Monday, August 31, 2020

Shaqir ÇERPJA: "SHPELLARËT"

 

Varrit të gjyshit unë iu luta,
Me m' kallxu pse m' thonë "shpellar"
Ma kuptoi brengën lahuta,
Nisi këngën një këngëtar.
Hajredin Pasha po vjen Radikës,
Me ushtri prej Anadollit;
Nis me i këndu "Lahuta"e Fishtës,
Gjoksit-shpellë, të Mic Sokolit.
Luma e Dibra e Kastriotit,
Luftë me shkja, me bijët e shkinës;
E djeg vendin me prush barotit,
Oso Kuka në kullë të Vraninës.
Ia thotë këngës malësori i Shoshit;
Shoqëron këngën një zanë mali;
Futet kënga në shpellë t' Vermoshit:
Në derë të shpellës del Prek Cali.
Bashkoi burrat sofra e lirisë,
Këndoi pushka n' kullat prej guri,
Në derë të shpellës së Dragobisë,
Priti plumbat Bajram Curri.
Vaso Pasha e Stërmilli,
Rrinë me Mjedën në krye të vendit;
Këndon Gëzim Nika-zë bilbili,
Në dasmën e Norës së Kelmendi
Me penë foli Filip Shiroka,
Pena e tij s'u ndal, nuk ngeci,
Me atë penë shkroi Ndrec Ndue Gjoka,
Havzi Nela edhe Gjok Beci.
Bjeshkë e male janë trojet tona,
Këngët e trimave, këtu, s' kanë fund,
N' çdo kullë ulet e rrin shqiponja,
Fëmijët në djepa i përkund.
S' jam shpellar, as bir shpellarit,
Jam malësor, s'e mohoj kurrë;
Jam shqiptar, ajka e shqiptarit,
Vdes për komb e për flamur.

Sunday, August 30, 2020

Prend BUZHALA: ORA POETIKE E PUSHTETIT

(Tregime me pak fjalë), 21

Edhe ky qytet, për të cilin po flasim në këtë tregim, kishte një përbindësh që e krijuan vetë qytetarët. Ngjashëm me Hulk-un, mu ashtu si një superhero i fantastikes filmore a si në librat e botuesit amerikan Marvel Comics, me autor shkrimtarin Stan Lee dhe artistin Jack Kirby.
1.
Ky Përbindëshi i këtushëm, kur zuri të merrte anën e të dobëtëve dhe anën e të mirëve, dhe nuk i përfillte rregullat e rendit politik, ia vunë pas policinë, tanket dhe helikopterët. E kishin krijuar të gjithë së bashku: njerëzit dhe ata të politikës. Qytetarët: që t'i mishërojnë dëshirat, idealet dhe qëllimet më të mira te krijesa e tillë; e krijuan dhe e ngritën në kult sidomos njerlzit e politikës për qëllime të vetat: iu duhej një Përbindësh jo vetëm si frikësues ndaj të oabindurve, por edhe si armë kundër kundërshtarëve dhe armiqve.
Duke baritur rrugëve me hapa gjigandë, Përbindëshit ia zuri veshi recitimin e një vajze në një Orë Letrare. U ndal afër dritares ku po mbahej ai tubim i çuditshëm. U mallëngjye shumë nga Fjalët e Mira, që dilnin prej zemrës. Iu dukën tepër të mira fjalët që i thoshin. Por në mes të ndjenjës së urrejtjes që kishte për ndjekësit e tij (ishte një urrejtje aq thellë e ndjerë), dhe këtyre fjalëve të mira, qëndronte një hendek i madh. Fjalët poetike e zbutën. E rikthyen Përbindëshin në qenie normale. Ishte e lehtë për forcat e rendit ta kapnin e ta lidhnin në zinxhirë.
2.
Ndodhi përsëri që ajo qenie e zbutur të shndërrohet në Përbindësh, pasi përsëri u zemërua.
Dhe ec e mbërtheje tani! Konflikte, zjarre, britma, tym.
As njerëzit më nuk i dëgjonte. Ata binin rrugëve si pula pa krye. IU solli telashe edhe me vendet përreth, deri në skajet e kontinenteve tjera. Deri atje i shkoi Zëri i Keq. E kërkuan edhe ndihmën e disa kontinenteve për ta hequr qafe Zërin e Keq.
Shkatërrimet morën hov nga të dy palët: nga Përbindëshi dhe nga forcat e armatosura të rendit. Iu ra ndërmend që ishte ajo Ora Letrare dhe sidomos ajo vajza që recitonte bukur. Me të shpejtë i thirrën shkrimtarët, i urdhëruan: "Mbajeni këtë orë letrare! Dhe kur t'u japim sinjal, le të nisë recitimin e saj Ajo Vajza e Bukur."
"E ç'na duhet një orë letrare me detyrim?, u zemërua një poet.
E morën dhe e burgosën rebelin.
U rebeluan edhe disa të tjerë. Edhe ata i burgosën. Sollën të tjerë poetë. Edhe atë vajzën e Bukur. I kërcënuan: "Mbajeni këtë Orë të Mallkuar Letrare, ose do t'ju lidhim ju në zinxhirë si aleatë të këtij Përbindëshi"!
E mbajtën si e mbajtën: duke lexuar me zë të dridhur. Lexoi edhe ajo vajza e Bukur me zë të dridhur. Përsëri e dëgjo Përbindëshi dhe u zbut nga Zëri i Përvajshëm. Diskrecioni i ligjërimit poetik, me elokuencë, e bëri të veten.
Atë që nuk kishin mundur ta bënin dy kontinente, e bënë poetët, madje, një Vajzë e Bukur poete që e zbuti me Poezinë Kushtuar Përbindëshit!
3.
Herën e Tretë, kur u zemërua, nuk arriti më të transformohej: Vallen e Çmendur të Shkatërrimit po e loznin të gjithë...
Nuk kishte më kujt t'i ndihmojë.
As arti më nuk ndihmonte.

Sunday, August 23, 2020

Poezi nga Ylli Galina: PRISHTINË, 1998..

 .

Në Tiranë tek-tuk ndonjë shpirt i prehur në dyshime,
ka kapur flakën serbe mbi shkrumb Prishtine
dhe është hedhur tej kufirit, se Tirana s’është qemer,
duhet tejkaluar pelimin e qetësisë së rëndë në metal,
s’mund të pritet. Në Prishtinë po bien theror zogjtë,
lulet, bari, nënat, fëmijët, ushtarët, gjethet.
Ik, fat qelqesh të thyer! Jetoni këtu, lejlekë mbi qiparisë!
Stalaktitet e hilesë, ja pse janë sy të natës në Tiranë,
po mbushin pjatat me mëlçi qensh…Na kanë harruar!
1981-te Enveri tha: “Nuk jemi për dy shtete shqiptare!”
Dhe luftën për çlirimin, as më 1998…Tirana s’e do,
nuk e djeg një copë mallë.
Banda muzikore, ju shoh, shkrini ndryshkun e kuq.
Ju njoh kaq mirë, si gjithmonë ju kam njohur, kofshët
e femrave vërtisni tok me sllavë.- Tiranë, ne po vdesim!
“Ka kohë, prisni!” Na thoni me meloditë që ndërrojnë.
“Do na prishin me serbin këta të prapë!” Si dinë kështu!
Në Beograd imazhin e kuq të Tiranës fryjnë:
“Prishtinë, Tiranë…s’njihen këta! Možemo protiv njih*!”
Gosti prozhmi kukullat e gënjyera, lozin llumin e reve,
hiri i urnave, - urë zotave u ka ngrehur, do vijnë
e do kalojnë ata mbi, si qiejt puthiten përtokë
me lotë varrimtarë ngrehin ode mërzie që kjo natë
do jetë e fundit nën serbë, qoftë edhe nëse në Tiranë
do këmbejnë damkat e shekullit me Beograd,
vjeshta do shmang engjëjt që në hënë po ngjiteshin.
S’do ketë më mrekulli, kur ndryshku i kuq
s’do i lerë mashtruesit e mykut të kuqërremë
të mbushin rrugët me kallp viktimë,
ah, heronj si xhita për sytë e eklipsit!
Jo, jo, stalaktite mashtrimi! Jo të jeni sy të natës
në Tiranë të çmendurish
që mbushni e zhdëpeni me të ngrëna,
ballë llogoresh,
kargatisur me pohe pellgjet,
pjatat me mëlçi qensh!

Saturday, August 22, 2020

Kujtim STOJKU: Motive Gushti

 Baladat e Lugut Të Drinit: Kujtim Stojku: ITALO KALVINO DHE LIBRI I TIJ  "PALOMAR''


FRAGMENT MENDIMESH
Në një dhomë bosh,
Qëndron e ulur vetmia,
Muret e saj t`pikëlluar
mbushen plot me me dritë,
Zemra ime më dhemb,
se është plagosur nga hija…


NJË GJARPËR
Nëpër barin e gjatë
dëgjohet një fëshfërimë,
Me egërsi të sulmon një gjarpër,
të kafshon,
e më pas fillon e qesh me ty mizorisht…


SHËNIM I ÇASTIT
Qëndroj i menduar mbi fletën e bardhë,
Stilolapsi është i rëndë sa asnjë fjalë s`shkruan,
Kjo fletë e pashkruar më ka zënë në grackë,
Fjlalët e rënda si shkam shpirtin ma torturuan.
I braktisa të gjitha alegoritë,
Duke folur drejt për drejt me kohën,
Mbi fletën e bardhë befas vizatoj një shtëpi,
Pastaj, shfaqet portreti i një gruaje kur themelet u hodhën.
Në ato vija që prisnin njëra - tjetrën,
Lexohej gjithë bota e tij e brendshme,
Ai erdhi n`këtë botë siç vijnë të gjithë,
Pasi jetoi, u largua sëbashku me dhimbjet.
Kur mbylli sytë e kuptoi se n` këtë botë,
Nuk e kishte të gjithë për vete,
Por edhe kur i veshën si kostum qefinin,
Edhe në varr nga kjo botë deshte të merrte.


SONATA E VERËS

I ulur në një tendë kallamash,
Dëgjoj melodinë e mushkonjave,
Më trullos era e frutave të kalbura,
Melodinë e ferrave dëgjoj në heshtje,
Shkurret përplasin gjethet
në diell duken shumë t`lumtura.

Si një shtëllungë e zezë këndojnë një tufë mizash,
Rrotull sillen n`hapsirë duke kënduar viu - viu,
Mbi kaltërsinë e thellë të liqenit,
Reflektojnë dritat e neoneve që djegin barërat me helm t`zi,
E brengat sa një mal, për çudi i mban njeriu.

Pak më larg meje dëgjohen klithmat e dashurisë,
Lulet e verdha i shoh të pëshpërisin në mes tyre,
Kurse fluturat gjithë elegancë, si balerinat vallen e kan` nisë,
Hija ime e dehur n`mes tyre vallëzon prej çmendurisë.

Ky është një trillim i një qenie n`ekstazë i një mendje t`çartur,
Që pi sisë n`gjinjtë e ngurtë të reve se gati janë duke plasur,
E pastaj, kanë të drejtë kur thonë se etjen e shuan me pikat e vesës,
Magjepset nga gjethet që pëshpërisin vesh më vesh në heshtje,
S`pushon as ditë e as natë qiellin duke dashur.

Nën hijen e një pishe shoh skeletin e një violine që dhimbjet s`mundet me i ndalur,
Kur dëgjoj melodinë e saj ta këput shpirtin, duket se është e mërzitur,
E prandaj që të dy ia marrim në vaj se lehtësohemi nga dhimbjet,
Si dashnorë të marrë, n`mes tokës e qiellit prej të ligave rrimë të varur,
E pra, t`mos iu duket shaka që e bluajmë me dhëmbë këtë jetë të hidhur.


S`DO T`JU BESOHET NËSE…

Mendja është e mbushur me ujë dhe është plot me forma,
Më pas uji shndërrohet në avull dhe zhduket,
Mos ngurroni, afrohuni tani si tek një lule pranvere që s`i merrni erë,
Ose iu duket si një kandil deti që është një kriminel i shenjtë.
Po ta zhysni dorën n`kët` ujë do ta tërhiqnit shpejt se do t`ndjeni dhimbje,
Menjëherë do t`ju duket sikur dëgjoni një muzikë të pandërprerë,
Do t`dëgjoni murmëritjet e qiellit, gojën e dheut do të shihni të hapet,
Ku përreth një zjarri, n`formën e një kurore fryn një fllad i freskët.

Mos u trembni kur të shihni coftinat e egërsirave,
Kur t`shihni lakuriqtë e natës duke përplasur krahët,
Do t`ju vjerë për të vjellë kur do t` dëgjoni gromësira,
Kur n`jastëk do t`mbështesni kokën
prej anktheve s`do t`ju zërë gjumi natën…

GJURMËT E GISHTAVE

Nëse do të mund t`shkruaja vetëm me gjurmët e gishtave,
Mbi fletën e bardhë do të dukej vetëm një njollë n`formën e dorës,
Pastaj do t`lexonim dhimbjet që ne durojmë e do të lehtësoheshim,
Sepse do t`mundohemi të shfaqemi ashtu siç jemi vërtetë,
Pavarësisht çmimit që na tregojnë gishtrinjtë e njollosur.

NËSE ËSHTË E VËRTEËTË? S`E DI

N`këtë vapë përvëluese,
Shihja një lule që nga etja ishte vyshkur,
Në sytë e mi nuk dukej se ishte lule,
Mjegulla që erdhi n`mesnatë befas u largua n`agim,
Më dukej se isha në një ëndërr pranverore,
Ku shtëllungat e reve ikin me nxitim.
Kur befas ata kryqëzohen,
Qiellin e përkshojnë vetëtimat,
Dëgjohet një bubëllimë…










Thursday, August 13, 2020

Kujtim STOJKU: PËRSE SHKRUAJMË!

Është një nga pyetjet që i bëhet çdo kujt që ka marrë penën dhe është ulur për të shkruar, dhe më së fundi boton një libër, dy tre etj. Ajo që më nxiti që të ulesha e të hidhja në letër këto mendime do të ishte nxitja që do të më jepte libri i filozofit të madh Artur Shopenhaur, “BOTA SI VULLNET DHE SI PËRFAQËSIM”.

Pas një analize të mprehtë filozofike që bën ky filozof i madh, është e pamundur që të mos biesh në mendime. Dhe ajo pyetje që të kanë bërë pasi mund të kesh botuar dy - tre shkrime, një libër, të pyesin se ti patjetër ke fituar shumë, tashmë ia hodhe, të lumtë se paske qenë i zoti. Por, kur ti i përgjigjesh sinqerisht, shokut ose mikut se për fitim as që bëhet fjalë, ai atëherë të drejtohet me pyetjen: 

 - Po përse shkruan?

 Ti hesht për të gjetur përgjigjen e duhur, ose nuk përgjigjesh fare duke mos ditur se si t`i përgjigjesh atij që të pyet. Kurse ai pa të thënë asnjë fjalë mendon: " I ziu ai, mbeti tralala tërë jetën, dhe ato pak para që mund t`i kishte për ndonjë ditë zezë, i bëri rrush e kumbulla për përrallat e tij që askush nuk ia lexon, e pa le më t`ia blejnë".  Kurse ti rri i heshtur, e dëgjon me vëmendje dhe i lexon pyetjen që të bën duke nxjerrë në pah atë që ai nuk ta ka shprehur. Ai nuk e di, se derisa është botuar ai libër, mbi autorin janë turrur si hijenat që t`i thithin edhe pikun e fundit të gjakut për të mbushur xhepin e tyre. Natyrisht që këtu nuk kemi mendimin se libri duhet të botohet falas, autori është i vetëdijshëm për ekonominë e tregut dhe për këtë çdo gjë e merr parasysh.

Por në të vërtetë përse shkruajmë? Po autorët e mëdhenj që nga lashtësia, çfarë i detyronte të shkruanin? Me thënë të drejtën mendoj se është e vështirë që të japësh një përgjigje të saktë.

Mendoj se kemi dy lloj autorësh, ata që shkruajnë për një  temë të  caktuar, dhe ata që shkruajnë për hir të shkrimit. Në grupin e shkrimtarëve të parë mendohet se bëjnë pjesë ata që kanë një përvojë, të cilët  kanë nevojë që të komunikojnë me të tjerët, dhe se mendimi i shprehur duke shkruar është i vlefshëm. Në grupin e dytë bëjnë pjesë ata shkrimtarë që duan të fitojnë dhe shkruajnë për para.

Pasi me mundime mund të kesh botuar një libër, pyetja e parë që të bëjnë është se sa para fitove? Shikojeni me kujdes, kur të pyesin gjithmonë të pyesin për para, dhe nëse ti u përgjigjesh se ke fituar, atëherë do të dëgjosh lajka deri në serivlizëm që të neverisn. Kësaj analize nuk mund t`i shpëtojë edhe marketingu që i bëjnë shtëpitë botuese ndonjë libri “Best Seller”, pra libri më i shitur, dhe jo se çfarë përmban ai. Në fakt këto botime janë të shumtë. Ata që shkruajnë për para, zakonisht u thonë edhe se për çarë të shkruajnë, dhe ata fillojnë të shkruajnë duke i tjerrë mendimet në gjatësinë më të madhe të mundshme. Por mënyra se si ata i përpunojnë mendimet janë gjysmë të vërteta, të çoroditura sepse të kanë detyruar të shkruash, dhe jo se këtë punë e ke bërë me dëshirë, me pasion, e prandaj edhe vetë autori i këtij grupi për ato që shkruan është mëdyshës, por nuk duhet të harrojmë se ata duan ta shmangin këtë në mënyrë të tillë që trilli të duket si i vërtetë. Kjo është edhe arsyeja që vepra e tyre del e paqartë.

Pra, është shumë e thjeshtë për ta kuptuar se ata shkruajnë vetëm për të mbushur fletën e bardhë. Këtu është rasti të përmendim edhe autorë të njohur si Lessingu apo ndonjë tjetër. Ne do t`u referohemi autorëve të vjetër pa pasur qëllim që të lëndojmë asnjë autor të sotëm që shkruan. Biles për këtë ne i inkurajojmë që ai të shkruajë me pasion me talentin që i ka dhënë natyra duke e vënë veprën e tij në shërbim të kombit vet dhe popullit që i përket. Këtu, nuk do të përjashtojmë as gjinitë e tjera fantastiko - shkencore, e shumë e shumë të tjera.Sa më shpejt të konceptohet kjo aq më mirë është, sepse ky libër që nuk ka një temë, pra, është shkruar vetëm me qëllimin për të fituar, ky libër do të flaket tutje për të mos e harxhuar kohën kot sepse koha është shumë e çmuar. Në të vërtetë një autor i tillë që shkruan vetëm që të mbushë fletët e bardha e mashtron lexuesin, sipas preteksit të tij se ai ka diçka për të thënë. Të shkruash për para, dhe ruajtja e të drejtave të autorit është një shkatërrim për letërsinë1. Por një njeri që merr penën e ulet të shkruajë duhet të zgjedhë temën dhe është i ndërgjegjshëm se kjo temë është e vlefshme të shkruhet. Nëse do të mendohej që të punohej kështu, do të kishim një epërsi të pallogaritshme të letërsisë në çdo degë të saj, dhe si rrjedhim ne do të kishim vetëm libra të shkëlqyeshën dhe asnjë të dobët ku kritikët do të mbeteshin të papunë se s`kanë me çfarë të merren. Kjo nuk mund të ndodhë kurrë për aq kohë sa paratë të fitohen duke shkruar. Këto djall parash duket sikur janë të nëmura duke mallkuar çdo autor që shkruan për të fituar para, kjo ata i shkatërron.  Veprat më të mira të burrave të mëdhenj janë shkruar në atë kohë kur u është dashur të shkruajnë për asgjë, ose janë paguar aq pak sa kanë mbajtur shpirtin gjallë. Këtu të kujtojmë shkrimtarin e madh rus, Dostojevski, shkrimtarin e madh amerikan Xhek London etj. Kjo na bën të kujtojmë një fjalë të urtë që thotë se: “Nderi dhe paratë nuk mund të rrinë në një kuletë”. Duke parë shumë botime, ku që në fillim të librit me gërma ari shkruhet “Best Seller”, pra më i shitur, ku në kapakun e fundit të kopertinës jepen sasia e shitur e këtij libri, atëherë me plot të drejtë mendojmë se letërsia e ditëve të sotme është në ditët më të mjeruara të saj. Këtu nuk po flasim për Shqipërinë, por kemi parasysh vendet e zhvilluara perëndimore që edhe ata kanë arritur deri në këtë pikë. Dhe kjo gjendje e mjerushme ka vetëm një arsye që ka ndodhur, këto libra janë shkruar vetëm vetëm për të fituar para. Çdo kush që do të fitojë para, ulet dhe shkruan një libër dhe publiku që është aq shumë budalla shkon e blen atë. Këtu nuk kemi qëllimin të themi se librat nuk duhet të shiten. Dhe ajo që është dytësore, por në fakt është aq e rëndësishme se këto që thamë më sipër po shkatërrojnë gjuhën. Kjo me të vërtetë është e tmerrshme. Sulmet ndaj gjuhës sonë të shenjtë u janë turrur me një egërsi të paparë që ta shkërrmoqin. Dhe kjo vjen nga disa gjysmë anlafabetë që krekosen me kartona diplomash që nuk kanë asnjë vlerë. Këto personazhe ne sot i kemi kudo, në administratën shtetrore, në bizneset që ata kanë në lidhje me pushtetin, e në shumë vende të tjera. Ata kanë një babëzi të tmerrshme sa duan të fitojnë në çdo pikë dhe presje.

Një numër i madh autorësh të këqinj e pranojnë tërsisht ekzistencën e tyre nga një publik i marrë të cilët lexojnë vetëm atë që është botuar. Unë këtu nuk harroj as gazetarët të cilët kur kanë shkruar për librat, megjithëse rrallë shkruajnë, por kur shkruajnë shkruajnë ashtu siç duhet. Kushedi të shkretëve sa herë mund t`ua kenë kthyer mbrapsht atë shkrim për librin e sapo botuar. Me fjalë të tjera do të thoshim se ai në këtë rast është një argat ditor. Kushedi sa i është dashur të shkruante për një libër të sapo botuar, e që shefit të tij as që i intereson.

Por le t`i kthehemi pyetjes që e kemi edhe si titull të kësaj eseje, atëherë përse ne shkruajmë?

Nëse nuk gabohem, mendoj se kemi tre lloj autorësh. Të parët shkruajnë pa u menduar fare. Ata shkruajnë çfarë kujtojnë duke hedhur mbi letër kujtimet e tyre, apo duke u mbështetur direkt ne librat e autorëve të tjerë. Kjo kategori është edhe më e madhe. Në të dytën janë ata që mendojnë kur shkruajnë. Ata mendojnë të shkruajnë sipas një rregulli të caktuar duke shfaqur individualitetin dhe stilin e tyre. Në grupin e tretë bëjnë pjesë ata autorë që më parë mendojnë se çfarë do të shkruajnë para se të ulen para kompjuterit ose letrës së bardhë. Këta autorë mendojnë se duhet shkruar, dhe këta janë më të rrallët.

Autorët e grupit të dytë e zgjasin mendimin derisa fillojnë e shkruajnë, ata janë si ai sportisti amator që shfaqet rastësisht që megjithëse fiton një garë nuk merakoset shumë se merr apo nuk merr një medalje. Ndërsa autorët e grupit të tretë janë të rrallë sepse ata e ndjekin lojën deri në fund gjë e cila i bën për vete, të cilët bashkëpunojnë si në një rreth të mbyllur që më pas vjen e zgjerohet duke i bërë më të lirë për aq kohë sa ai fillon e mbyllet përsëri ku asnjëri nga ata nuk ka mundësi të ikë, dhe sportisti në këtë rast nuk ka asgjë tjetër përveçse duke mbledhur të gjithë energjitë sëbashku me pasionin t`i shkojë lojës deri në fund. Pra, ai vendos që t`i hedhë mendimet në letër. Ky është njëlloj sporti që edhe mund të të japë diçka.

Por ky grup autorësh që në fillim mendojnë e pastaj ulen të shkruajnë është shumë i vogël, dhe shumë pak prej tyre mendojnë për temën, kurse pjesa tjetër mendon vetëm për librat e menduar për këtë temë dhe ato që kanë thënë të tjerët. Që ata të mendojnë, duhet të kenë një nxitje të fuqishme të drejtëpërdrejtë të njerzëve të tjerë që kanë prestigjin dhe autoritetin në artin e të shkruarit. Mirëpo, këta njerëz bëhen tema e dytë e radhës, dhe për këtë arsye ata duke i përsëritur shpesh mbesin gjithmonë nën ndikimin e tyre, dhe asnjëherë nuk janë në gjendje të shprehin mendimin e tyre original siç e mendojnë. Kurse të parët mendojnë vetëm për temën, prandaj edhe mendimi i tyre drejtohet ndaj saj. Vetëm midis këtyre ne do të gjejmë autorë të cilët janë të pavdekshëm. Që të flasim drejt, fjala këtu është për ata shkrimtarë që në asnjë mënyrë nuk mund t`i heqë letërsia.

Shkrimtari i vërtetë, materialin që shkruan e ka produkt të mendjes së tij dhe prandaj ia vlen që të lexohet. Kurse shkrimtarët e historisë e marrin materialin e tyre drejtpërdrejt nga librat. Ata, shkruajnë pa u menduar shumë me kokën e tyre si shkrimtarët e letërsisë, dhe për këtë arsye nuk thonë asgjë të hollësishme. Por natyrisht që këtu vetvetiu na del një pyetje se: Sa i ditur mund të jetë ai njeri nëse do t`i dinte të gjitha ato që ka shkruar në librat e tij? Prandaj bisedat e tyre janë të paqarta sa dikush tjetër e mundon veten krejt kot për të gjetur se çfarë ka menduar ai në të vërtetë. Prandaj nuk duhet lodhur shumë me këto njohuri që kanë shekuj që janë krijuar. Ato, duhet të merren ashtu siç janë dhe të vazhdohet para duke sjellë ide të reja.

Nga fletorja e shënimeve.

Vijon