Ramiz Kuqi: LOTËT E ALIUT

Rruga ishte me ngrica edhe pse ende nuk kishte rënë borë.A. ishte zgjuar herët. Mori çelësat e veturës, fshiu xhamat , ngadalë e me kujdes dhe për disa minuta e la veturën të ndezur. Ngasësit e veturave rrëshqisnin mbi asfalt pa u nxituar, lëviznin me komoditet.Bryma kishte zbritur skajeve të malit dhe , dikund- dikund ishin lëshuar nëpër gjethe drunjsh, krahnez . Kjo pamje A. ia rikujtoi malet e atdheut , stinët e egra me borë , kur ai ishte fëmijë dhe bëntë udhë të gjatë, duke kapërcyer kodra, kroje, udhë të ngushta dhiare për të arritur me kohë në banga të shkollës.Dhe e përfytyroi veten para mësues Dritë. Se ajo bënte dritë kur hynte në klasë. Dritë me fjalë dhe buzëqeshje.Po ja që kishin ikur ato ëndrra të bukura. Kishin mbetur vetëm si një kujtim i ruajtur thellë e me xhelozi, si paja në arkën e nusërisë. Kohë të shkuara !

-Ende rri i kërrusur mbi shkronja ? Ende zgjuar, zog nate?

-Ika për gjumë,- i tha A. Nesër do ik herët për punë. Pasi të kthehem nga shkolla, do të ngjitem maleve për ta soditur këtë ditë, për të marrë ajër të pastër. A mund të jetojë njeriu pa ajër e mall?

- Hëm, nuk e di i shkroi mikja poete.Mbase edhe unë po lexoj romanin e Daniel Stell “ Vetëm një herë në jetë”. Jam dikund në kapitullin 3, në faqen 28. Më ka rrëmbyer kjo romansiere. Edhe me ngjarje edhe me stilin e saj konciz.

-Më vjen mirë që je zhytur në lexim. Natën e mirë !

Pas pak A. i shkroi një letër mikut të tij krijues. Por përgjigjen ende nuk e mori. E kishte një parandjenjë se ai do të hidhërohej. Po , ja ashtu i erdhi atë mbrëmje , diku nga ora dhjetë e natës. Donte të bënte ndryshime në shtypshkronjë. Të lëvizte nga vendi puna krijuese, e cila kishte mbetur për kaq vite, si anija në det, me spirancë të lëshuar. Asnjë erë nuk e lëvizte. Gjithçka kishte nisur të ndryshkej. Si dritaret e anijes, timoni i lagur nga erërat, lagështia. Letrat e paluara për një antologji. Takime letrare, mospajtime, polemika, ikje nëpër zgafella të vetmissë. Akuza të ndesjella. Bile më shumë nga xhuxhmaxhuxhët. E hidhnin gurin, e fshehtin dorën. Po nuk skuqeshin në fytyrë. As ajo Lulushja me vithe të gjëra ! –Po përse edhe njerëzit e artit të ngulin këmbë ? Pse nuk ia shtrijnë dorën njëri-tjetrit? .Përse?????? Po besonte de gjithçka do të nis nga fillimi.

Po përgjigjen atë mbrëmje nuk e gjeti. Ra bëllunmb në shtrat, si të kishte bërë udhë të gjatë me dhjetëra kilometra. U rrotullua disa herë, e shtrëngoi jorganin për trupi, po trupi ndiente një të mërdhirë të çuditshme edhe pse dhoma ku ai bënte gjumë çdo natë, ishte e ngrohtë. Iu kujtua Aliu, miku i mikut të tij. Kishte ikur për Pollog më shumë se tri javë. Kur e takoi, para se të merrte udhë për vendlindje i kishte thënë A.: “ Pas vdekjes së nënës, nuk kam më shpirt të nisem për në shtëpi . Më duket se e shoh çdo natë, flas me të, ia dëgjoj zërin e hajthëm.I ndjej hapat e saj nëpër shkallë.

Ndjeva dhimbje , kur ai nxori nga xhepi një pallomë të butë dhe fshiu lotët. Ishin lot malli për nënën.-“Ajo ishte një mbretëreshë,- miku A. E fjalës, sojnike, burrëreshë. Fjala e saj kishte peshë. Ne u rritëm në varfëri të skajshme. Por ajo kurrë nuk u dha. Në mëngjes na shtronte bukë misri me kosë, sepse mbanin disa krerë bagëti. Kur vinin miqtë, ajo buzëqeshte si lulet në shpërthim. Gatuante pite me spinaq .”

-Jeta i ka të gjitha këto Ali. Shko e çmallu !

-Të hënën , në orën nëntë e kam aeroplanin. Më ka marrë malli edhe për gurët e sokakut. Ah ky kurbet , ah ! Na e mori jetën, ëndrrat na i bëri copë e grimë. Na lidhi si kuajt peng , me litar. E këtu lindën nipa e mbesa. Ku di unë çfarë do të na sjell jeta nëpër breza. Ndoshta të humbur, tretur, martuar e ç’martuar. Do të mbetën këtu, në këto anë me kodra e male, pyje të dendura , përplot plepa e gjethe nëpër udhë. Nata do të na përpijë, .miu A. Si një qen që na ndjek pas, vjen me shputa të lehta, pa lehur..po na grimcon me ato dhëmbë të padukshëm, si hije.

- Do të ikim një ditë. Atje në Jug do të ndërtojmë jetën. Te trungu.

-Zor është miku A. Nuk do të na vjnë fëmijët. Jo, jo! Kjo më dhemb. Është plagë e hapur. Plagë, miku A .!
Ata u ndanë atë pasdite, pasi pinë nga një kafe. A. i uroi udhë të mbarë.-Kur të kthehesh, më thirr !

Disa herë A. ishte dëgjuar me Aliun. E kishte dëgjuar edhe zërin e tij në telefon. Një zë i përvajshëm. Fliste e nuk mund të përmbahej .” Po më ha shtëpia, A. Oborri i gjelbëruar. Dal e ulem në ballkon ku rrija në nënën Hyrije. Më sillte ndonjë arrë, mollë, më piqte gështenja. E unë fluturoja nga gëzimi. Po sot ? Gjithçka ka rënë në heshtje. Më duket se ajo është fshehur dikund, mes atyre dhomave ku ka jetuar e vetmuar shumë vite. Letrat m’i refuyoi shteti. E merrja në çdo tre muaj. Ndjehesha më i fortë, kur vinte në mërgim.

-Jeta është si këmbanë, miku Ali. Zëri i saj përhapet nëpër lugina e pastaj heshtja bie mbi udhë. Duhet të jesh i fortë. Ne jemi si lulja e bimëve. Hapim syth, na pjek dielli, na rrah era, shiu dhe, dikur zverdhemi. Ikim nga kjo botë !

-Po, po. Ashtu është. Më djeg kur prek çdo pëllëmbë toke aty nga ecte ime amë. Më duket se shtëpia ka mbetur pa zë, pa aromë jete janë edhe lulet , të cilat ajo i donte sikur t’i kishte fëmijë. Verës, gjatë kohës së pushimeve, oborri gjallërohej nga zërat e fëmijëve. E ajo vraponte si të ishte flutur, nga gëzimi. Zemra i bëhej mal. Shpesh na thoshte, kur binte muzgu e dëgjohej ndonjë këmbanë lope në udhë “ Kënaquni sa i keni fëmijët e vegjël nëpër oborr. Janë si zogjtë e pulës. Kur t’u rritën krahët, fluturojnë mbi mure, ara, fusha e marrin udhë nëpër botë. Fjalët e saj i kam të inçizuara në kokë. “- Do të khehem të shtunën. Të shpresoj të të gjej mirë me shëndet . Do të të sjell një grusht gështenja!

Nga mesi i ditës A. mori një lajm të bukur nga miku krijues Teni. Ja se çfarë i kishte shkruar, lirshëm, pa thonjza :” Miku im i fjalës. Kërkoj ndjesë që mbrëmë nuk pata kohë të ju shkruaj. Kërkesën tuaj e lexova pikë për pike me kujdesin më të madh. Unë gjitmonë kam qenë dhe jam mik i librit e i fjalës së vargjeve.

Ti fare mirë e di si u themelua Shtypshkronja shqip në mërgim. I njeh mirë teket e njerëzve plangprishës. Puna jonë i ngjante si murimit të kalasë. Ditën njerëzit kishin fjalë të buta , ndërsa kur ndaheshin , një nga një bënin kurthe për ta mbyllur atë Shtypshronjë. Po ajo mbijetoi, pa bërë zhurmë. Dhe , ja , më në fund po rinis diçka.Do të bëjmë themele të forta, mik. Unë jam me ju dhe me botën e krijuesve , pa e plagosur fjalën “.

Pasi e lexoi deri në fund, i trembur se mos kishte marrë ndonjë refuzim, ai i shkroi mikut të tij, Farkatarit:” Takimin do ta mbajmë në Shtypshkronjë. E kemi caktuar ditën e diel, në orën 14”.

Oslo, më 27.10.2017