Grigor Jovani: Cikli poetik " Qielli i Askundit"

GJERAT E VOGLA
TE PERDITSHME

- Poetit Stefan Martiko -

Përjashtove shenjat e pikësimit nga vjershat e tua,
zbute rregullat strikte të sintaksës, eleminove
shkronjat e mëdha kapitale,
ngaqë e dije se jeta
rrjedh me gjërat e vogla të së përditshmes,
si një karavelë në detin e vakët.

Kështu edhe Vdekja ngjan më e përshtatshme
me Natyrën. Diçka
si kushërirë e largët.

PULEBARDHAT

Ndodh diçka e çuditshme në verandën time.
E banojnë pulëbardhat. Nuk i ftoj,
as i zboj. Ndërtojnë foletë e tyre
në këndet pranë kolonave dhe
shkojnë dhe vijnë.
Ka aromë deti vazhdimisht veranda ime.
Erërat
ulërijnë.
Kushedi pse e preferuan. Mbase
ngaqë e kam shtëpinë në të hyrë të Pireut,
ku mblidhen zogj nga të katër qiejt.
Vjen hera-herës rapsodi qorr i Egjeut
dhe i dalin balada
nga lirat dhe fyejt.
Ndjehem i privilegjuar që pulëbardhat
zgjodhën verandën time për shtëpinë e tyre
verore. Qera s’u kërkoj.
Por edhe ato,
as që e diskutuan.
Gjersa sollën detin m’u tek këmbët e mia,
le të rrinë sa të duan!

KRYQEZIMI

Ajo gjithë jetën më mundoi,
e njëjta në fund më kryqëzoi.

E ndihmova.
I zgjodha gozhdët te kovaçi,
që t’i kishte më të mprehtë.
Çekiç i gjeta më të rëndin,
t’ia bëja punën më të lehtë.
I thashë fjalë zemërimi,
t’i bëhej më i zjarrtë tërbimi.
I prura shkallën më të drejtë,
më shpejt tek Kryqi të më ngjiste.

Kujtoi, e shkreta, se më vrau,
por unë e bëra të më vdiste.

SHEN GRIGORI

Shën Grigori
hyri në odën me oxhak ku flija unë,
me një kulaç të madh nën njerin krah
dhe me një qyp vere nën sqetullën tjetër.

Më bëri me verë shenjën e Kryqit mbi ball
dhe pasi më kungoi
la në djep
një lirë Turqie të vjetër.

Mbushi dhomën me dritë gjysmëhëna.

Në dhomën tjetër bënin dashuri,
ndaj s’morën vesh gjë babai dhe nëna.

Unë përpëlitja sytë nga gëzimi në djep,
si minjtë.

Qysh atëhere më lumturonin florinjtë.

QIELLI I ASKUNDIT

Një zog i vetmuar në majë të gishtave rri
mbi telat e tensionit,
si një tenor plak me kostum të zi,
në koncertet e fundit përpara pensionit.
I kujtohen telat e karierës ndërkohë,
gjersa mbërriti këtu, tek skena e fundit.
Nxënës këngëtar, nuk e mendonte dikur,
se finalja e priste tek qielli i kërkundit.
Dikur notat fallco nuk përbënin problem.
Mosha bënte art fallcitetet. Ishte afshi...
Humbën poshtë telave kaq “do” dhe kaq “re”.
Kishte, nuk them, dhe kaq nota mëndafshi.
Tani është këngëtar pendërënë. Vesh paruke.
Notat pengohen tek protezat. Nxjerrin ndryshk.
Laureshat dikur nuk linin vend të lirë nëpër tela.
Sot karriket në sallën bosh vishen myshk.
Megjithatë, e ka një ngushëllim si tenor:
seminaret e nxënësve-zogj nëpër telat.
Emrin nuk ia mbajnë mend, natyrisht,
por atij i mbushen tinguj të djelat...

Është edhe deti si ai, tenor plak,
që e rinojnë karavelat.

ARIXHINJTE

Kur bëja prapësira i vogël dhe mamaja
nuk më fshihte më kokën tek gjinjtë,
gjyshja më trembte me arixhinjtë.

Me të rënë errësira
më tregonte pjesën e poshtme të fshatit
me sokaqet gjithë gurë dhe kasolle të nxirra,
ku nuk guxonim të shkelnim kurrë
ne fëmijtë:
“Atje poshtë jetojnë ata të këqinjtë,
që vjedhin çiliminjtë!”
“Të gjithë, gjyshe?”
“Jo të mirët! Ata që bëjnë zullume,
si minjtë!”
“Ç’u bëjnë, gjyshe?”
“I lidhin në djepe të drunjtë,
gjithë gozhda,
pastaj i tundin gjithë natën,
si lëvozhga!”
“Pastaj...?!”
“Me gjak fëmijësh mbushin tepsinjtë!”
(Prej tmerrit,
më mpiheshin gishtërinjtë).
“Ç’e duan, gjyshe?!”
“Ku di unë... potisin gjarpërinjtë!”
Unë e besoja. Nuk dija asgjë më shumë
për arixhinjtë.

Kur u rrita desha t’i njihja nga afër.
(E kisha kaluar moshën e rrezikut).
U shkoja në shtëpi me guximin e mikut,
që s’kishte bërë kurrë
miq arixhinj.

Tek rrugicat plot gurrë dhe kasollet e nxirra
njoha njerëz-florinj.

Poezi të Lutraqit

DIKUR

Ç’t’i pëlqesh tani vjershat e mia!
T’i shikoje dikur. Plot zogj që cicëronin.
Aq të vërtetë i kisha vizatuar,
sa nxorrën krahë dhe thanë të fluturonin.

POROSI

Kur do të vij,
sofrën të shtruar të ma kesh
me bukë e djathë dhe ujë të ftohtë,
të më kesh hedhur mbi krevat
velenxën tënde më të ngrohtë,
nga rruga i lodhur do të jem,
do të kërkoj pak prehje.

Qenin të zgjidhur jashtë ta kesh.
Kur të vijë Vdekja pabesisht,
të më lëshojë një lehje.

KTHIMI

Mirë të vij... por si do kthehem!
E ke menduar ndonjëherë?
Nëse ardhja është një ëndërr,
kthimi ngjan gjithmonë skëterrë.

Le kur s’ka dhe hënë një natë!
Kthimi zgjat distancë e gjatë.

PRITA

Një lukuni zogjsh sulmoi qysh në agim
qiellin.
Zoti u nxorri përpara qenin ujk - diellin.
Me ca shigjeta të zjarrta i përcëlloi
kokë për kokë.
Amanetet e zogjve ranë shi përmbi tokë.

NJERIU I KEQ

Duke u rritur shikoja gjithmonë të njejtën ëndërr:
vetveten, në bregdetin e fëmijërisë, në Patok.
Papritur, një hije njeriu pushtonte qiellin tim
mbi kështjellën prej rëre,
sikur ndodhte eklips diellor mbi tokë.
Kisha frikë, ashtu i vogël, të ngrija kokën
për të parë njeriun e keq,
që rrezikonte kështjellën time me bedena.
Vetëm tani vonë arrita ta dalloj cili qe:
vetja ime e rritur. Kaq i keq,
sa nuk do të më njihte as nëna.

VJERSHA ME E BUKUR

Nëqoftëse diellin mund ta bëja mik,
s’do më shkrinte fjalët nëpër vjersha.
Nëse hëna s’do më konsideronte armik,
do më ndrinte rrugën tek ajo që desha.
Nëse do të gjeja një papirus të pashkruar,
do të shfaqeshin fjalët që Homeri shpiku.
Nëse mund të gatuaja rrufe nëpër duar,
do të digjja shtegun nga dashuria iku.
Ah, në mund t’i kisha të gjitha këto
- të miat, s’do mend, jo të huaja -
të thurrja vjershën që dashuria më do,
me të dyja duart ta nënshkruaja.

PELLUMBA MBI BORDUR

Hap dhe mbyll dritaret çdo pasdite,
se mos shoh pëllumba mbi bordur.
Përtej xhamash ndodhin perëndimet,
(malli yt perëndoi qyshkur).

Heq dhe ngjesh veshin tek baxhuret,
mos dëgjohen hapa nëpër shkallë.
Përditë shfaqet dielli ndër agime,
(vetëm ardhja jote ngjan përrallë).

Pres i etur dimrit mjegullimet
nëpër xhame, të të shkruaj ftesë.
S’nxjerr më avuj shpirti im i tharë,
(në Saharë dhe një kaktus vdes).

Hoqa dorë më nga shpresa e marrë,
se mos shoh pëllumba mbi bordur.
Ndjej ca hapa kur vjen gjum’ i parë
(tjetër Zonjë - jo ti - do vijë dikur…)

KESHILLA TIME BIJE,
QE NISET PER SPANJE

Përpara se Atdhe të ri t’i falësh vetvetes,
mësohu të mos mposhtesh prej urisë dhe etjes.

Dhe nëse një ditë dëshiron të kthehesh pas,
të mbash mend vetëm majëmalet në atllas.

Atje ku do të shkosh gjurmo shënjat në qiell,
ato që ia la Zoti të përzgjedhurit Diell.

Nëqoftëse në rrugë ndesh një qen të palidhur,
mos e nga, mendo: e ka një shkak që është zgjidhur.

Pyete në ka etje. Mos nguro, ndaj me të atë pak.
Pastaj lëre të të ndjek. E ke mik, pa merak.

Në të ndodht të mbetesh në ishull vetmimtare,
zë bisedë me një erë. Mëso prej saj abetare.

Mos fol, nëse nuk duan të dëgjojnë zërin tënd.
Në vend të huaj nuk shet, por blen mënd.

Në fund, nëqoftëse të ndal në rrugë ndonjë pushtet,
thuaji je kalimtare, ke tjetër vend edhe mbret.

TRAMI

Duhet të ketë njohur ndonjë tjetër
pas meje
dhe ka nisur me të një histori të re.
E pashë të kalonte në bulevardin përballë
pranë një trami,
ku isha “unë”, por nuk ishim “ne”.
Lëvizje të nxituara, në dukje krenare,
sikur donte t’i mbushte mendjen vetvetes,
se nuk ia vlen të mbetesh vazhdimisht tek “kjo gjë”.
Mendova: tani prit, kur të kthejë kokën instiktivisht
nga trami,
nuk ka mundësi të mos i kujtohet asgjë!