SHQIPTARËSIA DHE KOMBI KULTUROR
Nëse ne kemi IDENTITET KULTUROR EVROPIAN, atëherë a bën Evropa pa ne?! Me çka "i imponohemi" Evropës?! Me cilat shtylla kulturore, historike apo dhe gjeostrategjike?!
1.
Ne kemi hequr dorë tepër lehtë nga vetvetja, nga thesaret e pafund të kësaj trashëgimie që i kishim... Kë duam ta bindim sot se ky ose ai emër qenka "ilir", "arbëror" ose "shqiptar", apo që ne jemi ata që trashëgojmë këtë apo atë thesar!? As vetveten nuk po e bindim e lëre më të tjerët... Por shqiptarët kanë MODELIN E TYRE TË TOLERANCËS, historikisht e provuar që nga kohët ilirike (kur perandori ilir i perandorisë Romake, Konstantini i Madh, shpalli EDIKTIN E TOLERANCËS dhe Ediktin e Milanos, kur u lejua publikisht edhe religjioni krishterë, mbasi brenda një familjeje ilire banonin vëllezërit e dy besimeve: paganë e të krishterë.). Dhe kjo traditë bashkëjetese u vazhdua gjatë Perandorisë Otomane (si ledh kundër sheriatizimit të shoqërisë shqiptare), vazhdoi dhe e një shekull e sa gjatë shk XX e këndej... në trajtën e SHQIPTARISË si “fe shqiptare”.
Ne kemi hequr dorë tepër lehtë nga vetvetja, nga thesaret e pafund të kësaj trashëgimie që i kishim... Kë duam ta bindim sot se ky ose ai emër qenka "ilir", "arbëror" ose "shqiptar", apo që ne jemi ata që trashëgojmë këtë apo atë thesar!? As vetveten nuk po e bindim e lëre më të tjerët... Por shqiptarët kanë MODELIN E TYRE TË TOLERANCËS, historikisht e provuar që nga kohët ilirike (kur perandori ilir i perandorisë Romake, Konstantini i Madh, shpalli EDIKTIN E TOLERANCËS dhe Ediktin e Milanos, kur u lejua publikisht edhe religjioni krishterë, mbasi brenda një familjeje ilire banonin vëllezërit e dy besimeve: paganë e të krishterë.). Dhe kjo traditë bashkëjetese u vazhdua gjatë Perandorisë Otomane (si ledh kundër sheriatizimit të shoqërisë shqiptare), vazhdoi dhe e një shekull e sa gjatë shk XX e këndej... në trajtën e SHQIPTARISË si “fe shqiptare”.
2.
Kosova është një shoqëri e hibridizuar me ideologji evropiane e orientale, një komb me disa besime e me prirje traditash e zakonesh sipas krahinave, me tradita të forta historike, folklorike e me prirje shpesh për t’i braktisë ato; me prirjen e theksuar INDIVIDUALISTE e me jetën konservatore në bashkësi të gjera familjare; me prirjen për ta organizuar jetën sipas KANUNIT në secilin sistem, regjim a shtet... e gjendur mes Azisë dhe Evropës, në mes botës antike greke e asaj romake dikur, në mes Bizantit e Romës më vonë, në mes krishterimit e islamizmit nën Perandorinë otomane, në mes komunizmit oriental rus dhe demokracisë europerëndimore gjatë shekullit XX... Gjithnjë NË UDHËKRYQ. Nuk është e habitshme, se edhe në jetën politike të pasluftës na shfaqen këto kundërthënie të së kaluarës, qoftë edhe në nivel të politikëbërjes, përplasjesh mes vizioneve orientale, amerikane apo europerëndimore.
Ky UDHËKRYQ HISTORIK tashmë është pushtuar me Frymën e Lirisë.
Kosova është një shoqëri e hibridizuar me ideologji evropiane e orientale, një komb me disa besime e me prirje traditash e zakonesh sipas krahinave, me tradita të forta historike, folklorike e me prirje shpesh për t’i braktisë ato; me prirjen e theksuar INDIVIDUALISTE e me jetën konservatore në bashkësi të gjera familjare; me prirjen për ta organizuar jetën sipas KANUNIT në secilin sistem, regjim a shtet... e gjendur mes Azisë dhe Evropës, në mes botës antike greke e asaj romake dikur, në mes Bizantit e Romës më vonë, në mes krishterimit e islamizmit nën Perandorinë otomane, në mes komunizmit oriental rus dhe demokracisë europerëndimore gjatë shekullit XX... Gjithnjë NË UDHËKRYQ. Nuk është e habitshme, se edhe në jetën politike të pasluftës na shfaqen këto kundërthënie të së kaluarës, qoftë edhe në nivel të politikëbërjes, përplasjesh mes vizioneve orientale, amerikane apo europerëndimore.
Ky UDHËKRYQ HISTORIK tashmë është pushtuar me Frymën e Lirisë.
3.
Është ai MODEL që kushtetutat moderne e njohin si LIRI BESIMI. Te kjo LIRI EUROPERËNDIMORE BESIMI, shqiptarët e ndiejnë veten mirë, ndryshe, bie fjala, nga ato zona ku myslimanët nuk e ndiejnë veten mirë (problemet që kanë me religjionet bahai, hebre, të krishterë, shintos, me ateistët, dhe ndërmjet veti, si në Gaza, Egjipt, Libi, Marok, Iran, Irak, Jemen, Afganistan, Pakistan, Siri, Liban, Nigeria, kenia, Sudan...). Por e ndiejnë veten mirë "jashtë botës islamike" në Evropë, Australi e Amerikë, por edhe në Indi)... Ndryshe, shqiptarët nuk janë ata që imponojnë a themelojnë organizata terroriste kundër këtyre vendeve “joislamike”, "për t'i akuzuar europerëndimorët dhe për të luftuar kundër tyre” a për t'ua ndryshuar konfigurimin kulturor! Jo! Pikërisht, pse jemi pjesë e këtij IDENTITETI KULTUROR EUROPERËNIMOR, shqiptarët nuk janë pjesë e organizatave terroriste të Lindjes... dhe as i përkrahin ato kombëtarisht, kulturalisht, politikisht apo fetarisht...
Edhe ne, prandaj, JEMI KOMB KULTUROR EUROPERËNDIMOR... dhe kemi se çka të shpalosim nga kjo trashëgimi, pikërisht ato thesare të hedhura, të mbuluara, të mënjanuara apo të përbuzura...
Kryesorja është Epoka Moderne, që e ndau fenë prej shtetit dhe dijes dhe ndodhi lulëzimi i gjithëmbarshëm...
Është ai MODEL që kushtetutat moderne e njohin si LIRI BESIMI. Te kjo LIRI EUROPERËNDIMORE BESIMI, shqiptarët e ndiejnë veten mirë, ndryshe, bie fjala, nga ato zona ku myslimanët nuk e ndiejnë veten mirë (problemet që kanë me religjionet bahai, hebre, të krishterë, shintos, me ateistët, dhe ndërmjet veti, si në Gaza, Egjipt, Libi, Marok, Iran, Irak, Jemen, Afganistan, Pakistan, Siri, Liban, Nigeria, kenia, Sudan...). Por e ndiejnë veten mirë "jashtë botës islamike" në Evropë, Australi e Amerikë, por edhe në Indi)... Ndryshe, shqiptarët nuk janë ata që imponojnë a themelojnë organizata terroriste kundër këtyre vendeve “joislamike”, "për t'i akuzuar europerëndimorët dhe për të luftuar kundër tyre” a për t'ua ndryshuar konfigurimin kulturor! Jo! Pikërisht, pse jemi pjesë e këtij IDENTITETI KULTUROR EUROPERËNIMOR, shqiptarët nuk janë pjesë e organizatave terroriste të Lindjes... dhe as i përkrahin ato kombëtarisht, kulturalisht, politikisht apo fetarisht...
Edhe ne, prandaj, JEMI KOMB KULTUROR EUROPERËNDIMOR... dhe kemi se çka të shpalosim nga kjo trashëgimi, pikërisht ato thesare të hedhura, të mbuluara, të mënjanuara apo të përbuzura...
Kryesorja është Epoka Moderne, që e ndau fenë prej shtetit dhe dijes dhe ndodhi lulëzimi i gjithëmbarshëm...
0 comments:
Post a Comment