Zija Çela: UDHËTIM

Kisha kohë që rrugëtoja, kur në një shenjë vendi zura udhës një plak. Ec e ec, me ne bashkohet një djalë i ri. Pas një copë here, i them këtij djalit:
- S’po e shoh më plakun.
- Përpara do të jetë, - më përgjigjet me mendjen në hava.
- Të kishte çalltisur përpara, do të ma kapte syri, - i them.
- Po kjo merret vesh, - qesh ai, - plaku u lodh dhe mbeti mbrapa.
Çfarë bën pastaj ky djali? Pastaj më jep zemër mua:
- T’u grahim këmbëve, babëlok.
Në udhë e sipër na arrin një tren. Makinisti e ngadalëson lokomotivën dhe nxjerr kryet në dritare, si për të na pyetur: “Vini me mua?” Pastaj s’e shohim më, ai del nga tymi, ne shkojmë nëpër mjegull.
Ec e ec, hasim një varr. E pyes atë djalin:
- I kujt është?
- I plakut, - gjegjet.
- Po plakun e lamë mbrapa, - i them.
- Çfarë lëmë mbrapa, e gjejmë dhe përpara, - thotë ai.
Në udhë e sipër, na arrin një varkë me helikë. Varkëtari ngadalëson shpejtësinë dhe kthen kokën, si për të na pyetur: “Vini me mua?” Pastaj ia shton shpejtësinë motorit, ai del nga mjegulla, ne shkojmë nëpër tym.
Sa më shumë ecim, aq më tepër i ndërron pamja bashkudhëtarit tim. Faqet i kanë vënë gropa, koka po i shflokohet. E vështroj me bisht të syrit dhe i them se ka ndryshuar.
- Veten nuk e shoh, - pranon, - por ti je pasqyra ime.
- Ç’hall të mundon?
- Një hall i madh, - thotë, - kanë kaluar shumë vjet e s’po arrij ta zgjidh. A mos e di, rastësisht, ku mbaron shamata?
Ngurroj të flas, kurse ai nis të ftillohet.
- Kam një makinë e një karrocë, ndërsa me të hollat e kursyera është krejt e mundur që të bëhen tri. Por nuk po biem në një mendje me tim bir: të bëhemi me dy karroca dhe një makinë, apo me dy makina dhe një karrocë.
- Naforën e kishës e ndan prifti, kurse llogarinë kalemi, - i them shkoqur. - I ke pyetur ustallarët e financave?
- I kam pyetur, - thotë, - por këtu është e keqja. Edhe ata vetë habiten, sepse ngado ta sjellësh, hesapi u del hesap. Furgoni merret me rrugët e gjata, karroca me mallrat e tezgave. Fitimi është i barabartë sa nga furgoni, sa nga karroca. Veçse shpenzimet ndryshojnë: karrocieri paguhet sa gjysma e shoferit, kuajt hanë sa gjysma e karburantit. Prapë po të lutem, e di ku mbaron shamata?
- Për shamatën unë vetë një gjë di, ruhu përpara se ta fillosh, - i kujtoj.
- E kam filluar, - ankohet, duke kruar rrashtën.
Në gishtërinj i mbesin ca qime, që i merr era, ndoshta flokët e fundit. Çka bëj unë ahere? Ahere kthehem dhe, siç më kishte dhënë, ashtu i jap zemër:
- Mos u mërzit, edhe ti je pasqyra ime. Mua po më hollohet lëkura e shtatit.
- Shëndoshë shualli i këpucëve, - thotë ai.
Erru natë e zbardhu ditë, ne prapëseprapë në rrugë. Andej ka sallgama, shtylla elektriku dhe, në dherat e kanaleve, ka zhardhokë. Janë zhardhokë të mëdhenj, si krena njerëzish.
Ec e ec, në një çeltinë dikur shohim një varr. Pyes atë tjetrin:
- I kujt është?
- I plakut, - thotë njëlloj.
- Me një mijë dreqër, - më hipin xhindet mua, - po si kështu, ne varrin e plakut e lamë mbrapa?!
- Po plaku tashmë je ti, - thotë ai. - Çfarë gjejmë përpara, e kemi lënë edhe mbrapa.
Më kërkon të përshëndetemi dhe kapërcen kanalin. Muzgu ka rënë, shndrit një hënë e vocërr sa bebja e syrit dhe mua më vjen keq për atë qyqarin, se nuk kam më gjunjë që ta përcjell. Por që nga rruga, bitis zëri i tij. Dikush e ka arritur, me dikë po hahet në pazar. Më në fund, e shpall vendimin me brohorima:
- Haa-hyyy! I bëra tri, pra!
Ca hingëllima të mprehta dhe një gërvimë rrotash në asfalt, hyjnë në dyzen me ngazëllimin e tij.
Ndërsa unë, teksa fundosem në dherat që çahen dhe më përpin errësira, kujtohem se i biri do të trashëgojë një furgon e dy karroca, madje me njërën prej tyre, karrocën që sapo ka futur në dorë, i ati po vazhdon udhëtimin atje sipër.