- Dëgjo, - tha më në fund ndërsa po rrinim jashtë, në cep të verandës së një hoteli bregdetar, në ca karrige me ndenjëse të gjera, nën hijen e një çadre me bishtin e përthyer, - dëgjo pra, - tha prapë, kur prisja të vazhdonte dhe kjo përsëritje e zbuloi edhe më tepër monotoninë në zërin e tij të pluhurosur, në një mjedis ku gjithçka ishte e njëtrajtshme deri në bezdi, sepse dyshemeja e verandës ishte shtruar me rreshta përpikmërisht të barabartë, sipas ndërthurjes një pllakë e zezë dhe një e bardhë, që të gjitha pllaka gresi, ashtu si karriget e tryezat ishin të gjitha prej lënde plastike dhe çadrat, ndonëse me pëlhurën në ngjyra të ndryshme, përreth kupolës secila kishte enteri me thekë, çdo kupolë mbështetej njëlloj në tetë tela dhe, me përjashtim të çadrës sonë, të gjitha të tjerat ishin kthyer në të njëjtin drejtim për t’u mbrojtur nga dielli që, duke perënduar, t’i vriste sytë dhe mua që e kisha përballë, m’u duk se zjarri i tij i kuq më depërtoi nëpër vrimat e bebëzave kur, më në fund, e mbaroi fjalën: - pra, unë do të marr çaj. Pihet çaji në këtë orë?- S’e di, - lirova bulçitë. - Për vete do të pi birrë.
- Edhe unë, - ndërroi mendim ai, me një kërcitje në dhëmbë. - Marrim birrë vendi, - u përpoq të më kursente, sepse birra e vendit kushtonte më lirë dhe dihej kush paguante.
Me ta përmendur, m’u përfytyruan shishet e mëdha dhe shkova në banjë, ku urinova gjatë, tepër gjatë, si të ishte mëngjes. Ndërkaq, edhe ai kishte pasur kohë të ngrihej për të blerë cigare në automatin pranë banakut, por unë e gjeta sërish në tryezë, këmbë përmbi këmbë dhe, sapo më pa, foli duke pështyrë:
- Shkrepëse nuk mora, ke ti.
Hapa kutinë dhe i bëra të ditur se kishin mbetur edhe gjashtë fije, nga të cilat vetëm katër e kishin të sigurt turbanin e zhivës. Ai i harxhoi të katra për të ndezur cigaren, pasi frynte nga deti dhe ato kërcitjet në dhëmbët e tij kishin qenë thërrime rëre. Shpresa se porosinë për birrën e kishte dhënë te banaku, më doli huq, ngaqë atje i kishin thënë se porositë e verandës merreshin në tryezë. Në atë lokal, në një stinë që nuk frekuentohej, pa e vrarë shumë rradaken ne ishim paraqitur te pronari grek, të cilin e kishim gjetur më këmbë, në mes të sallës thuajse bosh, dhe e kishim pyetur nëse kishte ndonjë vend pune për kamerier. Na qe përgjigjur shkurt: “Për kamerier s’ka, veçse në doni për efendiko!” Më dukej se qysh atëherë aty askush s’na vinte në hesap, por ne vazhdonim të shkonim, pasi as në pjesën kontinentale dhe askurrkund në ishuj, ndonëse një shaka e hidhur, s’na e kishin bërë atë propozimin shafitës për efendiko.
- Kakomiri Kakalos, - u dëgjua një zë pas nesh, që donte të thoshte: “I mjeri Kakalos!”
- Po vjen, - thashë me përtesë.
- Kush? - u gjet i papërgatitur ai, si të ishte fjala për personazhin e filmit.
- Kapidan Stavros, - thashë gjithë me aq përtesë.
Trageti po vinte nga Arktisa, kurse në Edhipso kishte dalë nga moli Salamis, që po nisej për në bregun e kundërt. Gjatë ditës i kishim numëruar tragetet disa herë. Dikur, edhe ne me traget kishim mbërritur në Edhipso, me shpresën se do të gjenim punë të përhershme në ishullin e madh të Evias, mirëpo, me përjashtim të Kolkidës që binte në pjesën perëndimore e lidhej me kontinentin me urë, atje nuk kishte qendra të bujshme turistike, aq më keq nuk kishte turistë të huaj. Në Lutra Edhipso vinin vetëm grekë, shumica pleq të fshikur, njerëz sakatë, të sëmurë nga reumatizma apo fshatarë të lodhur, sepse më tepër se për detin, vinin për ujërat termale. Meqë ende na mbante uzdaja për ndonjë punë të përhershme, po hanim kursimet tona, sidomos kursimet e mia, ato që kisha mundur të lija mënjanë kur kisha punuar në një gurore shtufi, pastaj kur kishim punuar të dy nëpër vreshtat e ullishtat e fshatrave rrotull.
Miku im nuk u tund më nga vendimi i tij dhe kamerieri na solli Mit me shishe të mëdha, pra Mithos, siç ia porositëm në greqisht.
- Po ngrihem dhe një herë, - tha në beft ai.
- E ke kot, - rraha ta ndalja, - s’ke për ta gjetur.
- Ah, kakomiri Kakalos! - u dëgjua sërish prapa nesh, në një tryezë ku mbahej një bisedë e ndezur dhe ajo psherëtimë sikur e bëri më elegjiake litaninë për Kakalos-in e mjerë.
Megjithatë, miku im u ngrit, bëri një varavingo me kurrizin e përkulur, rrëmoi disa herë në pirgjet e vogla të rërës dhe u kthye duke shkundur duart. Që në mëngjes, teksa po luanim në stere me një top bejsbolli që na e huajtën ca fëmijë, atij i kishte humbur unaza. E kërkuam gjatë, por nuk e gjetëm, sepse ose e kishim shkelur pa e vënë re dhe e kishte varrosur rëra, ose unaza i kishte rënë në vijën e ujit dhe valët e kishin përpirë.
Nëpër qafat e detit, mes ishullit dhe kontinentit, po dilnin jahtet e zotërinjve dhe motorexhat e peshkatarëve, ndërkohë që një traget i tranzitit, pasi ishte shkëmbyer rrugës me Salamis, po afrohej me urën e hapur të bashit.
-Jasoni, - tha ai.
-Jasonin e ke në bankinë, - thashë.
Por isha gabuar. Të ankoruar në mol dhe në radhë për t’u nisur, ishin Mihaili A., Ransanias dhe Agamemnoni. Ngaqë s’kishim punë tjetër, e kishim mësuar përmendsh trafikun e trageteve.
Ora ishte rreth shtatë e mbrëmjes dhe në ekualiptet e plazhit ende këndonin gjinkallat. Më në brendësi, tamam në këtë orë, në verandën e “Farosit” (në tabelë, bashkë me emrin e hotelit, ishte shënuar edhe ai i pronarit, njëfarë N. Dhimitropulos) tani mblidheshin bujtësit që gozhdoheshin në karrige, duke ndjekur filmin “Kalimera zoi”. Altoparlantët e televizorit sterio dëgjoheshin mbyturazi deri përkundruall rrugës, në hotel “Thiva”, ku gjatë korrikut ne kishim bërë ca instalime tubash në tarracë, madje nga tarraca kishim parë edhe disa skena filmi, sepse në atë orë dielli bëhej më i durueshëm dhe në “Faros”, për të depërtuar fresku, e mblidhnin tendën e verandës në ruleta. Dukej sikur, kushedi qysh kur e kushedi deri kur, tërë mundimi i aktorëve do të bjerrej kot në një subjekt tepër të zgjatur e plot efekte, si në çdo serial televiziv. Pikërisht një serial i tillë, por që jepej në programet e mesditës, merrej me andrrallat e pafund të protagonistit Kakalos, zyrtarisht oficer marine.
- Hë, marrim prapë birrë? - pyeta.
- Dale, - foli ai pakëz përvajshëm, - të vijë Agamemnoni dhe të niset Jasoni. Si mendon se e ka emrin pronari i “Farosit”? - i hipi në tru.
- Me një N. Dhimitropulos, - thashë, - në Greqi nuk mund të kërkosh më tepër se një emër: Nikos. Kurse te ne, një N mund të jetë Nebi, Nusret, Naim, Nikolin, Ndue, Nush, Nafiz, Nuredin, Nastradin, kush i numëron! - mblodha gishtërinjtë e duarve. - Kosta, efendikoi i gurores, kishte tre djem, ata ishin të martuar dhe që të tre kishin tre Jani, pra nga një djalë që quhej Jani. Gjyshi i tyre, babai i zotit Kosta, e kishte pasur emrin Jani dhe të gjithë nipat e mbesat, pasi martoheshin e bëheshin me fëmijë, e kishin zakon që djalit të parë t’i vinin emrin e gjyshit nga babai, kurse vajzës së parë emrin e gjyshes po nga babai. Tamam për këtë, në fillim më qe dukur sikur në të gjithë Greqinë qarkullojnë vetëm një duzinë emra meshkujsh dhe një duzinë emra femrash. Pash Zotin, pse të rrinë gjithnjë të lagura flegrat e hundës? Me ty po flas, Kakalos, - iu drejtova ashtu, duke bërë një provokim që ndezi në çast.
- Ah kakomiri, kakomiri Kakalos! - u përgjigjën në tryezën prapa.
Nuk m’u durua dhe ktheva kokën. Ndër bashkëbiseduesit e tjerë, që të gjithë ishullarë, pashë aty edhe një grua me një foshnjë në krah. E përkëdhela foshnjën me sy dhe pyeta se si e quanin, gruaja tha se ishte mashkull, por nuk e quanin, tha se ishte bebe, me një fjalë ende nuk e kishin pagëzuar. Si vetë deti dikur, i kujtova bashkëbiseduesit tim. Qëmoti, dikush u nis për të vrarë Minotaurin, i cili ditë për ditë hante nga shtatë djem e shtatë vajza të reja. Ai e vrau përbindshin, por kur po kthehej, harroi ta ndërronte shenjën e lajmit që e pati përcaktuar me të atin. Prej lartësisë ku po vëzhgonte, me ta parë anijen që afrohej me velë të zezë, duke pandehur se të birin e kishte gllabëruar përbindshi, Egjeu, mbreti i Athinës, u hodh në ujë dhe deti mbarë u pagëzua me emrin e tij.
- Ke lënë ndonjë shenjë si mund të të njohë yt bir? - më shpëtoi goja.
- Po të kthehem ndonjë ditë, më tepër ia kam frikën djalit, sesa qenit të shtëpisë, - tha ai. - Ti ke të drejtë, - shtoi pastaj, - gjashtë vjet e njëmbëdhjet muaj larg tyre, thuaj shtatë mote. Për dreq, as në ëndërr s’po i shoh. Çfarë tersllëku!
Me këtë ofshamë tersllëku u ngrit dhe filloi të ecte nëpër rërë me thembra, duke hapur gropa e duke ngritur pluhur, në të njëjtën kohë që diellit i kishte mbetur vetëm disku i artë, me një ndriçim të kuq si floriri turk, që më ndërmendi unazën e mikut tim. Natyrisht, unazën po vazhdonte të kërkonte dhe e kërkonte ashtu, si ta dinte se s’kishte për ta gjetur kurrë. Mora çantën me rrobat tona dhe e arrita në vijën e ujit, ku ai nguli këmbët në kum e nuk lëvizi më. Ishim veshur dhe kishim dalë në xhadenë automobilistike, kur e ktheu kokën prapë nga plazhi, duke më detyruar që t’i flisja rëndë:
- Burri i dheut, ç’bëhesh shkërdhatë për një unazë! Kur ia ke mbathur nga shtëpia, e ke kthyer kokën prapa?!
I erdhi e papritur dinakëria ime.
- Po ti? - pyeti i fikur në fytyrë.
- Unë hiç, - thashë.
Befas u përlot, madje pak më tutje, kur dolëm nga qyteza e Edhipsos dhe morëm rrugën drejt fshatit, u ngashërye disa herë dhe unë, për ta qetësuar, i thashë se jo vetëm që s’e kisha kthyer kokën, por kisha hedhur në kufi edhe njëzet e tre gurë prapa shpinës.
- Njëzet e katër, asnjë më pak, - m’u kthye i nervozuar, duke mbrojtur saktësisht numrin që ma kishte treguar vetë.
Dhe me kaq u shkreh në vaj, pa dashur t’ia dinte për askënd, megjithëse rrugës nuk kalonin këmbësorë, andej kalonin vetëm vetura, por ai nuk deshi t’ia dinte as për mua, sepse më tha se unë isha një kokërr maskarai, ndërsa vetë ai nuk ishte i tillë, kuptohet, maskara si puna ime. Ngashërimat e çliruan disi dhe, në vijim, pata kënaqësinë që manovra për ta fashitur sadopak e kishte tejkaluar çdo parashikim, pasi ende pa hyrë në fshat, ai nisi të fishkëllente “Grek, o maskara”, këngën e Janis Milokas. M’u dhimbs, mujshari! Sipas tij, jo vetëm ai, por tani as unë nuk isha maskara.
Për darkë hëngrëm spageti. Ishte radha ime për të gatuar dhe i lëshova makaronat në ujë pa i thyer aspak në anë të tenxheres, tek shihja se atij i rrinin ende të lagura flegrat e hundës.
- Ke ndërmend të qaravitesh përsëri, shkërdhatë?! - iu gërmusha.
Mohoi me kokë, pastaj edhe me fjalë, duke thënë pikë për pikë se nuk do të qaravitej prapë si shkërdhatë. Dhe, vërtet, nuk e pashë më të përlotur, madje as kur ra telefoni në komodinën tonë të përbashkët.
Edhe atë natë, përpara se të zbardhte, pati dy telefonata. Si zakonisht, në të parën zilja ra pesë herë aty nga ora 04:30 (në Shqipëri ishte 03:30). Ai nuk e ngriti dorezën pasi dihej arsyeja: në Tiranë e shoqja i binte telefonit shtëpiak për ta zgjuar nga gjumi, gjë që ndodhte gati prej dy vjetësh, kur punonte në fabrikën e lëngjeve dhe efendikoi e kishte paralajmëruar për ta pushuar nga puna, sepse një mëngjes ishte paraqitur me njëzet minuta vonesë. Herën tjetër, pas çerek ore, zilja binte vetëm tri herë dhe kjo ishte një masë sigurie, nëse ndodhte që pesë zilet e para s’i kishte dëgjuar, ose i kishte dëgjuar, por e kishte rrekur gjumi përsëri në krevat. Sa për dorezën e aparatit, ishte marrëveshje e bërë, prapë nuk e ngrinte dhe kështu as e shoqja, as ai nuk bënin ndonjë shpenzim për telefonin, madje qëkurse strehohesha në barakën e tij, mua s’më kishte rastisur ta dëgjoja makar një herë të fliste me gruan, e cila nuk e dinte se punën e garantuar në fabrikë e kishte humbur me kohë.
Mbasi ranë zilet e para, ai ndezi llambushkën mbi ballin e krevatit (i ngjan një speci të vogël pikant, kishte pohuar). Përveç fyejve të hundës tani i fërgëllonin edhe buzët, sikur të mbante kyçur në gojë atë specin pikant, ose ndoca fjalë tepër djegëse e përcëlluese. E zgjati dorën menjëherë, me të rënë zilja e telefonit, por teksa më merrte leje mua, i mbeti krahu pezull:
- Të flas? - u ndërdysh meit i zbehtë.
- Fol, djalli e mori, - e nxita shpejt, pa e ditur se çfarë donte t’i thoshte së shoqes.
Ngriti dorezën dhe, me shumë gurgullima në fyt, njoftoi se i kishte humbur unaza e martesës, ai rrethi me flori turk, ndërsa ajo i tha se... Më pas, m’u desh të bëhesha ndërmjetësi i tyre, sepse ai nuk mundi të vazhdonte: i ligështuar e lëshoi dorezën, duke rrasur fytyrën në jastëk. Kështu që m’u desh mua t’i bija atij numri. E shoqja m’u lut që, pikësëpari, t’i përcillja atij një urim të gjatë për shëndetin; ç’është e vërteta, ajo e kishte falur që s’ishte bërë i gjallë aq vjet, mirëpo gjithnjë kishte shpresuar (prit e s’ka, prit e s’ka, u rrëfye) se ndonjë ditë do ta ngrinte dorezën e telefonit, pasi po ta kishte ngritur, do ta kishte marrë vesh se djalin ua kishin vrarë aksidentalisht katërmbëdhjetë muaj më parë. Siç mund të kuptohet, ajo vetë nuk kishte mundur ta përballonte vetminë dhe ishte martuar me një tjetër (Megjithatë, vendin tënd s’e zë askush në zemrën time, kjo dihet, ëë!), por ashtu si deri tani, ajo do të vazhdonte t’i qëndronte besnike premtimit për ta zgjuar me zile, ai duhet të ishte i sigurt për këtë, në punë gjithnjë do të paraqitej korrekt, se me efendikonë nuk bëhet shaka.
- Ama, - u kujtua gruaja në këtë pikë, - po t’ia japë Zoti të mbarën dhe ndonjë ditë bëhet vetë efendiko, të dërgojë ca milionë dhrahmi, që t’i thyej këtej në euro. Mos ta shtrëngojë dorën, nja pesëqindë mijë euro i thuaj, se i dua për varrin e të birit. Më është tiposur që djali ynë ta ketë varrin me granit e me bronz të kuq.
- Ah kakomiri, kakomiri Kakalos! - psherëtiva.
Pyetjes se çfarë do të thoshte në greqisht kakomiri dhe nëse, siç bënin plot shqiptarë atje, ish-burri i saj e kishte ndërruar emrin nga Kajo në Kakalos, nuk iu përgjigja. Mirëpo ndoshta pikërisht për shkak të kësaj mbylljeje të dhunshme në tru, Kajo dhe Kakalos m’u ngërthyen me njëri-tjetrin. Atëherë mendova se ishte çasti që ta ngushëlloja, por në përpjekje për ta qetësuar me një manovër të re, pata frikë se nuk qullepsa gjë.
- Qerrata, - thashë duke e ulur dorezën, - sidoqoftë, e gjete mënyrën që shpenzimet e kësaj telefonate të m’i lësh në derë. Dhe çfarë bisede, një kilometër e gjatë!
- Ma jep fjalën e nderit se faturën e paguan ti? - u gjallërua pakëz.
Iu betova, por pa ia dalë që ta mposhtja kokolepsjen:
- Për fjalë të nderit, Kaka-kajo!
- Kajo kaka, - ma ktheu shqeto ai dhe rrasi kokën përsëri në jastëk, duke shtrënguar dhëmbët.
Për të mos qarë, filloi të fliste kuturù, pyeti diçka për atë beben që ende nuk ishte pagëzuar, pastaj tha se i biri i Egjeut, kur u hoq sikur e kishte vrarë Minotaurin, patjetër kishte gënjyer në mënyrën më të poshtër, ndryshe Minotauri nuk do të vazhdonte të hante ende njerëz.
Unë fjeta edhe një copë herë, ndërsa ai nuk u zgjua më. Vdiq nga një infarkt i miokardit. Formalitetet për një emigrant ilegal dhe transportimi i kufomës deri në Tiranë kërkonin shumë kokëçarje e shpenzime, prandaj u shtrëngova ta varrosja në ishull, në një varr të thjeshtë me trapez dheu, si dhe njëzet e katër guriçka çakulli përsipër, aq sa ç’kishte hedhur prapa shpinës kur kishte kaluar kufirin ndërshtetëror. Megjithëse shkoi pa më lënë detyrime të tjera, veç asaj faturës që ia kisha premtuar, mendjen e kam top: Nëse arrij të bëhem efendiko, Kajo Brahim Rudës do t’ia vesh varrin me mermer të kuq. Dhe nuk është çudi që një ditë të bëhem vërtet efendiko, pasi qysh atëherë po mbushet viti, ndërsa unë gjithmonë jam i gatshëm për punë, sepse mëngjes për mëngjes, fiks në 04:30, vazhdojnë të bien pesë zile telefoni, kurse çerek ore më vonë, kur për arsye sigurie bien edhe tri zile të tjera, unë tashmë ndodhem në banjë, ku eglendisem me një urinim të gjatë, tepër të gjatë, për shkak të prostatit të ngarkuar me Mithos grek.
Edhipso, 1997
0 comments:
Post a Comment