Deri në banesën e Odise Vasil Bonatës, duke u nisur nga qendra e qytetit, rruga i kapte a s’i kapte katër kilomtera. Shumë makina kalonin andej, sidomos ditën. Odisea nisej, po megjithatë fort rrallë arrinte në shtëpi. Një gotë këtu, një aty, nata e zinte nëpër klubet ndanë rrugës. Në të zbardhur makinat shpeshtoheshin përsëri, por asnjëra s’ndalonte për të. Njëherë, dikush u ndodh dëshmitar kur një barmen rreban, që dikur kishte punuar në bibliotekën e qytetit dhe njihej për fodullëkun e tij, i ra më qafë.
- Ama, skiç të madh që më ke, - se nga e ujdisi këtë shprehje barmeni. Pastaj, duke luajtur me emrin e fatkeqit, iu vërsul për ta vënë me shpatulla për mur: - Po hë, na thuaj Odise, të kanë përplasur dallgët ndonjëherë në vendin e feakëve? Nausikën, të bijën e mbretit Alkino, e ke takuar? Te kikonët, litofagët dhe lestrigonët ke vajtur?.. Gënje e thuaj po. Ke kaluar ndonjëherë ngushticat plot rreziqe dhe ke mundur të shpëtosh nga shkopi i Circes magjistare? Po me Polifemin, qiklopin e tmerrshëm, ke guxuar të ndeshesh dhe mandej ta ka mbajtur bytha të zbresësh edhe në Ferr?.. Gënje e thuaj po. E si je ndier në ujdhesën e nimfave, kur ke provuar përkëdheljet e Kalipsosë dhe... Mor jahu, ti kot gërdufesh, shet të trasha dhe e mban veten gjasme për Uliks, po kurrkushi, kurrkushi i kurrkushit je! Dhe mos harro një hesap tjetër, me gjithë detet ku u end, pas dhjetë vjetësh edhe Uliksi i vërtetë arriti në shtëpinë e tij.
Tjetri e priti atë stuhi me një thjeshtësi të përunjur:
- Si urdhëron, por ai e kishte një Penelopë.
Odise Bonata, burri që kishte mbetur herët vejan, ka kohë që nuk rron më. Ndërsa dëshmitari i asaj skene, Jak Simon Shala, e ka gjithnjë Dorinën e tij. Makinat përsëri s’kanë të sosur, në rrugë kalojnë shumë makina dhe, kur ia ka xhepi, duket sikur të gjitha janë për Jakun. Mjaft të ngrejë dorën dhe një taksi e shpie në banesën e tij, 3.6 kilometra nga qendra e qytetit. Mirëpo, herë-herë, atë e kaplon frika se ka filluar t’i rëndet së shoqes. Me sa ka vërejtur, rregulli dhe skofia e tij, që dikur i njiheshin për virtyte, gruas nuk i ngjallin më ndonjë galdim, përkundrazi, sikur ia kanë sjellë në majë të hundës. Sidomos kur kthehet më herët se rëndom, Jakut i duket se ajo qëllimisht e lë të presë mbas portës. Pastaj shfajësohet se nuk e kishte dëgjuar zilen, ngaqë lavatriçja po punonte me centrifugën, se diç po skuqte në sobën me korrent ose, çka po ndodhte disi shpesh, kishte qenë duke përcjellë ndonjë shoqe (shok?!) nga ana e prapme e oborrit, nëpërmjet deriçkës që lidhte shtëpinë me labirintet e brendshme të mëhallës.
“Uff”, i shfrynte të dielave, kur e shihte duke ndenjur në divan me duart e mbledhura në pëqi, “burri në shtëpi si kërcu i zi!” Ai kishte dashur t’i thoshte, e mora vesh për burrin këtë kërcurin e zi, po gruaja shtëpiake si ngjan vetë përherë në shtëpi, vetëm në shtëpi? Mirëpo pyetjen e kishte përtypur, bile duke e çuar me frymën edhe më poshtë, e kishte zbrazur krejt në zemër, të cilën për disa kohë e ndjeu si të fshikur.
Vallë, përse po i mërzitej Penelopës?
Jak Simoni vajti jashtë radhe tek ai barmeni, që e dinte se nuk e kishte më qejf, pasi gjatë javës vetëm një kafe konsumonte aty për të shtuna. Kishte paguar dhe po priste kusurin, kur iu kujtua Odisea i ngratë dhe e tundoi kërshëria përse i kishte rënë më qafë atëherë, por u tregua i ngathët dhe bisedën e hapi ndryshe.
- Si shumë po flitet për Viagrën, - tha.
Barmenit iu mufatën damarët, ai kërceu pupthi nga njëra anë, pikërisht andej nga kishte klientin, thua se ky ia kishte kafshuar veshin. Ndërkaq, Jaku i bëri vetes një tkurrje, duke kuptuar se kishte nxjerrë jashtë atë që kishte brenda, një mëdyshje të moshës. Nga droja, sapo deshi të ndërronte bisedë, njëlloj u tregua i ngathët.
- Është rritur qarkullimi, - tha, - shumë makina kalojnë këtej.
- Mor jahu, po ne nuk rrezikojmë nga makinat, - ia gjeti vegën barmeni, si gjithnjë fodull. - Ne rrezikojmë nga anijet. Ky qytet do të vdesë një ditë, nëse këtej s’kalojnë anije.
- Ç’të shkrepi për anijet? - pyeti i habitur Jaku.
Barmeni ngriti koshin e plehrave, pështyu në të një ballgam dhe, para se të hynte në kthinë për ta zbrazur, iu zbraz atij:
- Skiçin e ke të madh edhe zotrote, por asëll-asëll leshko je, një noksan njeri! E ku paske dëgjuar ti se mund t’i vihet botës rrotull në stere?! Vetëm me det i vihet rrotull.
Mirëpo deti nuk ishte aq i përdorshëm për atë qytet, nga qendra ndodhej mbi dyzet kilometra, ndërsa nga shtëpia e Jak Shalës edhe më larg, 40 + 3.6 kilometra. Dhe sa pluhur, mendonte i bezdisur ai, sa mërzi e sa dhimbje koke deri atje.
- Po nuk kaluan anije këtej, lumi do t’i marrë të gjitha, - ia hodhi reston në tryezë barmeni.
Rrugës për në shtëpi, Jak Simoni ra në mendime. Vërtet, po sikur qyteti të kishte lumë e të lidhej me detin përmes tij? Po të kishte lumë, ndoshta këtej do të kalonin edhe anije. Po të kalonin anije, ndoshta jeta do të kishte më shumë joshje. Po të kishte më shumë joshje, ndoshta ai... “Ndoshta unë do të mbetesha pa Dorinën. Mos po i mërzitem Penelopës sime pikërisht pse kurrë s’u bëra Uliks?!”, i feksi një zbulim. Në çast e përfytyroi të shoqen teksa po e përshëndeste nga bordi i anijes:
- Lamtumirë, imzot dhe mos e vrit mendjen me stërhollime të kota. Këtu nuk më kanë munguar as dashuria jote, as ftesat e mëtonjësve që ma kanë lypur troç. Por flitet se në një ishull të begatë, diku përtej ngushticës së Shkillës e Karibdës, gjenden tiganë që sado t’i harrosh në zjarr, nuk e djegin qepën.
(1999)
- Ama, skiç të madh që më ke, - se nga e ujdisi këtë shprehje barmeni. Pastaj, duke luajtur me emrin e fatkeqit, iu vërsul për ta vënë me shpatulla për mur: - Po hë, na thuaj Odise, të kanë përplasur dallgët ndonjëherë në vendin e feakëve? Nausikën, të bijën e mbretit Alkino, e ke takuar? Te kikonët, litofagët dhe lestrigonët ke vajtur?.. Gënje e thuaj po. Ke kaluar ndonjëherë ngushticat plot rreziqe dhe ke mundur të shpëtosh nga shkopi i Circes magjistare? Po me Polifemin, qiklopin e tmerrshëm, ke guxuar të ndeshesh dhe mandej ta ka mbajtur bytha të zbresësh edhe në Ferr?.. Gënje e thuaj po. E si je ndier në ujdhesën e nimfave, kur ke provuar përkëdheljet e Kalipsosë dhe... Mor jahu, ti kot gërdufesh, shet të trasha dhe e mban veten gjasme për Uliks, po kurrkushi, kurrkushi i kurrkushit je! Dhe mos harro një hesap tjetër, me gjithë detet ku u end, pas dhjetë vjetësh edhe Uliksi i vërtetë arriti në shtëpinë e tij.
Tjetri e priti atë stuhi me një thjeshtësi të përunjur:
- Si urdhëron, por ai e kishte një Penelopë.
Odise Bonata, burri që kishte mbetur herët vejan, ka kohë që nuk rron më. Ndërsa dëshmitari i asaj skene, Jak Simon Shala, e ka gjithnjë Dorinën e tij. Makinat përsëri s’kanë të sosur, në rrugë kalojnë shumë makina dhe, kur ia ka xhepi, duket sikur të gjitha janë për Jakun. Mjaft të ngrejë dorën dhe një taksi e shpie në banesën e tij, 3.6 kilometra nga qendra e qytetit. Mirëpo, herë-herë, atë e kaplon frika se ka filluar t’i rëndet së shoqes. Me sa ka vërejtur, rregulli dhe skofia e tij, që dikur i njiheshin për virtyte, gruas nuk i ngjallin më ndonjë galdim, përkundrazi, sikur ia kanë sjellë në majë të hundës. Sidomos kur kthehet më herët se rëndom, Jakut i duket se ajo qëllimisht e lë të presë mbas portës. Pastaj shfajësohet se nuk e kishte dëgjuar zilen, ngaqë lavatriçja po punonte me centrifugën, se diç po skuqte në sobën me korrent ose, çka po ndodhte disi shpesh, kishte qenë duke përcjellë ndonjë shoqe (shok?!) nga ana e prapme e oborrit, nëpërmjet deriçkës që lidhte shtëpinë me labirintet e brendshme të mëhallës.
“Uff”, i shfrynte të dielave, kur e shihte duke ndenjur në divan me duart e mbledhura në pëqi, “burri në shtëpi si kërcu i zi!” Ai kishte dashur t’i thoshte, e mora vesh për burrin këtë kërcurin e zi, po gruaja shtëpiake si ngjan vetë përherë në shtëpi, vetëm në shtëpi? Mirëpo pyetjen e kishte përtypur, bile duke e çuar me frymën edhe më poshtë, e kishte zbrazur krejt në zemër, të cilën për disa kohë e ndjeu si të fshikur.
Vallë, përse po i mërzitej Penelopës?
Jak Simoni vajti jashtë radhe tek ai barmeni, që e dinte se nuk e kishte më qejf, pasi gjatë javës vetëm një kafe konsumonte aty për të shtuna. Kishte paguar dhe po priste kusurin, kur iu kujtua Odisea i ngratë dhe e tundoi kërshëria përse i kishte rënë më qafë atëherë, por u tregua i ngathët dhe bisedën e hapi ndryshe.
- Si shumë po flitet për Viagrën, - tha.
Barmenit iu mufatën damarët, ai kërceu pupthi nga njëra anë, pikërisht andej nga kishte klientin, thua se ky ia kishte kafshuar veshin. Ndërkaq, Jaku i bëri vetes një tkurrje, duke kuptuar se kishte nxjerrë jashtë atë që kishte brenda, një mëdyshje të moshës. Nga droja, sapo deshi të ndërronte bisedë, njëlloj u tregua i ngathët.
- Është rritur qarkullimi, - tha, - shumë makina kalojnë këtej.
- Mor jahu, po ne nuk rrezikojmë nga makinat, - ia gjeti vegën barmeni, si gjithnjë fodull. - Ne rrezikojmë nga anijet. Ky qytet do të vdesë një ditë, nëse këtej s’kalojnë anije.
- Ç’të shkrepi për anijet? - pyeti i habitur Jaku.
Barmeni ngriti koshin e plehrave, pështyu në të një ballgam dhe, para se të hynte në kthinë për ta zbrazur, iu zbraz atij:
- Skiçin e ke të madh edhe zotrote, por asëll-asëll leshko je, një noksan njeri! E ku paske dëgjuar ti se mund t’i vihet botës rrotull në stere?! Vetëm me det i vihet rrotull.
Mirëpo deti nuk ishte aq i përdorshëm për atë qytet, nga qendra ndodhej mbi dyzet kilometra, ndërsa nga shtëpia e Jak Shalës edhe më larg, 40 + 3.6 kilometra. Dhe sa pluhur, mendonte i bezdisur ai, sa mërzi e sa dhimbje koke deri atje.
- Po nuk kaluan anije këtej, lumi do t’i marrë të gjitha, - ia hodhi reston në tryezë barmeni.
Rrugës për në shtëpi, Jak Simoni ra në mendime. Vërtet, po sikur qyteti të kishte lumë e të lidhej me detin përmes tij? Po të kishte lumë, ndoshta këtej do të kalonin edhe anije. Po të kalonin anije, ndoshta jeta do të kishte më shumë joshje. Po të kishte më shumë joshje, ndoshta ai... “Ndoshta unë do të mbetesha pa Dorinën. Mos po i mërzitem Penelopës sime pikërisht pse kurrë s’u bëra Uliks?!”, i feksi një zbulim. Në çast e përfytyroi të shoqen teksa po e përshëndeste nga bordi i anijes:
- Lamtumirë, imzot dhe mos e vrit mendjen me stërhollime të kota. Këtu nuk më kanë munguar as dashuria jote, as ftesat e mëtonjësve që ma kanë lypur troç. Por flitet se në një ishull të begatë, diku përtej ngushticës së Shkillës e Karibdës, gjenden tiganë që sado t’i harrosh në zjarr, nuk e djegin qepën.
(1999)
0 comments:
Post a Comment