Zija Çela: Ura

I zgjati celularin dhe i tha të merrej vesh me Adelinën, por ai u përgjigj se nuk kishte telefon në shtëpi. Sipërmarrësi Mentor Samsuri i telefonoi vetë dikujt në atë qytet dhe i la porosi që të shkonte në lagjen Martirët, rruga V. Goga, për të lajmëruar gruan e Ervin Hetës se atë natë i shoqi nuk do të kthehej në shtëpi. Pasi mori të gjitha siguritë se porosia do të zbatohej menjëherë, i shtoi edhe një marsh makinës.
Bosi i ndërtimeve kishte dy orë që udhëtonte me makinën e tij, kur një njeri me një çantë doku si ato të refugjatëve, i nxori dorën në rrugë. E pabesueshme, një autostop i rastit dhe ai po takonte shokun e fakultetit, me të cilin dikur kishin studiuar për inxhinieri. Më vonë, Mentor Samsuri kishte marrë pjesë në dasmën e Ervinit si i ftuari më i posaçëm, në rolin e shoqëruesit të dhëndrit. Pastaj qysh prej dhjetë vjetësh, jo vetëm s’e kishte parë më, por as emrin s’ia kishte dëgjuar. (Ndërsa unë të kam ndjekur, i tha tjetri, me Herkules je bërë një princ i sipërmarrjeve.) Mbasi ia mori fjalën për ta patur mysafir atë natë, i premtoi se të nesërmen dikush do ta përcillte me makinë deri në qytetin e tij.
Kur dolën nga boshti i rrugës nacionale dhe morën degëzimin e asfaltuar, Mentor Samsuri i foli për panairin e materialeve të ndërtimit, një paraqitje panballkanike në Tiranë, ku po atë ditë ai kishte mbajtur konferencë shtypi. Pastaj e qortoi për çantën e mbushur me çikërrima, e quajti njeri të dorëzuar, duke shtuar se kurrë s’ia kishte prerë mendja që Ervini, studenti më inteligjent i kursit të tyre, do ta braktiste një ditë profesionin e inxhinierit për t’u bërë shitës ambulant xhingla-minglash. “Nga nevoja”, u shpjegua tjetri. “Kur po mbylleshin ndërmarrjet shtetërore, askush s’më thirri për zanatin tim. Kur u hapën ndërmarrjet private...”
- Sa qenke dobësuar! - i shpëtoi goja atij në timon.
- Mishi i trupit tim është i babait tim, ndjesë pastë, ndërsa mishi i fëmijëve të mi është i imi. Për fëmijët më vjen keq, - u përgjigj pasagjeri. Dhe pyeti: - Ku ndodhemi këtu?
- Po kalojmë nëpër sektorin A, - tha Mentor Samsuri.
Mbas ca, u duk në kodrinë një vendbanim tjetër dhe Ervini pyeti përsëri se si quhej.
- Po kalojmë nëpër sektorin B, - tha njëlloj Mentori, pa i dhënë emër vendbanimit.
Mbasi përshkuan ca kilometra të tjera e mbaroi edhe sektori C, i cilësuar gjithashtu sipas radhës së alfabetit, bosi tha se pikërisht me këtë rrugë e kishte nisur dikur sipërmarrjen e tij, duke fituar tenderin e parë, kur ende s’e kishte themeluar Herkulesin. Kush ka zanatin, i kujtoi mikut që kishte mbetur në diell, mëngjesin edhe pa bukë sikur ta gdhijë, darkën e ngrys me lakror. Ti lakror, unë tarator, qeshi miku.
Arritën në vilë mbasdite. Kafet i pinë në kopsht, ku kishte një shatërvan të vogël, një qoshk familjar dhe një serë lulesh. Duke kundruar bukuritë e selitura me shije, Ervin Heta e mposhti ndrotjen dhe e pyeti mikpritësin se si ia kishte dalë të siguronte atë mirëqenie. “Hap pas hapi, një çikë sot e një çikë mot. Por mendtë në kokë dhe këmbët në tokë”, tha zoti Samsuri. Megjithatë, si të mos mjaftohej me kaq, i futi krahun, e nxori nga kopshti dhe, kur ngjitën shpatinën me bredha, poshtë u shfaq një luginë.
- E sheh?
- Lumin?
- Urën, - saktësoi zoti Samsuri.
- E shoh.
- E kam bërë me Herkulesin. Kjo urë është gjysmë metri më e shkurtër se projekti.
- E thashë, je bërë Princ, - buzëqeshi mysafiri.
- Dale, dale, si shumë po e ngre pjacën! P është ende larg, unë duhet të jem diku te K ose L.
Në panairin tjetër të Ballkanit, që organizohej një herë në tre vjet, ata u takuan në Sofie. Në të kthyer, meqë qyteti i Ervinit binte më pranë, e ndjeu për detyrë që ta ftonte si mysafir. Tani Ervini kishte vetë celular dhe, me të zbritur në aeroport, njoftoi të shoqen se do të kishin një mysafir të veçantë, njeriun që në dasmën e tyre kishte qenë shoqërues i dhëndrit. “Është Mentor Samsuri”, u ngazëllye në çast Adelina.
Derisa të binte mbrëmja dhe të shtroheshin për darkë, miku bisedoi një copë herë me Adelinën, u njoh me fëmijët dhe i hodhi një sy banesës së re. Vila nuk ishte ndërtuar në truallin e shtëpisë së vjetër ku dikur ishte bërë dasma, por në rrethinat e qeta të qytetit. Në krahasim me oborrin, që përfishnte garazhet dhe parcelat e gjelbëruara, tërë hapësira e prapme ishte konceptuar si park dhe aty, përveç pishinës dhe këndit me vegla gjimnastikore, po punohej edhe për një fushë tenisi, e cila ende nuk ishte sistemuar. Ndërsa barisnin rreth e qark, Mentori e përgëzoi kolegun e tij, sipërmarrësin e firmës Ursus, për përparimet që kishte bërë. Megjithatë nuk duroi dhe shprehu një habi, duke e zbutur me ca fjalë paraprirëse:
- Të kujtohet mirë ajo rruga, kur kalaum atëherë për në shtëpinë time?
- Si jo, - u gjallërua Ervini, - prej aty ka nisur ngjitja jote: sektori A, sektori B, sekt... Me sa më kujtohet, rruga përgjatë B-së ishte vetëm katër centimetra më e ngushtë se në sektorin A, kurse ajo e C-së, në krahasim me B-në, ndoshta pesë centim më e ngushtë. Kështu?
- Po, po, - pranoi tjetri disi i lehtësuar. - Por ti, miku im, ti si ia dole kaq shpejt?
I zoti i shtëpisë i futi krahun me mirësjellje dhe e nxori nga parku. Teksa kalonin përmes tragës së një livadhi të kositur, Mentor Samsuri pati një pandehmë, iu bë sikur desh shkeli një mizë dheu, që në antenat e veta mbante një thërrime. Ngriti kokën vrikthi: në ajër po vërtitej një mizë me krahë, nga ato që rrinë në prapanicën e kalit dhe, kur u ngordh strehuesi, gjejnë kalë tjetër. Pas pak, dolën në buzë të pllajës. Poshtë gjarpëronte një luginë me togje rëre, togje zalli dhe popla të shkëputura nga mali matanë.
- E sheh?
- Mizën? - e shoqëroi pandehma Mentor Samsurin.
- Urën, - tha Ervini.
Po binte muzgu dhe, me instiktin e profesionistit, inxhinier Samsuri kërkoi me sy pikat ku zallishta ngushtohej, derisa e nguliti vështrimin në kuotën, ku hunda e malit zgjatej në drejtim të tyre.
- Ja, tamam atje, - fiksoi dorën edhe tjetri. - Siç e sheh, ura i kalon të njëqind e pesëdhjetë metrat, pista ka dy korsi për makinat dhe në krahë janë ruajtur korridore për këmbësorët. Sa mendon se kam dhënë nën dorë për ta fituar tenderin e saj?
- Të kujt? - u gjet prapë gafil tjetri.
- Të urës pra, më duket se qenke bërë për syze, Mentor. Ende nuk i dallon këmbët voluminoze veshur me pllaka graniti dhe harqet e çelikut që shndrisin në diell?
- I shoh, i shoh, - u detyrua të pohonte tjetri, për të mos e bërë tërkuzë, sepse vështrimi në boshllëk ia kishte rrudhur bebëzat dhe ai nisi të fërkonte sytë.
Kurrfarë ure nuk pa gjëkundi, megjithatë seç hapi një temë për dendësinë e trafikut. Ai i tha Ervinit se, për sa kohë ndodheshin aty, nuk kishte arritur të pikaste ndonjë automjet ose makar ndonjë këmbësor. Por kolegu ia hoqi merakun:
- Kjo është e kuptueshme, mik i dashur, - tha, - matanë nuk ka as qendra banimi, as zona të shfrytëzueshme minerale dhe as udhë automobilistike. Nga bregu tjetër askush nuk pritet që të vijë këtej, Ndërsa prej këtej askush nuk ka arsye përse të shkojë andej.
Në mëngjes herët, i nxitur nga kureshtja, Mentor Samsuri vajti prapë te buza e pllajës, ende pa u zgjuar njerëzit e shtëpisë. Më në fund, arriti të dallonte një pasarelë të zakonshme, me ca furde e traversa të shkurtra druri, që të djeshmen s’e kishte hetuar dot, për shkak të muzgut apo turbullimit të syve. Dukej si një shirit i hollë i nderur pezull, nga bregu në breg, bile në kepin përkundruall që hynte më thellë në luginë, tani shihej edhe konstruksioni me krikun e kabllove.
- E si quhet ura? - i piku ta dinte para se të nisej.
- Ajo ka marrë emrin e vendit, - u gjegj zoti Heta, - quhet Ura e Zhakës.
Gjatë kthimit, Mentor Samsuri përsëriti disa herë: “Ura e Zhakës, e Zhakës, e...zhzhzhzhzh...” Tingujt iu nakatosën, sepse po i jepte gaz makinës dhe motori gumëzhinte.
Pastaj, për disa kohë, mendoi gjithnjë për urat. Të gjitha tipet e urave. E sidomos për më të çuditshmen, atë pa këmbë e pa pistë për makinat, por me harkun aq të lartë, sa mikun e tij e kishte kaluar fluturimthi nga A në Zh.

Tiranë, 1988