Monday, November 6, 2017

Zija Çela: KULLA E SAHATIT

- Kam mall, - i thashë në telefon.
Siç kishte bërë ngandonjëherë, prita të më kujtonte vargjet e Malarmesë se jeta është pa gëzim dhe librat i kam kënduar të gjitha, por ajo ma ktheu:
- Edhe unë. U bënë kohë pa u parë.
Atëherë e pyeta:
- Sikur të flinim bashkë sonte?
- S’jam kundër, takohemi... - Telefoni pati një ndërprerje, pastaj një ndërhyrje, pastaj përsëri zëri i saj: - Pra në orën shtatë, diku rreth Kullës së Sahatit.
Dola menjëherë, i bindur se më mbetej mjaft kohë që të çapitesha dhe të vendosja se në cilin kënd të kullës do ta prisja Rozetën. Tekefundit, edhe me rrezen më të gjatë, i gjithë rrethi përqark kullës mund të përshkohet në dhjetë minuta. Ndërsa vishesha në shtëpi, kisha vërejtur se ora në bufenë e kuzhinës shënonte gjashtë pa shtambëdhjetë minuta. Tani ndodhesha përpara ish-kinema “Partizanit” dhe sesi m’u dha të ngrija kokën. Nuk u besova syve: sahati i kullës tregonte shtatë e njëzet e pesë. Po s’është e mundur, kundërshtova me vete, si ka mundësi që... M’u desh t’ia ktheja përshëndetjen një fqinji, që kaloi ndanë meje me dy shishe në dorë.
“Verë?”, e pyeta.
“Uthull”, tha, “në mungesë të ujit, është dezinfektues i mirë për zarzavatet.”
“E pamundur”, thashë duke folur nën zë për hallin tim, “shtatë e njëzet e pesë?!”
Megjithatë, vendosa të bëja një rreth të plotë. Duke e njohur natyrën e Rozetës, si këndin më të përshtatshëm për takimin tonë (zakonisht i kishim bërë nga Zogu i Zi) hamendësova ndonjë pikë nga faqja jugore e kullës, pikërisht oborrin e qetë të Galerisë së Arteve. Nga vendi ku ndodhesha, nuk m’u deshën veçse pak çaste për të arritur, kuptohet, duke marrë rrugën më të shkurtër. U qetësova menjëherë: sahati nga ajo anë shënonte gjashtë e njëzet minuta. Natyrisht, ishte shpejt për Rozetën dhe as që e prisja përpara shtatës. Jashtë, në barin ngjitur me Galerinë, një miku im shkrimtar po pinte kafe. Më duhej të humbisja ca kohë dhe shfrytëzova rastin të ulesha me të. Mezi ia kuptova fjalët, fliste pikëllueshëm, me një zë të shuar, thua se pikërisht në atë grimëherë ishte duke u shuar edhe vetë.
Ndërkaq, hodha një vështrim nga kulla. Për çudi, si më parë, sahati shënonte gjashtë e njëzet. Një ndjenjë alarmi më bëri të brofja dhe të largohesha pa kthyer kokën. Doemos, nuk mund të besoja se rrjedha e kohës kishte ngrirë; ato që kishin ngecur në vend, ishin vetëm akrepat e sahatit nga ajo faqe e kullës. U gjenda në shëtitoren “Dëshmorët e Kombit”, përballë Ministrisë së Mbrojtjes. Si u mbusha me frymë, përshkova mespërmes gropën e parkut vezak dhe dola në krah të monumentit të Skënderbeut. Jo pak njerëz lënë takime aty. Por ndoshta unë isha vonuar. Dhe vërtet, sahati nga ajo anë e kullës tregonte shtatë e nëntë minuta. “Punë muti”, shfryu dikush prapa meje teksa hahej me fjalë me një tjetër, “ky kutërbim ajri është punë muti, se nga mutërat vjen!” Nuk kisha durim t’i dëgjoja, sepse kisha humbur Rozetën. Vallë, të kishte dalë në takim dhe të kishte ikur e fyer nga mungesa ime? Mbetej vetëm një shans: të parakaloja nëpër këndin e fundit që mbyllte qarkun e kullës. Ndoshta, Rozeta priste atje. Nuk përjashtohej edhe një shpresë tjetër, por nuk doja t’ia ushqeja vetes atë absurditet.
Mirëpo tamam absurdi doli. Sapo nisa të çapitesha matanë sheshit, përgjatë Bibliotekës Kombëtare, më mjaftoi një vështrim skith për të parë akrepat e sahatit. Andej i madhi po i afrohej treshit, ndërsa i vogli kishte kaluar gjashtën. E mblodha mendjen të qëndroja aty, ishte pa dobi të vërtitesha rreth e qark kullës: në katër faqet e saj, katër sahatet tregonin ndryshe. S’di përse, ndjeva një çrregullim përbrenda, m’u duk se zemra, mushkëritë, mëlçia dhe veshkat e mia punonin secila në hesap të vet, pa ndonjë lidhje ndërmjet tyre, si të mos i përkisnin më të njëjtit organizëm. Bleva një qeskë te një shitës ambulant, pastaj vajta e u ula në bordurë, në platformën me shkallë të Pallatit të Kulturës. S’kisha me çka të merresha, kështu që u kandisa të prisja duke u përtypur e duke bërë sehir kalimtarët. Duhet të kishte kaluar një copë herë e mirë, kur dikush preku shpatullat e mia. Pastaj, pa arritur të ktheja kokën, një dorë e panjohur më rrasi në gojë një tabletë.
- Aspirinë? - desha të dija.
- Jo, mente, - m’u gjegj një zë femëror. - Ti paske marrë fara kungujsh, ndërsa unë pëlqej mentet.
E tërhoqa Rozetën pas kolonës së kreut dhe, duke përfituar nga errësira, e putha shkurt.
- Mos m’i fut duart kështu, - u lëndua ajo, - kushdo që m’i fut duart kështu, më duket sikur më trajton si lavire.
Pastaj pyeti:
- E ke menduar se ku do ta kalojmë natën sonte? Më është mërzitur duke e bërë atë punë fshehurazi në Tiranë. Sikur të shkonim në Durrës ose në Krujë? - Dhe shtoi menjëherë: - Kapota ke marrë me vete, po?
I thashë se për prezervativa nuk isha kujtuar. Ndërsa zbrisnim shkallët, ajo shtriu dorën nga sheshi qendror dhe, për të ma tërhequr vëmendjen, foli duke më goditur në brinjë edhe me bërryl: “E kanë kot, s’mjafton shatërvani!.. I sheh gjithë ata njerëz? Kalojnë pranë e pranë, pa u kujdesur aspak për njëri-tjetrin.” Kushedi ç’libër kishte lexuar, prandaj ia ktheva: “Kjo dihet, është thënë tashmë, në këtë botë njerëzit do të duhej të rronin si në një shtëpi saniteti, por ata nuk e ruajnë shoku-shokun. Ke frikë?” “Si jo”, tha Rozeta, “është ngjitëse. Sidoqoftë, më shumë u frikësohem atyre sëmundjeve të tjera, që vijnë nga pisllëku i shpirtrave. Mua Zoti më vraftë, po vdisja nga malli për ty!”, më përkëdheli.
Përpara se të niseshim për diku, hymë në një lokal aty afër, hëngrëm hamburger dhe me dëshirën e Rozetës pimë sambuka, unë me shtatë, kurse ajo me pesë kokrra kafeje në gotë. Nxora çakmakun dhe ia lashë asaj kënaqësinë për t’ia vënë zjarrin sambukas. Një flakë ngjyrëlejla, e lehtë, e depërtueshme u ngjit deri mbi buzën e gotave, por nuk e lamë të zgjaste. Kur paguam, i thamë kamerierit të shënonte në llogari edhe një “San Benedetto”, që do ta merrnim me vete.
Në rrugë kalimtarët tashmë ishin rralluar dhe nga të dy anët, ndanë trotuareve, ishin parkuar gjithfarë veturash. Shumica i kishin dritat të fikura, por kishte edhe makina me stopa të ndezur, me derën në krahun e timonit të hapur dhe shoferët që qëndronin më këmbë, duke pritur pasagjerë. Shoferin nuk kishim si ta zgjidhnim, por zgjodhëm makinën, një Audi që dukej në gjendje të mirë dhe që kishte parkuar pak përpara kryqëzimit, ku fillon rruga për në Pazarin e Ri. Duke tërhequr derën e pasme, Rozeta i tha shoferit:
- Në Krujë.
Shoferi i tha Rozetës:
- Po të doni të lëvizni brenda Tiranës, jam gati. Por jashtë qytetit nuk dal në këtë orë, është shumë vonë.
- Ç’vonë! - u habit Rozeta. I hodhi një sy orës së dorës dhe toni iu ashpërsua pakëz. - Duhen të paktën edhe tetëmbëdhjetë minuta për të vajtur nëntë e gjysmë.
- S’paska këtu afër as ndonjë kosh plehrash, - qeshi tjetri, -ç’e mban atë orë roskope?! Po mua ende s’më kanë lënë sytë, zonjë, ja ku e kemi sahatin e kullës: tani është mesnatë.
Dhe, vërtet, vetëm njëri nga akrepat dukej, i madhi, që e kishte mbuluar të voglin te dymbëdhjeta.
- Cilin sahat, more, - më kërcyen mua, - ato akrepa…
- Ky pra, sahati që sheh këtej nga Dajti. Unë këtij i besoj, kjo është ora e Tiranës dhe jo rrangalla jote, zonjë, - iu kthye përsëri Rozetës.
Bëra të shmangesha ca, por ai e nuhati dhe më ndaloi:
- Në do, bjeri kullës rrotull si kali në lëmë, por lodhesh kot. Unë e di se gjatë ditës sahatet e saj tregojnë ndryshe, por kur është fjala për mesnatën, si ky nga mali i Dajtit, si ai që sheh nga Rruga e Kavajës, në daç sahati nga Universiteti dhe në daç ai nga Stacioni i trenit, dymbëdhjetë bien: po, po, dymbëdhjeta u bie njëlloj!
Rozeta kishte hapur çantën e saj, kishte arritur të nxirrte krehrin, të cilin e mbante mes dhëmbëve si thikë sharrë dhe po rrëmonte nxitimthi në të ndarat e brendshme të çantës. Pastaj e mbylli atë dhe, duke më tërhequr nga pak, më hodhi krahun.
- Ku më shpie, Rozetë?
- Domethënë paske frikë, më tepër frikë nga unë, sesa nga ato sëmundjet e tjera, -u kujtua ajo.
Më çoi drejt e te xhamia e Et-hem Beut, në qendër të qytetit. Nga kangjellat hodhi në hajatin e xhamisë kartëmonedhat që kishte në dorë dhe, ndërsa fërgëllonte dhe sytë po i rrëmbusheshin, m’u vardis që t’i drejtoja një lutje Zotit.
- Mua s’më lejohet, - nguli këmbë, - bëje ti!
Nuk po e merrja vesh tamam përse asaj nuk i lejohej, ngaqë ishte e krishterë dhe do t’i duhej të bënte kryqin në xhami, apo ngaqë s’ndihej moralisht aq e pastër. Megjithatë, dinte diçka për ritin musliman dhe më tha se, ndoshta, as unë nuk isha i përgatitur për lutjen pa marrë avdes, pra, pa larë më parë duart dhe fytyrën. U vu në siklet nëse mund të hynte në punë shishja që kishim blerë në lokal dhe u pezmatua kur nuk pranova.
- E ku mund të gjesh ujë tjetër tani! - u shfajësua duke u përlotur.
Atëherë kuturisa t’i thoja të parën gjë që më erdhi në mend:
- S’është punë uji. Kam parë dikur një grua që qante, ajo qante nga dashuria, ndërsa unë ia fshija lotët me këto duar. Qysh atëherë, më vjen të besoj se duart e mia i kam larë njëherë e përgjithmonë me lotët e saj.
Për një kontakt më të drejpërdrejtë, mbërtheva kangjellat e hajatit të xhamisë, ngjesha kraharorin në hekura dhe murmurita:
“Zot, unë nuk e mbaj veten për tepër të lartë. Askënd nuk përçmoj dhe as shpall qëllime madhështore që s’mund t’i përmbush, por pranoj të ndëshkohem vetëm prej atyre që veprojnë drejt. Prandaj kujdesu për gjuhën time, vendos roja në portën e këtyre buzëve, mos lejo që të flas gjë të keqe e të bëj vepër të poshtër bashkë me ata, që e shkaktojnë të keqen. Më dëgjo dhe më ndihmo, o Zot!.. Kurse tash kam diçka tjetër për Ty. Por për ta blatuar këtë lutje, po e ngre shikimin drejt qiellit, atje lart ku Sovrani ynë banon e mbretëron.”
Pa i hequr duart nga kangjellat, i dhashë kurrizit prapa gjithë sa munda, u harkova gjithashtu gjithë sa munda dhe, me sytë për hava, u shkurtova sikur të isha gjunjëzuar. Streha e gjerë e xhamisë ma fshehu minaren, por në atë qiell që më vinte rrotull përmbys, m’u shfaq përsëri çfarë s’doja të shihja më, kulla aty ngjitur. Gjithë ai bllok graniti, i çimentuar dhe i lidhur mirë, me frëngjitë e vogla, majën metalike dhe ato sahatet që e bënin kohën rrëmujë, tani më dukej se dridhej, luhatej herë nga njëra anë e herë nga tjetra, sikur do të përmbysej nga çasti në çast.
- Rozetë, Rozetë! - s’di pse thirra emrin e saj.
- Foli, - më thirri edhe ajo e shqetësuar, duke ndier stepjen time, - pyete Zotin në ç’kohë jetojmë. Por foli sa më qashtër e sa më shpejt, ndryshe lutja s’ka për të zënë.
Por mua më ishte kyçur goja. Gjithçka që kisha dashur të thoja, më kishte dalë nga mendja dhe nuk më mbetej tjetër, veçse të lutesha që unë të isha babilonasi i fundit në atë kullë të Babilonit.

0 comments:

Post a Comment