Kujtim Stojku: KRIJIMTARIA ËSHTË NJË PROCES I HAPUR

“Arsyeja se pse arti i të shkruarit është mjaft tërheqës dhe i vlersuar,është pikërisht sepse unë nuk mund të them se si ta bëni. Nëse ekziston një hartë, nuk do të kishte art sepse arti është veprimi i lundrimit pa një hartë. "

 (Seth Godin)

Ndodh që "dituria e fituar" mund të pengojë procesin krijues. Një etje e pangopur për të mësuar dhe përmirësuar njohuritë është pikërisht ajo që mendja krijuese duhet të jetë më e mira dhe më produktivja. Kreativiteti real është një rishikim gjithnjë në vazhdim. Ai  në fillim vazhdon të përshtatet nga injoranca.

Profesionistët kreativë nuk mund të punojnë pa njohuri, aftësi dhe përvojë.Kjo  është një nga kërkesat themelore për të lulëzuar në çdo fushë. Por shtrohet pyetja se cila nga rrugët mund të jetë ajo që mund të ketë sukses? Natyrisht që kartoni i një diplome nuk mund të jetë kyçi kryesor.Në historinë botrore ka shumë figura të mëdha që kanë lënë gjurmë me veprën e tyre të shkruar të cilët nuk kishin diploma.Këtu mund të përmendim Gorkin,Jashar Qemal, Xhek London,Rusoin e shumë e shumë të tjerë. Këta njerëz të mëdhenj na kanë dhënë një mësim mjaft të vyer se si njeriu gjen mënyrën që mund të befasojë me punën e tij këmbëngulsëse dhe arrin që të ketë sukses në punën e tij të cilën e bën me zell,vullnet dhe pasion,dhe që më pas mund të jetë e mahnitshme,por gjithnjë duhet të jemi të pakënaqur me veprën e mbaruar sepse pasi e mbarojmë atë na dalin shumë pikëpyetje që duhen rishikuar ose përmisuar.Kjo do të thotë se duhet  të përqafohet ndjeshmëria krijuese.

Çdo proces krijues fillon me një shkim të freskët duke hequr çdo supozim.Kjo e lejon krijimin që të marrë rrugën e vet,dhe njëkohësisht të gjejë fatin e vet.Përfundimisht duhet të ketë një kombinin paraprak me njohuritë e fituara,ku mendja  hapur për të aplikuar eksperimentin për krijimin e ri që mendohet,duhet të përqëndrohet për të arritur maksimumin.

Kjo është edhe nyja që duhet të zgjidhim për të arritur në përfundimin që duam,dhe atëherë natyrisht që do të kemi një rezultat pas një pune këmbngulëse.

Nuk ka me të vërtetë asnjë recetë për punën krijuese, kam lexuar një shkrimtar i cili thotë se ditën tjetër që ai ulet në tastierë dhe gjëja e parë që ai thotë për veten e tij është 'Unë nuk e di."

 Jona Lehrer njëherë tha: "Mënyra e vetme për të qenë krijues me kalimin e kohës,është që të mos merremi shumë  me ekspertizën tonë,por duhet të hidhemi në një fushë tjetër kërkimi,dhe kjo është se ne duhet të eksperimentojmë në mënyrë të drejtë për drejtë me injorancën.Pra  vështrimin duhet ta hedhim tek ato gjëra që nuk i kuptojmë plotësisht".

(Geoff Talbot)

Me të gjitha format që mund të parashikojmë duhet të kemi edhe një plan veprimi, por në radhë të parë duhet të përshtatesh dhe të miratosh ide të reja ndërsa vazhdojmë duke përparuar hap pas hapi. Idetë mund të vijnë nga kudo,nëse ne jemi mendje hapur dhe qëndrojmë kureshtarë. Por nëse e përdorim për një perspektivë të vetme, ajo mund të kufizojë aftësinë për të krijuar diçka vërtet të mahnitshme.

Guri i themelit fillon qysh me temën që zgjedhim të trajtojmë.Por para se të nisim që të eksplorojmë tema, ide dhe mënyra të reja të të menduarit, në radhë të parë ne duhet të mësojmë atë që është më thelbsorja,atë që kemi injoruar. Bërja e lidhjeve ndërmjet ideve të ndryshme ushqen të menduarit krijues dhe idetë e reja.

Në asnjë mënyrë nuk duhet që ta ndrydhim veten duke ushtruar presion mbi të,dhe më pas të përpiqemi që të parashikojmë rezultatin.Të gjithë këto duhet të flaken pas krahëve qyshse merr penën për të shkruar ose ulesh përballë kompiuterit dhe bëhesh gati të shtypësh mbi tastierë,që këtu duhet të krijohet një hapësirë për një surprizë krijuese. Injorancën që shpesh herë e mbajmë për armiken tonë,dhe ne punojmë vazhdimisht që ta mundim atë me një punë këmbëngulëse për të këputur zinxhirët e errësirës,në këtë rast  nuk është më armikja jonë.Ne tashmë kemi përveshur krahët dhe kemi filluar që të eksperimentojmë me të.Jemi ulur dhe shikojmë me vëmendje  gjërat që nuk i kemi kuptuar plotësisht,mbajmë shënime,shfletojmë fjalorë dhe enceklopedi,lexojmë autorët  mëdhenj,duke vepruar kështu ne jemi të hapur për të mësuar dhe përshtatur mënyra të reja për ta bërë punën më të mirë dhe më të zgjuar.

Të mbështjellë në valët e kësaj pune,kur të arrijmë në fund do të habitemi se sa më mirë puna apo projekti që kemi nisur mbaron duke qenë të hapur ndaj ideve të reja, në vend që t'i përmbahemi qëllimisht çdo plani.

Ndonjëherë ajo që nuk dini nuk mund t'ju dëmtojë, por do ta bëjë më të lehtë përmirësimin e vetes.

Jonathan Fields shkroi një libër të tërë mbi faktin se pasiguria është pjesë përbërëse e krijimtarisë, dhe nevoja për krijuesit që të tolerojnë dhe madje "të lartësojnë" pasigurinë.

Injoranca nuk është armiku.

"Injoranca qëndron në fund të të gjitha njohurive njerëzore, dhe sa më thellë të depërtojmë, aq më afër arrijmë në të."

( Charles Caleb Colton)

Nuk mund të fillohet asnjë projekt pa njohuri në një fushë. Por mosnjohja e çdo përgjigjeje për të gjitha pyetjet krijuese që dalin gjatë punës, mund të jenë gjithashtu një burim frymëzimi, kurioziteti, nxitje për arritje personale. Mark Twain thotë: "Gjithçka që ju nevojitet në këtë jetë është injoranca dhe besimi, dhe suksesi është i sigurtë." Injoranca nuk është pengesë për veprim.

Kur fillojmë ndonjë proces krijues me një paragjykim të rreptë në lidhje me atë se si presim që t’i kthehemi punës,e tërë krijimtaria ndrydhet.Gjatë procesit krijues  nuk mund të merren shumë njohuri.Nëse kjo iu ofrohet në formë presioni, kjo mund të jetë një formë zbavitjeje, por kufizon risinë.

Mendja e hapur dhe gatishmëria për të eksperimentuar mund t'ju habisin në mënyrën më të mirë të mundshme.

 Imagjinatën nuk duhet të ndrydhet dhe ta zërë ngërçi.Ajo duhet të jetë e lirë dhe të fluturojë si një pëllumb me besim drejt shpresës. I papritur është burimi i magjisë krijuese. Shumë gjëra të mahnitshme janë bërë rastësisht dhe mjaft qartë, kur profesionet krijuese janë të hapura për procesin e gjykimit dhe gabimit…

Nga fletorja e shënimeve