonin engjëj. Po, engjëj të njëmendtë, të njomë e të bukur, me flatrat e brishta që u ndrisnin në diellin mëngjesor.
Veçse në harenë e pastër, për çudinë e gjahtarëve, ata vazhdonin të nxirrnin ca zëtha gazmorë, që ta çatrafilonin zemrën. Të shtangur e të nemitur, në fillim gjahtarët pandehën se vinin nga qielli. Por pandehma doli e gabuar, pasi nuk zbrisnin nga lartësitë. Përkundrazi, i përkisnin mbretërisë së tokës dhe vinin pikërisht nga Mamaci e Barabia. Pas atyre shenjave të çuditshme, me ethe, zjarrmi e dhimbje në pjesën e brinjëve, foshnjave u kishin dalë flatra. Vocërrakët ishin bërë engjëj dhe tani fluturonin së bashku, duke e kapërcyer lirisht, këtej dhe andej, kufirin e Fushës së Kungujve. Ndoshta jo më kot gazmimi i tyre të kujtonte të qeshurën e pafajshme, atë të qeshurën që është aq e çiltër dhe tejçuese, sa i jep tingull edhe ajrit. (1997)
Nga libri “Princi i buzëqeshjes”