Hejza: KUR E HUAJA BËHET ME AFËRT SE E JONA!

Kur bëhet fjalë për letërsinë, gjithandej dëgjohet se autorët shqiptarë lexohen fare pak, ndaj dhe
botuesit shumë më tepër janë të koncentruar në përkthimin autorëve të huaj, përkatësisht të atyre të cilët qëndrojnë lartë në bursat e shitjes.

Pra, përkthimi i veprave të huaja është bërë një biznes me leverdi, por që në shtigje më të gjata, mund të jetë i rrezikshëm, sepse pikërisht përkthimet sikur e mbulojnë atë që është prodhim shpirtëror shqiptar.

Po çfarë kanë autorët e huaj me tepër se shumë shkrimtarë tanë, veprat e të cilëve vërtet janë cilësore, por që akoma nuk e kanë gjetur tregun e vërtetë apo të përafërt me ata autorë, të cilët përkthehen nga shtëpitë botuese shqiptare jo për ndonjë vlerë të veçantë, por thjeshtë për çështje materiale.

Natyrisht, tregu është i ashpër dhe konkurrues dhe në këtë drejtim, ashpërsia është diçka që nuk evitohet lehtë. Mbi të gjitha, në këtë ashpërsi, rol dominues ka marketingu, një fuqi kjo që edhe “buburrecin ta bën elefant”, përkatësisht edhe një paçavure letrare ta bën, siç thuhet, bestseller. Dhe, është shumë normale, që nën ndikimin e këtij marketingu të ashpër, të bien edhe botuesit shqiptarë, të cilët angazhojnë përkthyes cilësor, për t’ia sjellë lexuesit shqiptar një vepër me atributin “bestseller”, gjithnjë me një përgatitje cilësore të shprehur përmes dizajnit mjaftë tërheqës.

Ndaj dhe është e qartë se përse autorët shqiptarë kanë mbetur nën hije e autorëve të huaj që, po kështu, edhe nëpër libraritë tona kanë lënën nën hije autorët shqiptarë. Nuk janë edhe gjithaq politika të gabuara të botuesve shqiptarë, sa të shteteve shqiptare, të cilat nuk gjejnë një mekanizëm për ta përmbysur këtë trend të rrezikshëm jo vetëm për letërsinë shqiptare, por edhe përgjithësisht për kulturën shqiptare, e cila gjithnjë e më shumë është në presionin e ndikimeve të jashtme, që tashmë kanë filluar ta zbehen identitetin tonë kombëtar. Një dukuri e këtillë është e dukshme edhe në teatrot tona, ku autorët shqiptarë prezantohen vetëm në mënyrë simbolike, pastaj në muzikë e në shumë sfera tjera. Pra, e huaja po na bëhet me e afërt se ajo që është e jona, e shpirtit tonë, e gjuhës tonë, e realiteti shqiptar. Prandaj debati për botimin e letërsisë tonë përballë letërsisë së huaj, do të duhej të ofronte një zgjidhje adekuate për t’i kthyer disa gjëra aty ku e kanë vendin. Nuk duhet të lejojmë që e huaja të bëhet përditshmëri e jona, sepse është me pasoja të rënda dhe të pariparueshme....

Read More

 

URIMET E POETIT SKËNDER SHERIFI PËR FESTAT E FUNDVITIT 2022! 

Të dashurit Miq dhe
Mikesha të nderuar, Me rastin e Krishtlindjeve dhe Vitit të ri 2023, më lejoni t'ua uroj në këtë fund viti, paqe, harmoni, dashuri, lumturi dhe së pari me shëndetin në top nivel. Një festë Krishtlindje të bukur mes të afërmve tuaj, në mirëkuptim të plotë me veten tuaj dhe me të tjerët, nën bekimin e Zotit dhe të forcave qiellore misterioze. Pavarësisht mendimeve dhe besimeve tona, jemi pjesë e humanizmit planetar dhe jemi këtu mbi këtë tokë, për t'u kuptuar sa më mirë mes veti dhe për ta respektuar lloj-llojshmërinë e jetës dhe ekuilibrin planetar. Festat e çdo besimi janë aty për të na bashkuar në një energji pozitive dhe konstruktive dhe për të na mundësuar për të ndarë diçka të mirë e të bukur mes nesh ... ajo është simbolika e tyre në esencë! Dhe unë jam i gatshëm për t'i festuar të gjitha festat e mundshme të besimeve tokësore, nëse na sjellin një mjedis të mirë, një ndjenjë harmonie dhe një dozë humaniteti suplementar. Pra, gëzuar Krishtlindjen, miq dhe mikesha të dashur! PEACE AND LOVE! Po ashtu, ju a uroj vitin e ri 2023 me plot suksese dhe lumturi në jetën tuaj. Me shpresë, që t'i realizoni të gjitha dëshirat dhe ëndrrat tuaja themelore mbi këtë tokë. Me një fjalë, ju uroj përzemërsisht atë çka i uroni ju vetvetes dhe familjes suaj. Viti 2022 që po na ikën ka qenë mjaft i komplikuar me luftën e Ukrainës, me problemet ekonomike dhe sociale, të lidhura me krizën e madhe energjetike në Botë, me çrregullimet ekologjike dhe klimatike, me tentacionin e ekstremizmit totalitar, me mjegullimet dhe intolerencën globale mes disa popujve, verbërinë, absurdin, çoroditjen, mos respektin e vlerave esenciale të jetës njerëzore, etj. ... Gjithë kjo na tregon se duhet sa më urgjentisht për ta ri gjetur busullën tonë etike dhe njerëzore mbi këtë tokë, rrugën e dialogut, marrëveshjeve paqësore brenda një drejtësie elementare për të gjitha palët, mirëkuptimin dhe pranimin e njëri-tjetrit me çka jemi dhe me çka na dallon ... Sepse, tek e fundit jemi mbi këtë tokë, për ta kuptuar vetveten së pari, por edhe për ta kuptuar njëri-tjetrin, për të ndarë diçka mes veti dhe për t'u kompletuar përmes këtij dialogu të sinqertë, humanist dhe paqësorë. Duhet që t'i ri fiksojmë gjithë së bashku disa parime esenciale, disa norma, rregulla, principe dhe vijë drejtuese, disa logjika mendimi dhe veprimi dhe për t'iu përmbajtur. Duhet që ta rivendosim një hierarki vlerash në të gjitha fushat e jetës dhe së pari në dituri, shkencë, teknologji, arte dhe letërsi dhe për ta zhvilluar në maksimum analizën e thellë kritike, skanimin dhe dekodimin e informacionit dhe kulturën filozofike dhe psikologjike, që i mungon Kombit tonë, por edhe ajo që unë e quaj spirituale, teologjike, gjithë ajo pjesa po themi orientale e shenjave, energjive, valëve, antenave, ose e botën pak më paralele. Sepse, nëse ekziston logjika puro e tipit matematik, racionaliteti alla Descartes, çka është baza ... Unë e di, nga eksperienca ime jetësore, nga përvoja e gjatë dhe e pasur që kam pasur nëpër botë, nga fakti që jam edhe poet me disa dhunti speciale ... që ekziston edhe bota e fshehtë, mistike, irracionale, simbolike, që lidhet me kode dhe alfabete të tjera dhe që i shpëton komplet shkollave racionaliste. Dhe unë si Njeri tokësor dhe gjysmë qiellor, jam për t'i lidhur dhe kombinuar këto dy botë mes veti e jo për t'i mohuar apo ekskluduar. Tani, ju uroj vitin 2023 me një shampanjë franceze, një shishe verë Bordeau nga Kështjella Château Margaux e vitit 2016 - me një pjekuri maksimale ... ngaqë, sipas Bodlerit, shpirti i saj këndonte brenda shishes ... tani duke e qellur, do merr frymën e duhur dhe do çelet dalë nga dalë, duke na i ofruar parfumet e saj delikate. Në shëndetin tuaj, Zonja dhe Zotërinj dhe ju përqafoj të gjithëve. Bonne Année 2023 ! Skënder SHERIFI Bruksel, me datën 20 dhjetor 2022 P. S. Me këto urime personale ju dërgoj edhe adresën e internetit: http://sherifis.byethost10.com/shkrimtar/ të cilin ma ka rregulluar miku im zoti Agron Pullumbi, ku mund të gjeni informacionin kryesor mbi mua dhe krijimtarinë time artistike. Pra, është një lloj kartëvizitë, një prezantim mjaft i komplet dhe i qëlluar, për gjithë ata individë, që nuk më njohin siç duhet, apo tepër sipërfaqësisht.

Read More

Kujtim STOJKU: "PËRRALLA PËR ATDHEUN" CIKËL POETIK

Më tregoni një përrallë për atdheun,
I cili mbijetoi nga stuhitë e detit,
Nga djajtë që pështynin vetëm zjarr,
Që si papagaj gëlltisnin vetëm perla,
Që e tallnin atë zot që quhej djall.
E di se për këto që them shqetësime do t`kem çdo hap,
Shoh një labirint t`pafund dhe rrugëdalje,
Unë s`kam frikë nga këta që tregojnë përralla,
Që kur i tregojnë kthehen në një përbindësh,
Dhe këtë përbindësh po ta mbajti ec e mbaje.
 
Aman, të lutem më trego një përrallë,
Që kur na përqafon se si na e zë frymën,
Premtimet t`bëjnë të përdalë se si e mban,
E prandaj Atdheu ka gjithmonë dimër.
 
Më trego një përrallë që të më bëjë t`qajë e të ulërijë,
Si një kafshë e plagosur më n`fund ato t`bashkohen,
Si fëmijë t`humbur që n`këtë labirint takohen rastësisht,
E pastaj me njëri - tjetrin gjithë mall përqafohen.
 
Spas përrallës fundi gjithmonë është i lumtur,
Njëherë e një kohë ne dhamë jetën për dashurinë dhe lirinë,
Më qafsh më thuaj se kjo përrallë sot nuk besohet,
Sepse përrallat janë të rreme ne këtë të gjithë e dimë…

 
PENA E THYER

Sipas rastit, ulesha që vargjet t`i shkruaja në letër,
Por befas një dorë më preku në supin tim,
Me mundim t`madh u mundua të lexonte,
Dhe tha i habitur: “O bo bo, ç`qenka kjo kulshedër”,
Këto që lexoj janë t`vërteta apo po m`bëjnë sytë e mi!
 
Ktheva kokën i përhumbur n`mendimet e mia,
Pashë se muri ishte plasaritur dhe fillova t`shkruaj përsëri,
Dëgjoja rënkime, oh sa e rëndë ishte dhimbja,
Kur në t`çarën e murit një pemë çeli gjethe,
E unë ndjeva gëzim në shpirt.
 
Mbi skrivaninë time librat rrinin të përhumbura,
Pemës që sapo çelte mundoheshin t`i kapnin zërin,
Dora ime tundej në ajër t`kapte një degë, kjo ishte më e bukura,
Kurse tingujt e saj thellë në shpirt më therin.
Ashtu siç isha i ulur mbylla sytë,
Dëgjoja thirrjet e pemës që lenin një oshëtimë,
T`gjitha fjalët një nga një n`grushtin tim i mblodha,
E më pas unë i kisha të gjitha n`kujtesën time,
Pranë atij lumi që rridhte nëpër mur me rrapëllimë.
 
Më pas, unë hapa sytë dhe pashë atë që s`do ta besojë askush tjetër,
Në letrën që kisha para, lumi vërshonte me tersëllimë,
Imazhet u zhdukën e s`e pashë më kulshedrën,
Ju betohem or miq, s`munda ta shkruaja më poezinë…

FILOZOFIM I ÇASTIT

Kanatat e dritareve mbyllen si qepalla,
Hijet e qenëve rrugaçë bëjnë zigzag,
Me ngadalë kompozojnë një muzikë,
Dhe më pas kalojnë përmes rrugës,
Duke kërkuar një kockë, lehin ham - ham.
Ata për njeriun janë Diogjeni i përjetshëm,
I cili rri përgjumur nga filozofitë cinike,
Ku makinat kalojnë me këngë sirenash të dritës,
Pa fjalë trumbetuese,
Kurse rrugët si arterie të lira,
Thërresin me gëzim agimin.
 
NJË DITË

Një ditë unë do të këputem si gjethja n`vjeshtë,
Frymë s`do të marr më e gjethja s`do të nxjerrë oksigjen,
Qielli përreth do t`jetë i skuqur, do të digjet si eshkë,
Do t`ketë një dyshim për detin, shumë larg prej këtej.
Befas, do të bierë një e tmerrshme errësirë,
Me vargjet e mia një pëllumb i bardhë do t`ia marrë këngës,
Duke gugatur do t`i shkruajë notat me sqepin e tij,
E unë përsëri i vetëm s`do të jem,
Do t`vazhdojmë t`këndojmë të dy me fjalët që burojnë prej zemrës.

SHITORJA E PAQES

Pa shkuar ora 23⁰⁰ fillojnë telefonata për prishjen e qetësisë,
Oficerët e zbatimit t`ligjit turren për t`vertetën e shqetësimit qytetarit,
Në klubin “Bisha kthehet në njeri”, u serviren klientëve paqe,
Nën avujt e alkoolit gjysmë lakuriq betohen,
Jargaviten për ditën e pavarsisë,
E me njëri tjetrin puthen dhe kafshohen.
 
Gjithë elegancë pronari na thotë se shet vetëm paqe,
Dhe këtë mall që unë shes nuk është i ndaluar me ligj,
Të puthen, t`bëjnë seks nën muzikën e altoporlantëve,
Është malli më i çmueshëm që unë e shes më lirë,
Në ditën e pavarsisë, këtë si bujar i madh e jap falas për t`gjithë.
 
Ju lutemi zotëri uleni volumin se qytetari paguan taksë për qetësinë,
Mos ia ngre deri n`qiell zërin altoporlantit,
Nata tashmë e ka hapur vellon e zezë,
A s`e shikon se perdja ka filluar me u dridhë,
Me të vërtetë aq i lartë është zani,
Sa ju betohemi me dorë n'zemër për Skëndërbeun,
Këtu tek ju na ka sjellë kujtimi i tij.
 
Edhe unë ju betohem në emër të Zotit dhe flamurit,
Po n`këtë jetë m`ka qëlluar të jem fatkeq,
Por po ju betohem me fjalën e burrit,
Se unë s`mund të jetoj pa paqe, kjo është e vërtetë.
 
Tashmë, mendoj se gjithkush e di se është fare e qartë,
Se në t`ardhmen paqja duket se do t`jetë një mall shumë i rrallë,
Do të jetë më e domosdoshme se sa uji i kulluar dhe ajri i pastër,
Prandaj gëzohuni dhe dëfreni me këtë të lirin mall
që kurrë s`është shitur më parë.
 
A s`keni dëgjuar se çfarë flitet sot, s`besoj se është një përrallë,
Thonë se epoka e revolucioneve ka mbaruar,
Se për t`mbushur stomakun dikush duhet ta shesë paqen,
Një tjetër jeton dhe ngrihet n`majat e pushtetit me brekët nëpër kamë.
 
Por unë n`këtë ditë të shenjtë të flamurit,
Vendit tim gjithmonë i jam mirënjohës,
Ku çmimet janë rritur e na përdorim kamxhikun dhe hurin,
Të lutem zotëri a më shet dhe një orë paqe, sado e shtrnjtë t`jetë,
Se ti e sheh se si shitet sot pa pikë turpi nderi i burrit…

SHËNIME

Zakonisht dy ditë në javë punoj gjithë natën,
Ku udhëtoj duke vëzhguar labirinthet e saj,
Dritat gjunjëzohen para saj sepse është shumë e errët,
Kurse mua ajo më duket si një kafshë.
 
N`agshol, në dritaren time ajo le frymën e saj,
Mes të dridhurave nga të ftohtit shikoj pemët,
Në xhamin e mjegullt me gishtin tregues shkruaj,
Kalimtare vetëm një fjalë…

MJESHTRI I VEÇANTË

Ai kishte një mjeshtëri të veçantë,
Ai bënte vetëm pasqyra ku veten e shihnin t` gjithë,
Llahatrisë i shtohej më shumë tmerr,
Dhe për bukurinë kishte më shumë bukuri.
Unë vrapova rrugëve i dalldisur,
Rrëmbeva hënën e argjendtë dhe ika si i krisur,
Qiellin pashë t`reflektohej në pasqyrë,
Çatitë i shihja t`hidhnin valle si pula të therur,
E unë ndjeva trishtim në shpirt.
Pasqyra sa herë hyn në një shtëpi tjetër,
Fytyrat e njohura patjetër që do t`i fshijë,
Për t`kaluarën e tyre ato s`flasin asnjëherë,
Banorët e vjetër nuk i tregojnë, të heshtura rrinë.
Disa njerëz kanë një fantazi të çmendur,
Ato si marrin pushtetin ndërtojnë vetëm burgje,
Kanë kënaqësi të madhe aty kur e burgosin njerinë.
Kurse unë ndërtoj vetëm pasqyra,
Kësaj lemerie i shtoj më shumë tmerr,
Për bukurinë më shumë bukuri prandaj na buzqesh fytyra,
E hëna derdh rrezet e argjendëta të saj mbi ne.

JO DHE PIKË

Natyrisht,
ju nuk parapëlqyet t`më pyesnit për preferencat e mia,
Sipas trurit tuaj bosh kishit vetëm një qëllim për t`kapur pushtetin,
Kur ju thashë se kam një dëshirë se vetëm yjet dëshëroja të shihja,
Sesa t`nënshkruaja urdhra që kur zbatoheshin ishin krejt vjedhje.
Kur i dëgjuat këto fjalë nofullat ndaluan së përtypuri mishin e pjekur,
Gota e kristaltë plot me verë në dorë ngriu,
- Si është e mundur - tha duke shqyer sytë – apo s`dëgjova mirë nga veshët,
Një rasti të tillë si mund t`mos e pranojë njeriu?
Po! Thashë duke trokitur me të gotën e verës,
Kam dhe një dëshirë tjetër që s`e ke dëgjuar më parë,
Dua të dëgjoj murmuritjet e luleve kur ua vjedh erën,
E ata në lulishte duke nusëruar të thonë “Është ai”,
Sesa t`shohësh një bandit duke qëlluar me armë.
Po mor po! Qëllon me armë mbi një njeri,
Ndoshta ajo tytë arme drejtohet për t`më vrarë dhe mua vetë,
Kjo është arsyeja që propozimi juaj më neverit,
E pushtetar i tillë mos u bëfsha kurrë, asnjëherë…

 

Read More