Më shumë se një
opinjon, mase dhe analizë, ky shkrim është një përballje jo e lehtë rreth jetës, stilit krijues të Rexhep Shahu si një poet
sentimental dhe me intesitet të lart ligjërimi të pikturuara me talent, me
shumë ngjyrime dhe mendime të thella, shpesh alegorike, që e bëjnë lexuesin ta
lexoj me shumë interes vëllimin poetik “Lisi i vetëm në fushë”!
Huluntimi i
këtij shkrimi fillon qysh me titullin, që për mua është psikoanalitik, ku
autori ndodhet nën trysnin e një panorame dhe përfytyrimesh të një realiteti të
padëshirueshëm, që jeton nën ngjyrat e errta. Të gjitha këto ndërlidhen midis vetes dhe botës sociale, ekonomike e
shoqërore në të cilën jeton autori. Vet “LISI” është personazhi kryesor i
vëllimit poetik, një personazh madhështor me integritet poetik dhe pse i
“vetëm”
Në fushën e
jetës mes dhimbjeve, rrethuar nga ngyjrat e e errta, gri dhe e zeza-“ende
dëgjon gjithçka, që sheh dhe ato që s’duhen parë” dhe gjithashtu “Fati i
autorit dhe fati i poezisë së tij janë gjëra të ndrysme në jetë” siç thot
shkrimtari Faruk Myrtaj...”Ëndrrat e mia
lindin, por nga ngricat s’rrojnë gjatë.”
shprehet dhimbshëm poeti Shahu!
Ndërtesa poetike e vëllimit me
poezi “Lis i vetëm në fushë” ka
strukturën e vetën me figurshmëri e larishmëri dhe me element gjuhësor, që si
element estetik janë të ngjeshur me
mjete artistike, të një niveli shumë të lartë të gjuhës së
metaforës. Ato kanë spjegimet e tyre
botëkuptimore dhe estetike, që autori i ka dhe u beson...
Gjithë
filozofia e tij krijuese, në rastin tonë për të cilin po shkruaj është një
spirale jete, dhimbjesh, të kundërtash, groteske, një realitet shoqëror që
duhet të ndryshoj...
MË HUMBI VETJA
Më humbi vetja, dheu i zi e përpiu/det’ i pangimë, ëndrra të pagime/në
hijen time vetja u mbyt./S’lash vend që e reh dielli pa e lyp/as hije e skuta
të errta të botës e të vetes/pa hy s’lashë..../s’lash dyshim timin pa e pyetur
për veten time/thërras sot pa zë me piskam në breg të detit.f,11
Vetëm kaq mjafton të
ballafaqojmë gjithë filozofinë poetike të poetit në raport me realitetin si në
hapsirë dhe në kohë, ku rrevolta shpërthen. Një dukuri e tillë e përshkon tër
poezinë e poetit Rexhep Shahu, por jo vetëm në atdheun e tij, por dhe përtej
vet-vetes...
QIELLI
DIMËROR
Qielli dimëror lotonte në Paris/Grija bëhej më gri....
Këtu gjithçka është gri/dhe ëndrra më bëhet e hirtë/Ti atje buzë detit të
largët/Sheh rërën që lahet...../Këtu qielli loton shi/Ti lahesh me diell në atë
anë/Nata parisjene më përpin/Në tingujt e bardhë. f,19
Përgjatë leximit
tekstor të poezive në vëllimin poetik të R.Shahut përballemi me mendime, të
menduarit kritik të gjërave e ngjarjeve mes “lojës” së mrekullueshme artistike,
të vargëzimit të rimuara, plot ngjyra dhe efekte, ku dallohet qart... mbizotron
e errta, duke na i dyzuar dhe limosur me
merak mesazhet që poeti përciell në tërë
librin e tij poetik.
Në
poezinë “NATA KA RA”dhe në poezinë “KY QIELL”poetikisht kemi të pasqyruar
terrin grotesk, gri-e zi.
“Nta ka ra/ e terri i saj n’dritare rri
ulë/ngeshëm sheh/e më teron sytë..../Po s’erdhe me djegë natën e zezë,/mos
mungo nesër n’kortezhin tim/ me hije njerzish.”f,41
Siç e
ceka dhe më lart, poeti të ngazëllen me ngjyrimet dhe efektet e shumta që përdor në poezitë e tij. Ato janë interesante,
të motivuara dhe ngërthen në vetvete psikoanalizën e tij. Bie në sy mënyra e të rrëfyerit të poezisë në raport mes
kohës dhe vdekjes të shtjelluara poetikisht.
“Thua nuk e djeg
dot ti varrin/ku ma kanë mbyllë zërin/të mundem të flas dhe njëherë,/veç të
them të dua.”poezia “Ka do ditë”,f,52
Tematika e poezive të autorit ka një mori
motivimesh, që rrjedhin nga hapsira e këndvështrimit, si në gjetjen e fabulës,
ashtu dhe në të “fshehtat” erotike ku spikat bukurisht lirizmi i dashurisë deri
në sublimitet estetik....ka aq shumë këndvështrime të motivuara, sa që është
pak e vështirë ti pasqyrosh në këtë përqasje, si një sprovë për t’i pështjell
gjithë aromat estetke që lexuesi
shijonë.
VARGJET
E MIA
Vargjet
e mia janë këngët tuaja të lumtura,/ëndrrat që s’i mban mend,/dhimbja ime e
ëmbël,/që s’pati fat ta ndjeni...f,78
Në këtë vëllim poetik
të Rexhep Shahu gjenë me shumicë metafora të ndërtuara me fjalë të zgjedhura
nga leksiku i tij i pasur. Metaforizmi i gjendur dëndurisht në poezit e
vëllimit poetik “Lis i vetëm në fushë”, vizatojnë me efekte mjedisin, por më
shumë gjendjen shpirtërore të autorit duke të lënë mbresa përgjatë gjithë
leximit të poezive.
“Vetëtimat dhe
rrufet e zemëruara/egërsisht vizatojnë potretin tim në flakë.-E kam mar prej
dore veten/Pronarët e qiellit janë harbut.-E pikturon dot heshtjen ti/heshtjen
time që pikon pelinë.-Fol se ti theva dritaret e botës/ti theva tjegullat e
shtëpisë me gurë inati.-Hënën duhesh ta ndjekësh netëve/Të lexosh dritën e saj
me fëmijë në prehër,-Re shterpa/sillen kot mbi kokën time/shaluar mbi kuajt e
mungesës,-Dimri iku/vdekja mbledh plaçkat dhe niset për udhë.”
Një tipar gjuhësor dhe
estetik përbën fakti se, në poezit me
rimë dallohet mësëmirë theksi i ngulitur
nëpër vargje.Të gjitha vargjet mbarojnë me nyjet e forta...a,e,i, o,,y dhe ë,
për shembull:
-për luftë/pa
radhë/se ku/e çmendur/s’fitohet gjë/e zalle/pa zë. E përpiu/të pangime/u
mbytë/e lypë/të vetes/ s’lash/po e po/e pafund/për veten time/në breg të detit.
Frazelogjija si
njësi sintagmatike e qëndrueshme dhe e
leksikalizuar është çerdhe, vatër e shumë
kuptimeve si në gjerësi dhe në thellës nga lexues të ndryshëm, si
rrjedhoj na japin ndërtime të fuqishme
artistke në poezi...
Më Humbi Vetja
(poezikarakteristike me plot mendime dhe frazeologjizma të motivuara me
bazë foljore dhe emërore)f,11
Më humbi vetja
Më humbi vetja, dheu i zi e
përpiu
det’ i pangimë, ëndrra të pangime
në hijen time vetja u mbyt.
S’lash vend që e rreh dielli pa e
lyp
as hije e skuta të errëta të
botës e të vetes
pa hy s’lash...
I kreha retë me gishta edhe
ëndrrat po e po
yll pa pyetur s’lash në qiejt e
pafund,
s’lash dyshim timin pa e pyetur
për veten time
thërras sot pa zë me piskamë në
breg të detit
thërras kot veten, brenda vetes
thërras,
çfarë humbtë mos u getët kurrë,
mërmërin deti a
thërret dikush zëngjirur brenda
meje,
e unë s’e shoh kush thërret,
deti u step më keq se unë i
shtangtë.
Si përmbyllje:
Stili poetik i poetit,
autorit Rexhep Shahu është shumë i përafërtë me jetën e tij, me
botën dhe karakterin e tij krijues. Autori përciell mrekullisht imazhe
fantastike, ose përfytyruese. Këto ngjyrime i prekim në tërsinë e poezisë në
vëllimin poetik “Lis i vetëm në fushë”
Krahgjërë është
dhimbja dhe as perëndon vuajtja e tij në truallin ku jeton. Poeti “pëplaset në
xhamin e dritares së jetës, zëri i tij është këngë nate, Zog, flutur a lakuriq
i trishtuar.”
LIS
I VETËM NË FUSHË
“Atë Lis e do qielli i kaltër, në
hijen e atij Lisi shtyjnë jetën burra e gra prej hijesh e kuaj të zi nisur për
luftë, turfullojnë e rendin radhë e pa
radhë. Në atë fushë më humbi vetja, me hijen time vetja u mbyt.
Rrufeja ra, Lisi shkrumb u dogj,
tre fole mbetën pa fole. Tash sa kohë shoh veten e në Lis,
mu në mes të fushës, gjysëm i plakur e gjysëm i kalbur, që shoh dhe ato që nuk
duhen parë.”
Nga
Arqile V Gjata
Athinë,
fundviti 2016
0 comments:
Post a Comment