Ymer Nurka: DIVANI DHE HAREMI

(tre ķëngë për Ali Pashanë)

Kënga e parë

Atje tej-përtej liqenit,
gati mbi syprinë,
Ndrijnë sarajet e levendit,
ndrijnë e vetëtijnë,

Ali Pasha mbi divane,
ulur këmbëkryq,
Brenda kullave me xhame,
Botës i bën gjyq.

Thellë shpirtit, gjer në zemër,
seç e brejnë qederet,
Gjithë Janinës i dha emër,
n’ar ja shkroi defteret,

Porse prapë e ha meraku
dhe s’e lë të qetë:
“A do çohet vallë bajraku,
gjer te Zoti vetë?!”

Përmbi gju e poshtë gjurit,
shihni nargjilenë!
Thithet nge më nge prej burrit
dhe në s’ia ka ngenë,

Të florinjtë dyzet qostekë,
varur kraharorit,
Takija mbi kokën drejtë,
si mal’ i Tomorrit.

Herë shtrihet mbi divanet,
herë pëlqen minderet,
Pranë oxhakut pret selamet,
këndit pret haberet.

Vijnë lajmet porsi era,
bezdisin kalanë,
Ca s’guxojnë t’ia thonë tek dera,
ca tek veshi pranë.

Ndërsa syri zbret nga bahçet
dhe lakmon çahiret,
Fërfërijnë e puthen flladet,
puthen me zefiret.

I habitur prej vegimit,
ndalet syri Pashës,
Prej magjis’ e prej tundimit,
mbi lulen e vashës...

Ngrihen ulen kraharoret,
lehtas bredhin çapet,
Si një këngë, ndër korridoret,
befas dera hapet,

Shfaqet veshur e mëndafshtë,
lulja e sarait,
E gjitha drita që ish jashtë,
hyn brënda Pashait.

Ngrin Aliu, ashtu i mekur
e nuk thotë një fjalë,
Trimi, që dikur i thekur
të priste me pallë,

Nëpër deje i vlon gjaku,
por nuk marrka zemër
Si një yll i ndrin tek pragu,
më e bukura femër...

Tak e tuk shkunden çibukët,
trak e truk nallanet
Tinëz qeshin eunukët
dhe sjellin filxhanet.

Në gjunjë ulen mbi sixhade,
ardhur prej Alepit,
Dhe kërcunjtë ndër oxhaqe,
digjen prej gazepit.

Buzën vë në buzë të kupës,
thith nektarin surbull
Tek vështron hiret e çupës,
mëndja iu bë turbull,

Gjaku ndezur, po i vlonte,
xhanit porsi furrë,
Shtati i derdhur, po e ftonte:
“Eja në je burrë!”

Sheh në gjoks të Gjëraqinës,
shpërthyer dy cica
Një, sa mal’ i Trebeshinës,
një sa Këndervica,

Mbet’ Veziri i hutuar,
zhgjëndrra ja, i sosi,
Si në ëndërr sheh ndër duar,
dy arra kokosi.

Tej në oda mbi divanet,
ndizen prap çibukët,
Trak e truk grinden nallanet,
qeshin eunukët,

Ndërsa buzët e Pashait,
i çmend dashuria,
Po i ndez Lulja e Majit,
vetë Vasiliqia.

Bashkë me tekat, bashkë me nazet,
bashkë dhe me hiret,
Përmbi gushë, shkëlqejn’ elmazet,
shkëlqejnë dhe safiret,

Mbetur koka e Aliut,
peng mbi prehër të femrës,
Dhe pse mëndja shkon gjetiu,
qejfin ia bën zemrës.

Kenga e dyte

Tutje majave të larta,
Maleve të Pindit,
Puthen ret’ e qelibarta,
porsi tyl i Hindit.

Rrezet zbresin edhe treten,
fushave të gjëra.
Pashait merak i mbeten,
si ti ketë të tëra...!

Si t'i ketë të gjitha lulet ,
prillet si t'i ketë!
Gjithe bota t'i përkulet,
tokë, qiell e det.

T’i sodisë ashtu të plota,
me shpirt të panginjur.
Prej lakmisë tundet koka,
dridhet mjekër e thinjur.

Ndërsa mendja merr sarajet,
tutje, si e çmendur,
E ngarkuar nga gjynahet
e prapë s’ështe e trembur...

Le të digjet, le të shkrihet,
në zjarre Xhehnemi...
"Po si vallë mund të lihet,
një hurma Jemeni?"

Vjen zeshkania dhe përkulet,
ja Pashai zbutet.
Me aromë e dehin lulet,
e dalldisin frutet,

Duart zgjat e heq stolitë,
që me naze tunden,
S’ka Divan mos bëhet dritë,
kur dashnorët munden...

Porsi flaka ish e nxehtë,
rreze shkretëtire,
Si një pupël ish e lehtë,
xhinde dhe qafire...

"Allallah ç'ka bërë Zoti,
që i qofshim falë,
Sa një ditë mu kthye moti,
më ngjan vetja djalë!"

Eunuku ndreq takijen,
në vend vë qostekët,
Pallën, që të rëndë ka hijen,
gradat mbi jelekët,

Kindat shtrin mbi fustanellë,
xhepit vë sëhatin,
Nargjilenë teksa thith thellë,
Plaku mendon fatin...

Po mendon Burri për namin,
ngritur mbi Janinë
Karshillëk, që tremb sulltanin,
tund perandorinë,

Pran’ i vjen Vasiliqia,
i largon mendimet,
Kthehet prapë dashuria,
puthje-përqafimet.

Zoti, që dha kaq të mira,
hyqëm dhe të tjera,
I kërkon dy tre Xhamira,
Kisha dhe Tehqera...

Dhe thesari i grumbulluar,
më shumë marrka vlerë,
Kur sovrani vetë me duar,
falka ndër të tjerë.

Në kala hapen sëndukët,
n’ ar mbushen sinitë,
Të ngarkuar eunukët,
vijn’ e sjellin dritë...

Për sevap u derdh floriri,
grabitur ndër vite,
Grushtat plot i mbush Veziri,
plot për plot mexhite...

Prap' Atij dorën bujare,
prap' ia ndal një femër,
Sa e dashur, aq tinzare,
kyçin vë në zemër...

"Pa pushtet e pa thesare,
lavdia të humbi
Kur harbuti te ketë pare,
Imzot të vjen fundi."

Qesh Aliu me tërë xhanin,
nga këto fjalë të rralla,
Kur kuptoi ,se gjithë namin
e kishte nga palla...

I çon gishtat maja-maja,
lehtas e prek millin
"Se çfarë qënka vetë dynjaja,
femra ja di fillin"

Unjet mjekra e sedeftë,
unjet të puthë pushin,
Si dy fllade që fryjnë beftë,
fryjn’ e ndezin prushin..

"Edhe kulmi i pushtetit,
që buron në zemër...
Edhe shtegu i Xhenetit
qënka tek një femër."

kënga e tretë

Agu erdh, zbardhi Sarain,
ndriti dhe kalanë,
Kush guxon dhe zgjon Pashain,
o Zot gjen belanë...

Ja tek rrinë ashtu pas dere,
me zemër në dorë,
Presin me të verdhën çehre,
dyzet shërbëtorë...

Të dyzetët mbajnë radhë,
me ndere të larta,
Veshur me kostum të bardhë,
të bardhë, si karta,

Pjatat plot me mjaltë në hoje,
vën’ mbi tabakara,
Me shurupët lloje-lloje,
plot kupat e lara...

Ndihet brënda koll’ e rëndë,
hungërrimë luani,
Gjithë Janina brof më këmbë,
ditën çel Divani,

Kryet unjin yzmeqarët,
servirin sherbetet,
Ja Veziri pret "Të Parët",
me gjithë salltanetet.

Vijnë hafijet mbi postiqet,
të sjellin oguret,
Dhe kur japin sihariqet,
prap mbushin poturet,

Një nga një fjalët shkoqiten,
të drojtur nga gafat
Luten kokat, se mos priten,
me satër nga qafat...

Nëpër oda s’ka më urdhër,
s’ndihen as nallanet,
Veç qatipët, si kukudhër,
po shkruajnë fermanet.

Rrëshket pena e argjendë,
rrëshket, pas çdo shkronje,
Gjersa shtrin hijen e rëndë,
shtati i një zonje...

E kush tjetër është kjo zonjë,
veç Vasiliqisë,
Që dhe pse nuk është leonë,
Plakun mban në sisë

Teksa fal dy, a tri naze,
prapë fjala gjen fillë,
Karafil i çelur taze,
buza jep këshillë.

Dhe levendi prap çuditet,
nga fjalët e thëna,
Ndërsa vajza pran’ avitet,
e qeshur si Hëna,

“Më kot folkan njerëzia,
kur gjërat s’i dinë.
Gjoja s’paska bukuria,
motër mënçurinë!”

Tek Pashai me ngadalë,
derdh hiret e saja,
Peng lë belin porsi ngjalë,
mbi duart e mëdhaja,

Si ndër putrat e ariut,
ja drenusha lutet,
Nëpër shpullat e Aliut,
hepet e s’këputet...

Fërgëllon sa për nën mjekër,
gusha e fildishtë,
Dorë’ e trimit porsi kthetër,
zë gudulis mishtë,

Tek tërheq flokët e gjatë,
të çmëndur si jelet,
Pëllëmba që mban një shpatë,
bukur dhënka dhelet..

Në liqen rreken lopatat,
perde purpurt bie,
Marrin, japin rosat, patat,
tinguj dashurie.

Plot për plot me xixëllonja,
muzgu mbush sokaqet,
Në hamam vashat, si zonja,
lajnë gush' e faqet...

Njëra-tjetrën ato ngasin
dhe hedhin romuzë,
Keqas zihen, po kur flasin
puthen buzë më buzë

Fjalë-ëmblat koridori,
i tret pas çdo zhurme,
Sikur gjuh’ e një dashnori
uji zbret ndër kurme.

Ja aromë e trëndafiltë,
tutje çmend Sarain,
Sikur çel e shkon e prilltë,
ëndrra që zgjon Majin

Nëpër rrugë ndizen fenerët
ndizen dhe shandanet,
Ndërsa gazi lëshon frerët
brenda në hamamet.