(Kundrime eseistike), 20
Sa shumë frymëzime gjejnë krijuesit për të bukurën! Sinonimin e të bukurës nëpër vargje e gjejnë kudo. Të bukurën e personifikojnë me qëllimet e me idealet në jetë. E bukura bëhet mbretëreshë e frymëzimeve dhe e mendjes.
1.
Shtegtimi i një pike, lot i resë në qiell (metaforë e bukur), nis nga lart, zbret në tokë, në gjirin e jetës e të natyrës. Kalon në lumë (simbol lëvizjeje e kujtimi, i jetës që rrjedh...) e, së andejmi, në det (simbol dashurie, thellësie, misteri... të pathënash, simbol i shkrirjes në tërësinë, në të bërët NJË ME DASHURINË personale, intime a nacionale...nuk ka rëndësi, e rëndësishme është se NJË BËHET DASHURIA). Populli thotë "Bane të mirën e hidhe në det"...A humbet ajo e mirë e hedhur në det? Jo, thotë populli, e gjen kur ti s'e pret në çastin më të vështirë e më dramatik...
A humbet ajo pikë në det? Jo, na thotë poeti, sepse je në kërkim të lumturisë dhe dashurisë...
2.
Lirizmi meditativ dhe, kund e kund, edhe simbolik, përbën vlerat thelbore të këndimit poetik. Ai përhapet e shtrihet që nga legjenda e miti, të thadruara në të vërtetat tona ekzistenciale aq padukshëm e aq pranë nesh...dhe vazhdon rrugëtimin observues me dashurinë, me të rënët, rrugët... Porse ky lirizëm nuk mbështetet në konstruktin irracional të thënies surrealiste, por në formën klasike të racionalitetit të thënies...dhe kjo përbën një vlerë tjetër...
3.
Po e lexojmë Trungun si simbol etnik. Herën tjetër vlera -simbolike e trungut është edhe universale (mund të jetë trung i huaj...)...Kurse këtu lexojmë edhe një identifikim me qenien tonë të kulturës materiale e shpirtërore nëpër mileniume e kohë: rrënjët janë lashtësia jonë, autoktonia jonë, shpirti ynë ilir-arbëror-shqiptar (europerëndimor). Prandaj s’është habi pse nën ndikimin e pushtuesve të ndryshëm që na mbollën mënyra të tjera të jetesës, mendësi të tjera, kode kanune e kulturë atdhemohuese, na shartuan degë të tjera, të huaja, na ngritën mure me të kaluarën tonë e me vlerat e përbashkëta evropiane...dhe këto mure as sot nuk po mund t'i shembim e t'i kapërcejmë...
Te një poezi shfaqet Kopshtari, i cili dikur është TJETËRSUAR; ai tashmë ka qenë i ndëgjegjshëm se nga cila rrënjë, burime e degë bëhen shartime... E pra, le të themi se gjithçka ishte një aventure çorientuese, një aksident historik, sepse ti mbetesh AI QË JE...Rrënja nuk ka hequr dorë prej teje...nuk të lëshon të shkëputesh...se do të thahesh (në vlerat e identitetit tënd kombëtar e njerëzor)...
(20 korrik 2020)
0 comments:
Post a Comment